Αυχενική Δισκοπάθεια: Μια ασθένεια που ταλαιπωρεί και τους νέους

Η αυχενική δισκοπάθεια στις μέρες μας ταλαιπωρεί μεγάλη μερίδα
ανθρώπων, ακόμη και νεαρής ηλικίας, δυσχεραίνοντας σημαντικά
την καθημερινότητά μας.

Ο νευροχειρουργός Δρ. Δερδιλόπουλος
απαντά στις ερωτήσεις μας, αποσαφηνίζοντας μύθους και αλήθειες
σχετικά με το θέμα.

 Τι ακριβώς  είναι η αυχενική δισκοπάθεια και πώς εκδηλώνεται; 
 
Δισκοπάθεια αποκαλείται η εκφυλιστική νόσος του μεσοσπονδύλιου
δίσκου. Ο δίσκος είναι χόνδρος και αποτελείται από ένα μαλακό
πυρήνα, που σαν σφουγγάρι τραβάει νερό από το γύρο χώρο και
φουσκώνει, απορροφώντας έτσι τους κραδασμούς της σπονδυλικής
στήλης. Αυτός συγκρατείται από έναν ινώδη δακτύλιο. Όταν ο πυρήνας
του δίσκου φθαρεί, χάνει την ιδιότητα απορρόφησης νερού και
αφυδατώνεται, μικραίνει και σκληραίνει, κάτι που αποτελεί το πρώτο
στάδιο της δισκοπάθειας. Όταν ο σκληρός πυρήνας προκαλέσει ένα
ρήγμα στον ινώδη δακτύλιο, μία δισκοκήλη δηλαδή, αναφερόμαστε στο
τελικό στάδιο της δισκοπάθειας. 
 
Τα συμπτώματα της αυχενικής δισκοπάθειας ποικίλλουν. Στο
σπονδυλικό σωλήνα βρίσκεται ο νωτιαίος μυελός και στο ύψος κάθε
δίσκου δεξιά και αριστερά οι νευρικές ρίζες. Η πίεση των αυχενικών
νευρικών ριζών από μία δισκοκήλη προκαλεί αντανακλαστικό πόνο στο
χέρι, και συχνά νευρολογικές διαταραχές, όπως μουδιάσματα και μυϊκή
αδυναμία. Όταν πιεστεί ο νωτιαίος μυελός, τα συμπτώματα είναι
αύξηση του μυϊκού τόνου (σπαστικότητα) με κράμπες και αυτόματες
κινήσεις, διαταραχές ισορροπίας και βάδισης, δυσχέρεια εκκένωσης
κύστης και εντέρου, απώλεια αίσθησης στο δέρμα, μυϊκή αδυναμία ή
διαταραχές συντονισμού κινήσεων, τόσο σε χέρια όσο και σε πόδια. 
Η αυχενική δισκοπάθεια μπορεί να διαγνωσθεί ακόμα και ως τυχαίο
εύρημα, δηλαδή δεν είναι απίθανο ένας ασθενής να μην παρουσιάζει
καθόλου συμπτώματα.

Σε ποιες  ηλικίες εμφανίζεται συνήθως 
και γιατί χαρακτηρίζεται ως πάθηση του σύγχρονου τρόπου
ζωής; 
 
Η δισκοπάθεια εμφανίζεται σε όλες τις ηλικίες, συχνότερα όμως σε
ενήλικες 30 έως 50 ετών. Σε μεγαλύτερη ηλικία τα εκφυλιστικά

φαινόμενα είναι συνήθως πιο πολύπλοκα και εκτός από τους δίσκους
περιλαμβάνουν και τις αρθρώσεις ή τους συνδέσμους, ξεφεύγοντας από
τα όρια της δισκοπάθειας.  
 
Η σύγχρονη ζωή δεν αφήνει περιθώρια για άσκηση και μυϊκή
εκγύμναση, με συνέπεια τη μεγαλύτερη καταπόνησή της και τελικά τη
γρηγορότερη φθορά. Η καθιστική εργασία, κυρίως μπροστά από την
οθόνη του υπολογιστή, αποτελεί σημαντικό αρνητικό παράγοντα,
καθώς συνεπάγεται πολύωρη λάθος θέση του κεφαλιού, άρα επιπλέον
επιβάρυνση.
 
