Ποιος Τύπος Πατέρα Είστε; Μύθοι Και Πραγματικότητες

Παυλίδη Ελευθερία,

Κοινωνική Λειτουργός,

Μετεκπαιδευόμενη στο Επαγγελματικό Πρόγραμμα Συμβουλευτικής (THACE)

Ο ρόλος της μητέρας στην ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού είναι αναμφισβήτητα πολύ σημαντικός. Όμως σε ό,τι αφορά τον αντίστοιχο ρόλο του πατέρα, η σημασία που έχει δοθεί σε αυτόν είναι πολύ μικρή. Αυτό συμβαίνει διότι ο ρόλος του πατέρα είναι περισσότερο συνδεδεμένος με την υλική παροχή και φροντίδα της οικογένειας σε αντίθεση με τη μητέρα που είναι εκείνη που αναλαμβάνει τη φροντίδα τού να μεγαλώσει τα παιδιά της. Παρόλα αυτά η παρουσία και η συμμετοχή του πατέρα σε όλες τις φάσεις της ανάπτυξης του παιδιού αξιολογείται και από τους ειδικούς ως ιδιαίτερα σημαντική.

Ερευνητικά στοιχεία αποδεικνύουν ότι η συμμετοχή και η καθημερινή φροντίδα που δείχνει ο πατέρας στο βρέφος 8 εβδομάδες μετά τη γέννησή του , δημιουργεί τις συνθήκες έτσι ώστε στην παιδική ηλικία να είναι κοινωνικό και περισσότερο ικανό να ανταπεξέλθει σε στρεσσογόνα γεγονότα.

 Υπάρχουν διάφοροι τύποι πατεράδων, τόσο υγιείς όσο και παθολογικοί:

 -ο «απών πατέρας»: είναι εκείνος που δε συμμετέχει ενεργά στην ανατροφή του παιδιού του.

 -ο αυστηρός πατέρας: είναι ο πατέρας που ανατρέφει τα παιδιά του με υπερβολική αυστηρότητα, διότι πιστεύει ότι μέσω αυτής θα ικανοποιηθεί η επιθυμία του, δηλαδή τα παιδιά του να τον φτάσουν και να τον ξεπεράσουν. Καταλήγει λοιπόν να γίνεται πολύ απαιτητικός.

 -ο αυταρχικός πατέρας: αυτός που θέλει πάντα το παιδί του να ακολουθεί πιστά τις απόψεις του και να συμμορφώνεται με αυτές.

 -ο εχθρικός πατέρας: είναι ο πατέρας που φέρεται άσχημα στο παιδί του, το κακοποιεί  και γενικά το θεωρεί βάρος στη ζωή του.

 -ο επιεικής πατέρας: δεν έχει την ικανότητα να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του ρόλου του γονέα.

 -ο δημοκρατικός πατέρας: σέβεται, ανταποκρίνεται και αναγνωρίζει τις ανάγκες και τα δικαιώματα του παιδιού γι αυτό και φροντίζει να συνεργάζεται ομαλά και ισότιμα μαζί του, προτείνοντάς του λύσεις που ανταποκρίνονται στα ζητούμενα ενός κοινωνικού συνόλου.

Η σημαντικότητα του πατέρα στις μέρες μας θεωρείται πολύ μεγάλη και αυτό συμβαίνει διότι η «σύγχρονη» οικογένεια είναι μορφής πυρηνικής, απομονωμένη. Επιπλέον,  και η ανεύρεση υποκατάστατων σε περίπτωση απουσίας ή ανεπάρκειας γονέα είναι ιδιαίτερα δύσκολη.

Έρευνες που αναφέρονται στην πατρική απουσία, (τόσο στη φυσική αλλά και στην ψυχική-συναισθηματική) κάνουν συγκρίσεις της συμπεριφοράς και της προσωπικότητας των παιδιών που μεγάλωσαν χωρίς πατέρα ή με «ανεπαρκή» πατέρα, και καταλήγουν στα εξής: διαταραχές στην ταυτότητα του φύλου(κυρίως στα αγόρια), χαμηλή σχολική επίδοση, αδυναμία να ελεγχθούν οι εσωτερικές παρορμήσεις- και κατ’ επέκταση προβληματική συμπεριφορά , δυσκολία αποδοχής της εξουσίας, ανεπαρκείς γνωστικές ικανότητες.

Η πατρική παρουσία και φροντίδα λειτουργεί θετικά στη ζωή των παιδιών. Τα παιδιά αποκομίζουν οφέλη από την παρουσία και ενεργό συμμετοχή των δυο γονέων αντί του ενός. Η ουσιαστική παρουσία εγγυάται ένα σύνολο διαφόρων ερεθισμάτων που προέρχονται από τη επαφή με ανθρώπους  με διαφορετικούς τύπους συμπεριφοράς. Επίσης, φαίνεται να έχει μεγάλη σημασία το οικογενειακό περιβάλλον όπου και οι δυο γονείς μπορούν να εκφράσουν τις επιθυμίες τους και να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους.

Τέλος, αξίζει να σημειωθεί  ότι ο πατέρας θα πρέπει να λειτουργεί σε συνεργασία με τη μητέρα, οι αποφάσεις τους να λαμβάνονται από κοινού, σύμφωνα με τις αξίες του ζευγαριού και με τους λόγους που καλούν τον πατέρα για περαιτέρω συμμετοχή.

Ο ρόλος του πατέρα εξελίσσεται συνεχώς. Ο ρόλος του δεν είναι μόνο βιολογικός  αλλά έχει και ψυχολογική βαρύτητα. Η παρουσία του είναι μείζονος σημασίας  για την ομαλή ψυχική ανάπτυξη του παιδιού, αλλά και η σύναψη σχέσης με το παιδί ενθαρρύνει την τρυφερότητα, τη στοργή, τη φαντασία και τη δημιουργικότητα του ίδιου του πατέρα που βλέπει ξανά τον κόσμο μέσα απο την εικόνα που έχει το παιδί του για αυτόν και κατ’ επέκταση  μαθαίνει να συνδιαλέγεται και να έρχεται σε επαφή με ένα πρόσωπο που τον ενώνουν άρρηκτοι δεσμοί αίματος.