Είναι καλές ή κακές οι ετικέτες θερμίδων; Νέα μελέτη εξερευνά τον κρυμμένο κίνδυνο

Οι ετικέτες θερμίδων στα μενού και στις συσκευασίες των τροφίμων στοχεύουν στην καταπολέμηση της παχυσαρκίας, αλλά μπορεί να βλάψουν άτομα με διατροφικές διαταραχές.

Η υποχρεωτική σήμανση θερμίδων στα μενού τροφίμων και ποτών έχει πυροδοτήσει μια έντονη συζήτηση: κάνουν περισσότερο κακό παρά καλό; Καθώς όλο και περισσότερες χώρες υιοθετούν τέτοια μέτρα για την καταπολέμηση της παχυσαρκίας, όλο και περισσότερα στοιχεία υπογραμμίζουν τις ανεπιθύμητες συνέπειες, ιδιαίτερα για τα άτομα με διατροφικές διαταραχές. Το ερώτημα παραμένει εάν τα οφέλη αυτών των πολιτικών υπερτερούν των μειονεκτημάτων τους—ή εάν απαιτείται μια πιο διαφοροποιημένη προσέγγιση.

Πολιτικές επισήμανσης θερμίδων: μια παγκόσμια τάση

Στην Αγγλία, η σήμανση θερμίδων έγινε υποχρεωτική τον Απρίλιο του 2022 για επιχειρήσεις τροφίμων με 250 ή περισσότερους υπαλλήλους. Τα εστιατόρια, οι καφετέριες και τα εστιατόρια πρέπει να εμφανίζουν μετρήσεις θερμίδων στα μενού των καταστημάτων, στις πλατφόρμες παράδοσης και στα ηλεκτρονικά συστήματα παραγγελιών.

Η κίνηση είχε στόχο να περιορίσει την παχυσαρκία ενθαρρύνοντας τους καταναλωτές να κάνουν πιο υγιεινές επιλογές. Παρόμοιοι κανονισμοί ισχύουν στις ΗΠΑ και τον Καναδά, αντανακλώντας μια παγκόσμια προσπάθεια αντιμετώπισης των αυξανόμενων ποσοστών παχυσαρκίας.

Αυτά τα μέτρα στοχεύουν σε μια σημαντική πρόκληση: η παχυσαρκία συνδέεται με πολλές παθήσεις υγείας, συμπεριλαμβανομένων των καρδιαγγειακών παθήσεων και του διαβήτη τύπου 2.

Πρόσφατη έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό The Lancet Public Health μοντελοποίησε τον πιθανό αντίκτυπο της επισήμανσης των θερμίδων του μενού στον επιπολασμό της παχυσαρκίας και στην καρδιαγγειακή θνησιμότητα στην Αγγλία. Η μελέτη προέβλεψε ότι οι τρέχουσες πολιτικές επισήμανσης θερμίδων θα μπορούσαν να μειώσουν τον επιπολασμό της παχυσαρκίας κατά 0,27 ποσοστιαίες μονάδες τις επόμενες δύο δεκαετίες, αποτρέποντας ή αναβάλλοντας 730 θανάτους από καρδιαγγειακά νοσήματα έως το 2041.

Επιπλέον, ένα σενάριο πλήρους εφαρμογής -επέκταση της πολιτικής σε όλες τις επιχειρήσεις τροφίμων εκτός σπιτιού- θα μπορούσε να μειώσει τον επιπολασμό της παχυσαρκίας κατά 2,65 ποσοστιαίες μονάδες και να αποτρέψει 9.200 θανάτους από καρδιαγγειακά νοσήματα εντός του ίδιου χρονικού πλαισίου.

Οι ερευνητές παρατήρησαν ότι η πολιτική ούτε διεύρυνε ούτε μείωσε τις ανισότητες στον τομέα της υγείας, καθώς τα αποτελέσματά της ήταν συνεπή σε όλες τις κοινωνικοοικονομικές ομάδες. Ωστόσο, οι επικριτές υποστηρίζουν ότι οι ευρύτερες επιπτώσεις τέτοιων πολιτικών, ιδιαίτερα η ψυχολογική τους επιβάρυνση, πρέπει να εξεταστούν προσεκτικά.