Πότε θα πρέπει να επισκεφτούμε το νευροχειρουργό και σε
ποιες εξετάσεις συστήνετε να υποβληθεί ο ασθενής; 
 
Ένα απλό «πιάσιμο» του αυχένα δεν είναι φυσικά αιτία πανικού. Όταν
όμως αυτό επαναλαμβάνεται ή εμφανίσει μεγαλύτερη ένταση και
διάρκεια, θα ήταν καλό, να επισκεφθεί κανείς το νευροχειρουργό. 
 Αντανάκλαση πόνου στα χέρια, μουδιάσματα ή μυϊκή αδυναμία
χρήζουν άμεσης νευροχειρουργικής εκτίμησης. Νευρολογικές
διαταραχές στα άκρα δεν πρέπει να παραμελούνται. 
 
Η απλή ακτινογραφία παρέχει πολύτιμες πληροφορίες για τον άξονα και
την κυρτότητα της σπονδυλικής στήλης, την ποιότητα του οστού και
των αρθρώσεων. Το επόμενο διαγνωστικό βήμα είναι, και πρέπει να
είναι, η μαγνητική τομογραφία, που απεικονίζει με υψηλή ανάλυση το
νωτιαίο μυελό, τις νευρικές ρίζες και τους δίσκους. Τονίζεται, ότι
ιδιαίτερα στην αυχενική σπονδυλική στήλη, η αξονική
τομογραφία δεν αποτελεί εξέταση ρουτίνας. Σε κάποιες περιπτώσεις
είναι αναγκαία επιπλέον διερεύνηση μέσω ηλεκτρομυογραφήματος.
 
Πώς συνδέεται  η αυχενική δισκοπάθεια με
το αυχενικό σύνδρομο; 
 
Το αυχενικό σύνδρομο είναι μια χρόνια κατάσταση αυχενικού πόνου με
ποικίλα συνοδά συμπτώματα (όπως πονοκέφαλος ή ίλιγγος) και
οφείλεται σε ερεθισμό των αρθρώσεων της αυχενικής σπονδυλικής
στήλης. Οι ενοχλήσεις εντοπίζονται περισσότερο τοπικά στον αυχένα
και λιγότερο σε αντανακλαστικό πόνο. Νευρολογικές διαταραχές είναι
σπάνιες. Κοινός παρονομαστής των δύο νόσων είναι ο εκφυλισμός (η
φθορά).
 

Πώς αντιμετωπίζεται  η νόσος και ποια η πιθανότητα
οριστικής θεραπείας; 
 
Η φθορά του δίσκου δεν είναι αναστρέψιμη, ωστόσο οι υπόλοιποι
δίσκοι αναλαμβάνουν το επιπλέον καθημερινό φορτίο επαρκώς. Η
καταπόνησή τους όμως αυξάνεται, οπότε είναι επιτακτική η σωστή
χρήση και υποστήριξη της αυχενικής σπονδυλικής. 
 Όταν οι ενοχλήσεις της συμπτωματικής δισκοκήλης είναι μόνο πόνος,
η θεραπεία μπορεί να είναι συντηρητική. Φαρμακευτικά υποχωρεί ο
πόνος και «ηρεμούν» τα συμπιεσμένα νεύρα, χωρίς όμως να
επηρεάζεται η δισκοκήλη. Αν αυτό δεν επαρκεί, υπάρχει η δυνατότητα
τοπικής χορήγησης φαρμάκου δίπλα στο νεύρο με ένεση,
καθοδηγούμενη από αξονικό τομογράφο. Με την υποχώρηση του
πόνου και την έγκριση του γιατρού συνιστάται η έναρξη
φυσιοθεραπείας. Η φυσιοθεραπεία στη διάρκεια της οξείας φάσης
μπορεί μόνο να επιδεινώσει την κατάσταση. Τα αποτελέσματα της
συντηρητικής αγωγής δεν μπορούν να προβλεφθούν και όλα τα
«σενάρια» είναι πιθανά. Όταν αποτύχουν άλλες θεραπείες και ο
ασθενής ξεπεράσει τις αντοχές του ή εμφανιστούν σοβαρές
νευρολογικές διαταραχές, τότε η λύση είναι χειρουργική. Τα
αποτελέσματά της είναι άμεσα και σε πολύ μεγάλο ποσοστό, οριστικά. 

