ΤΟ ΑΙ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΧΕΙ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ; ΤΙ ΛΕΝΕ ΟΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΕΣ;

Η επιστημονική φαντασία έχει από καιρό διασκεδάσει την ιδέα της τεχνητής νοημοσύνης να γίνει συνείδηση. Με την ταχεία πρόοδο της τεχνητής νοημοσύνης (AI), αυτή η πιθανότητα γίνεται ολοένα και λιγότερο φανταστική, και μάλιστα έχει αναγνωριστεί από τους ηγέτες της τεχνητής νοημοσύνης. Πέρυσι, για παράδειγμα, ο Ilya Sutskever, επικεφαλής επιστήμονας στο OpenAI, την εταιρεία πίσω από το chatbot ChatGPT, έγραψε στο Twitter ότι μερικά από τα πιο αιχμής δίκτυα τεχνητής νοημοσύνης μπορεί να έχουν «ελαφρώς συνειδητότητα».

Πολλοί ερευνητές λένε ότι τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης δεν έχουν φτάσει ακόμη στο σημείο της συνείδησης, αλλά ότι ο ρυθμός της εξέλιξης της τεχνητής νοημοσύνης τους έχει βάλει σε σκέψεις: πώς θα ξέραμε αν ήταν;

Το στοίχημα δεκαετιών στη συνείδηση τελειώνει

Για να απαντήσουν σε αυτό, μια ομάδα 19 νευροεπιστημόνων, φιλοσόφων και επιστημόνων υπολογιστών έχουν καταλήξει σε μια λίστα ελέγχου κριτηρίων που, εάν πληρούνται, θα έδειχναν ότι ένα σύστημα έχει μεγάλες πιθανότητες να είναι συνειδητό. Δημοσίευσαν τον προσωρινό τους οδηγό στο αποθετήριο προεκτύπωσης του arXiv1, πριν από την αξιολόγηση από ομοτίμους. Οι συγγραφείς ανέλαβαν την προσπάθεια επειδή «φαινόταν σαν να υπήρχε πραγματική έλλειψη λεπτομερούς, εμπειρικά τεκμηριωμένης, στοχαστικής συζήτησης για τη συνείδηση της τεχνητής νοημοσύνης», λέει ο συν-συγγραφέας Robert Long, φιλόσοφος στο Centre for AI Safety, μια ερευνητική μη κερδοσκοπική οργάνωση. στο Σαν Φρανσίσκο της Καλιφόρνια.

Η ομάδα λέει ότι η αποτυχία προσδιορισμού του εάν ένα σύστημα τεχνητής νοημοσύνης έχει γίνει συνειδητό έχει σημαντικές ηθικές επιπτώσεις. Εάν κάτι έχει χαρακτηριστεί «συνειδητό», σύμφωνα με τη συν-συγγραφέα Μέγκαν Πίτερς, νευροεπιστήμονα στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, στο Irvine, «αυτό αλλάζει πολλά σχετικά με το πώς εμείς ως ανθρώπινα όντα αισθανόμαστε ότι αυτή η οντότητα πρέπει να αντιμετωπίζεται».

Ο Λονγκ προσθέτει ότι, όσο μπορεί να πει, δεν καταβάλλεται αρκετή προσπάθεια από τις εταιρείες που κατασκευάζουν προηγμένα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης για να αξιολογήσουν τα μοντέλα για τη συνείδηση και να κάνουν σχέδια για το τι θα κάνουν αν συμβεί αυτό. «Και αυτό παρά το γεγονός ότι, αν ακούτε παρατηρήσεις από τους επικεφαλής των κορυφαίων εργαστηρίων, λένε ότι η συνείδηση της τεχνητής νοημοσύνης ή η αίσθηση της τεχνητής νοημοσύνης είναι κάτι για το οποίο αναρωτιούνται», προσθέτει.

Η Nature προσέγγισε δύο από τις μεγαλύτερες εταιρείες τεχνολογίας που εμπλέκονται στην προώθηση της τεχνητής νοημοσύνης — τη Microsoft και την Google. Ένας εκπρόσωπος της Microsoft είπε ότι η ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης της εταιρείας επικεντρώνεται στην υποστήριξη της ανθρώπινης παραγωγικότητας με υπεύθυνο τρόπο, αντί στην αναπαραγωγή της ανθρώπινης νοημοσύνης. Αυτό που είναι σαφές από την εισαγωγή του GPT-4 — η πιο προηγμένη έκδοση του ChatGPT που κυκλοφόρησε δημόσια — είναι ότι απαιτούνται νέες μεθοδολογίες για την αξιολόγηση των δυνατοτήτων αυτών των μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης καθώς διερευνούμε πώς να επιτύχουμε το πλήρες δυναμικό της τεχνητής νοημοσύνης προς όφελος της κοινωνίας ως ολόκληρο», είπε ο εκπρόσωπος. Η Google δεν απάντησε.