Μια σκληρή πραγματικότητα για άτομα με διατροφικές διαταραχές

Για τα άτομα με διατροφικές διαταραχές, ωστόσο, οι ετικέτες θερμίδων στα μενού μπορούν να ενισχύσουν επιβλαβείς συμπεριφορές και να διαιωνίσουν τη διαταραγμένη σκέψη. Μια πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο BMJ Public Health εξέτασε 16 μελέτες από το Ηνωμένο Βασίλειο, τις ΗΠΑ, τον Καναδά και τη Σαουδική Αραβία, που περιελάμβαναν 8.074 συμμετέχοντες.

Αποκάλυψε ότι η επισήμανση των θερμίδων είχε αρνητικές επιπτώσεις σε άτομα με διατροφικές διαταραχές, όπως η αποφυγή εστιατορίων, η υπερβολική προσοχή στον αριθμό των θερμίδων και η εμφάνιση αυξημένων σκέψεων διατροφικής διαταραχής.

Ο Tom Jewell, PhD, Ανώτερος Λέκτορας στη Νοσηλευτική Ψυχικής Υγείας στο King's College του Λονδίνου, τόνισε την απογοήτευση των ατόμων με τις διατροφικές διαταραχές που αποκλείονται από τις συζητήσεις για τις πολιτικές επισήμανσης θερμίδων. «Η μελέτη μας υπογραμμίζει ότι τα άτομα με βιωμένη εμπειρία από διατροφικές διαταραχές είναι απογοητευμένα επειδή μένουν έξω από τη συζήτηση σχετικά με τις ετικέτες θερμίδων», είπε ο Jewell.

\όνισε τη σημασία της εξισορρόπησης των θετικών και επιβλαβών επιπτώσεων των ετικετών θερμίδων στις πολιτικές δημόσιας υγείας, προτρέποντας τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να λαμβάνουν υπόψη τόσο την παχυσαρκία όσο και τις διατροφικές διαταραχές στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων.

Η Nora Trompeter, PhD, Ερευνήτρια στο University College του Λονδίνου και συν-συγγραφέας της μελέτης, επανέλαβε αυτό το συναίσθημα. «Η μελέτη μας παρέχει μια σημαντική προσθήκη στη βάση αποδεικτικών στοιχείων γύρω από τις ετικέτες θερμίδων. Συνήθως, δίνεται μεγάλη έμφαση στο εάν οι πολιτικές είναι αποτελεσματικές στη μείωση της παχυσαρκίας, αλλά είναι επίσης σημαντικό να διερευνηθεί εάν αυτές οι πολιτικές βλάπτουν ακούσια άτομα με διατροφικές διαταραχές», είπε. Η Trompeter σημείωσε ότι περαιτέρω έρευνα είναι απαραίτητη, ιδιαίτερα μελέτες που επικεντρώνονται σε νέους που συχνά υποεκπροσωπούνται σε τέτοιες αναλύσεις.

Η ευρύτερη εικόνα: εξισορρόπηση οφελών και κινδύνων

Ενώ η σήμανση θερμίδων μπορεί να δώσει τη δυνατότητα σε ορισμένους καταναλωτές να κάνουν συνειδητές επιλογές, έχει περιορισμούς ως εργαλείο δημόσιας υγείας. Οι επικριτές υποστηρίζουν ότι οι μετρήσεις θερμίδων μειώνουν την υγεία σε μία μόνο μέτρηση, παραλείποντας να λάβουν υπόψη την πολυπλοκότητα της διατροφής και της ατομικής ευημερίας.