Πότε η χειρουργική επέμβαση θεωρείται απαραίτητη;
 
Ο πόνος είναι υποκειμενικός και δεν αποτελεί βαρόμετρο για τον τρόπο
αντιμετώπισης. Απόλυτη ένδειξη εγχείρησης υπάρχει σε περίπτωση
σοβαρών νευρολογικών βλαβών. Όσο μεγαλύτερη η βλάβη του νεύρου
ή του νωτιαίου μυελού, τόσο πιο επιτακτική η ανάγκη της άμεσης
χειρουργικής αποκατάστασης. Στη σύγχρονη νευροχειρουργική οι
εγχειρήσεις αυτές αποτελούν ρουτίνα. Η πρόοδος της ιατρικής
τεχνολογίας με μέσα όπως το χειρουργικό μικροσκόπιο ή η
νευροπαρακολούθηση (συνεχής επιτήρηση της λειτουργίας των νεύρων
και του νωτιαίου μυελού κατά τη διάρκεια της εγχείρησης) παρέχουν,
πέρα από την κατάλληλη εμπειρία, ασφάλεια. 
 
Και με τι ποσοστά επιτυχίας; 
Οι επιπλοκές της επέμβασης, βαρυσήμαντες ή ήπιες, δεν ξεπερνούν το 5%.
Το άμεσο αποτέλεσμα μιας εγχείρησης χωρίς επιπλοκές είναι άριστο. Ο
πόνος και η νευρολογική επιδείνωση σταματούν. Η αποκατάσταση τυχόν
νευρολογικών βλαβών δεν επηρεάζεται άμεσα. Όσο μικρότερη και πιο
«φρέσκια» είναι η νευρολογική βλάβη, τόσο πιθανότερη είναι και η πλήρης
νευρολογική αποκατάσταση μετεγχειρητικά.

 Μπορεί  να υπάρχει έμμεση σχέση της  αυχενικής
δισκοπάθειας με άλλα προβλήματα υγείας στον οργανισμό μας;
Ποια θα μπορούσε να είναι η εξέλιξη της νόσου για κάποιον
αμελή ασθενή που αρκείται στην χρήση αναλγητικών και δεν
παρακολουθείται ιατρικά; 
 
Η αυχενική δισκοπάθεια δε σχετίζεται άμεσα με άλλα προβλήματα
υγείας. Είναι πιθανή όμως η συνύπαρξη αντίστοιχων φαινομένων
φθοράς στην υπόλοιπη σπονδυλική στήλη ή άλλα μέρη του σκελετού. 
 
Επίσης ρευματικές νόσοι, λοιμώξεις ή διάφοροι όγκοι μπορούν να
προσβάλουν την αυχενική σπονδυλική στήλη και να έχουν τα ίδια
συμπτώματα με την αυχενική δισκοπάθεια. Αυτός είναι ένας ακόμη
λόγος, γιατί πρέπει πάντα πριν από οτιδήποτε άλλο να εκτιμάται η
ασθένεια από έναν ειδικό ιατρό. 
 
Η αμέλεια στις παθήσεις της σπονδυλικής στήλης και ιδιαίτερα της
αυχενικής, λόγω του νωτιαίου μυελού, δεν έχει θέση. Ο αμελής
ασθενής δεν είναι απίθανο να προκαλέσει στον εαυτό του βαρύτατες,
μη αναστρέψιμες, νευρολογικές βλάβες.
 