Για παράδειγμα, ένα γεύμα πλούσιο σε θερμίδες μπορεί να παρέχει βασικά θρεπτικά συστατικά, ενώ μια επιλογή με λίγες θερμίδες μπορεί να μην έχει θρεπτική αξία. Αυτή η υπεραπλούστευση κινδυνεύει να διαιωνίσει εσφαλμένες αντιλήψεις για τα τρόφιμα και την υγεία.

Επιπλέον, η άνοδος της επισήμανσης θερμίδων αντανακλά μια ευρύτερη κοινωνική τάση προτεραιότητας στην πρόληψη της παχυσαρκίας, συχνά εις βάρος της αντιμετώπισης των διατροφικών διαταραχών. Μόνο στο Ηνωμένο Βασίλειο, η φιλανθρωπική οργάνωση Beat για τις διατροφικές διαταραχές εκτιμά ότι 1,25 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν με μια διατροφική διαταραχή. Οι εισαγωγές στα νοσοκομεία για τέτοιες καταστάσεις αυξήθηκαν κατά περίπου 7 τοις εκατό ετησίως από το 2005 έως το 2006.

Τα στοιχεία αυτά υπογραμμίζουν την ανάγκη για πολιτικές δημόσιας υγείας που δεν επιδεινώνουν τις υπάρχουσες προκλήσεις για την υγεία.

Αναμόρφωση και αλλαγές συμπεριφοράς

Η μελέτη Δημόσιας Υγείας του Lancet τόνισε τη δυνατότητα της επισήμανσης θερμίδων να επηρεάσει τις πρακτικές της βιομηχανίας τροφίμων. Οι ερευνητές υπέθεσαν ότι οι λιανοπωλητές μπορεί να μειώσουν το θερμιδικό περιεχόμενο των στοιχείων του μενού κατά μέσο όρο 15 θερμίδες ανά γεύμα, συμβάλλοντας σε χαμηλότερα ποσοστά παχυσαρκίας.

Ωστόσο, αναγνώρισαν επίσης τους περιορισμούς της εξάρτησης μόνο από τη συμπεριφορά των καταναλωτών.

Πολλοί καταναλωτές αντισταθμίζουν τη μειωμένη πρόσληψη θερμίδων κατά τη διάρκεια των γευμάτων καταναλώνοντας περισσότερη τροφή αργότερα, ένα φαινόμενο γνωστό ως αντιστάθμιση ενέργειας.

Η μελέτη μοντελοποίησε μια μέση μείωση 47 θερμίδων ανά γεύμα λόγω της επισήμανσης, με τους καταναλωτές να αντισταθμίζουν το 26,5 τοις εκατό της μείωσης. Αν και μέτριες, αυτές οι αλλαγές θα μπορούσαν να επηρεάσουν σωρευτικά τη δημόσια υγεία με την πάροδο του χρόνου, ιδιαίτερα όταν συνδυάζονται με ευρύτερες προσπάθειες όπως η αναμόρφωση των τροφίμων και η διατροφική εκπαίδευση.

Συμπέρασμα

Η εφαρμογή των πολιτικών επισήμανσης θερμίδων έχει αναμφισβήτητα πυροδοτήσει σημαντικές συζητήσεις σχετικά με τα τρόφιμα, την υγεία και τις κοινωνικές αξίες. Ενώ τα πιθανά οφέλη για την πρόληψη της παχυσαρκίας είναι προφανή, οι κίνδυνοι για τους ευάλωτους πληθυσμούς, ιδιαίτερα εκείνους με διατροφικές διαταραχές, δεν μπορούν να αγνοηθούν.

Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής αντιμετωπίζουν την πρόκληση της ανάπτυξης στρατηγικών χωρίς αποκλεισμούς που αντιμετωπίζουν ποικίλες ανάγκες υγείας χωρίς να προκαλούν ακούσια βλάβη. Η επίτευξη αυτής της ισορροπίας θα απαιτήσει συνεχή έρευνα, συνεργασία και δέσμευση για αποχρώσεις, βασισμένες σε στοιχεία προσεγγίσεις.

Πηγές

• https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD014845.pub2/...
• https://vegnews.com