Υπάρχει πιθανότητα κληρονομικής προδιάθεσης και αν ναι, πως
θα μπορούσε να δράσει κάποιος προληπτικά εναντίον της
νόσου; 
 
Η κληρονομική προδιάθεση είναι αντικείμενο συζήτησης στην ιατρική
κοινότητα εδώ και πολλά χρόνια, καθώς παρατηρείται συχνά
συσσώρευση περιπτώσεων δισκοπάθειας σε μέλη της ίδιας οικογένειας.
Η κληρονομικότητα της αδυναμίας του συνδετικού ιστού δεν έχει όμως
αποδειχθεί. 
 Οι εξωτερικοί παράγοντες εμφάνισης της νόσου παίζουν δευτερεύοντα
ρόλο, αλλά συνιστάται να αποφεύγονται. Ως πρόληψη λοιπόν
συνιστάται η σωστή θέση και στάση του κεφαλιού κατά την εργασία ή
τον ύπνο και η μυϊκή ενδυνάμωση.
 
Ποια  η γνώμη σας για τη χρήση  αυχενικού κολάρου και
ειδικού ορθοπεδικού μαξιλαριού; 
 
Στη σύγχρονη νευροχειρουργική σπονδυλικής στήλης και αναφορικά
στην αντιμετώπιση της δισκοπάθειας και της δισκοκήλης, το αυχενικό
κολάρο δεν έχει θέση. Στον ελληνικό χώρο παρατηρείται ευρεία χρήση
του κολάρου. Το νεύρο πιέζεται και αντιδρά με πόνο είτε κανείς φοράει
κολάρο είτε όχι. Αντίθετα, ύστερα από λίγες μόνο ημέρες με κολάρο, οι
μύες του αυχένα ατροφούν, με συνέπεια την πρόκληση πόνου στα

πλαίσια οξέος αυχενικού συνδρόμου, καθώς αλλάζει η στατικότητα και
ερεθίζονται οι αρθρώσεις. 
Η δισκοκήλη ωστόσο, συχνά συνδυάζεται με χρόνιο αυχενικό
σύνδρομο, οπότε το κολάρο ανακουφίζει. Σε αυτές τις περιπτώσεις δεν
πρέπει να φοριέται περισσότερο από 2 ημέρες, ενώ είναι
σημαντικότερο να το φοράει κανείς στον ύπνο, όπου δεν ελέγχεται η
κίνηση του κεφαλιού. Το κολάρο, όταν φοριέται, πρέπει να είναι
σφικτό! 
 
Το ορθοπεδικό μαξιλάρι μπορεί να έχει θετικό αποτέλεσμα
μακροχρόνια. Δρα αντίστοιχα όπως το σωστό ορθοπεδικό στρώμα για
την οσφυϊκή σπονδυλική στήλη. Στην ίδια κατηγορία πρέπει να δώσει
κανείς ιδιαίτερη έμφαση στην εργονομία του χώρου εργασίας. Για την
καθιστική εργασία αυτό περιλαμβάνει μία καλή καρέκλα με υποστήριξη
του αυχένα και σωστό ύψος της οθόνης του υπολογιστή.
 
Τέλος, θα ήθελα να σας ρωτήσω  ποιος  ο ρόλος του
ψυχολογικού παράγοντα στους πόνους του αυχένα και της
σπονδυλικής στήλης γενικότερα; 
 
Αν δεν υπάρξει σωστή αντιμετώπιση, ασχέτως με το αν το πρόβλημα
είναι στον αυχένα ή στη θωρακική σπονδυλική στήλη, το αποτέλεσμα
θα είναι το ίδιο. Ο ασθενής θα αποκτήσει ένα μόνιμο νευρολογικό
πρόβλημα ή θα παραμείνει με πόνους, που κάποια στιγμή θα γίνουν
χρόνιοι. Τόσο για τον ασθενή με τη μόνιμη νευρολογική βλάβη όσο και
για τον ασθενή με το χρόνιο πόνο, η ποιότητα ζωής αλλάζει προς το
χειρότερο, με συνέπεια τον άμεσο επηρεασμό της ψυχικής υγείας (π.χ.
διάφορες μορφές κατάθλιψης). Επιπλέον, ο χρόνιος πόνος
σωματοποιείται και αυτοματοποιείται, κάτι που καθιστά την
αντιμετώπισή του ιδιαίτερα δύσκολη και το συνδυασμό της με
επαγγελματική ψυχολογική υποστήριξη, αντίστοιχη των διαφόρων
ψυχοσωματικών παθήσεων, απαραίτητο.