Τι είναι η συνείδηση;

Μία από τις προκλήσεις στη μελέτη της συνείδησης στην τεχνητή νοημοσύνη είναι ο καθορισμός του τι σημαίνει να είσαι συνειδητός. Ο Peters λέει ότι για τους σκοπούς της έκθεσης, οι ερευνητές εστίασαν στη «φαινομενική συνείδηση», αλλιώς γνωστή ως υποκειμενική εμπειρία. Αυτή είναι η εμπειρία του να είσαι - πώς είναι να είσαι άνθρωπος, ζώο ή σύστημα τεχνητής νοημοσύνης (αν κάποιος από αυτούς αποδειχθεί ότι έχει τις αισθήσεις του).

Το ChatGPT έσπασε το τεστ Turing — ο αγώνας είναι σε εξέλιξη για νέους τρόπους αξιολόγησης της τεχνητής νοημοσύνης.

Υπάρχουν πολλές θεωρίες που βασίζονται στη νευροεπιστήμη που περιγράφουν τη βιολογική βάση της συνείδησης. Αλλά δεν υπάρχει συναίνεση για το ποιο είναι το «σωστό». Για να δημιουργήσουν το πλαίσιο τους, οι συγγραφείς χρησιμοποίησαν επομένως μια σειρά από αυτές τις θεωρίες. Η ιδέα είναι ότι εάν ένα σύστημα AI λειτουργεί με τρόπο που ταιριάζει με πτυχές πολλών από αυτές τις θεωρίες, τότε υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα να είναι συνειδητό.

Υποστηρίζουν ότι αυτή είναι μια καλύτερη προσέγγιση για την αξιολόγηση της συνείδησης από το να τεθεί απλώς ένα σύστημα μέσω ενός τεστ συμπεριφοράς - ας πούμε, να ρωτήσεις το ChatGPT εάν έχει συνειδητότητα ή να το αμφισβητήσεις και να δεις πώς ανταποκρίνεται. Αυτό συμβαίνει επειδή τα συστήματα AI έχουν γίνει εξαιρετικά καλά στο να μιμούνται ανθρώπους.

Η προσέγγιση της ομάδας, την οποία οι συγγραφείς περιγράφουν ως βαριά ως προς τη θεωρία, είναι ένας καλός δρόμος, σύμφωνα με τον νευροεπιστήμονα Anil Seth, διευθυντή του κέντρου επιστήμης της συνείδησης στο Πανεπιστήμιο του Sussex κοντά στο Μπράιτον, στο Ηνωμένο Βασίλειο. Αυτό που τονίζει, ωστόσο, «είναι ότι χρειαζόμαστε πιο ακριβείς, καλά δοκιμασμένες θεωρίες συνείδησης», λέει.

Μια θεωρητική προσέγγιση

Για να αναπτύξουν τα κριτήριά τους, οι συγγραφείς υπέθεσαν ότι η συνείδηση σχετίζεται με τον τρόπο με τον οποίο τα συστήματα επεξεργάζονται τις πληροφορίες, ανεξάρτητα από το τι αποτελούνται - είτε είναι νευρώνες, τσιπ υπολογιστή ή κάτι άλλο. Αυτή η προσέγγιση ονομάζεται υπολογιστική λειτουργικότητα. Υπέθεσαν επίσης ότι οι θεωρίες της συνείδησης που βασίζονται στη νευροεπιστήμη, οι οποίες μελετώνται μέσω σαρώσεων εγκεφάλου και άλλων τεχνικών σε ανθρώπους και ζώα, μπορούν να εφαρμοστούν στην τεχνητή νοημοσύνη.

Μπορούν οι εγκέφαλοι που έχουν αναπτυχθεί στο εργαστήριο να αποκτήσουν συνείδηση;

Με βάση αυτές τις υποθέσεις, η ομάδα επέλεξε έξι από αυτές τις θεωρίες και εξήγαγε από αυτές μια λίστα δεικτών συνείδησης. Ένα από αυτά - η παγκόσμια θεωρία του χώρου εργασίας - υποστηρίζει, για παράδειγμα, ότι οι άνθρωποι και άλλα ζώα χρησιμοποιούν πολλά ειδικά συστήματα, που ονομάζονται επίσης ενότητες, για την εκτέλεση γνωστικών εργασιών όπως η όραση και η ακοή. Αυτές οι μονάδες λειτουργούν ανεξάρτητα, αλλά παράλληλα, και μοιράζονται πληροφορίες ενσωματώνοντας σε ένα ενιαίο σύστημα. Ένα άτομο θα αξιολογούσε εάν ένα συγκεκριμένο σύστημα τεχνητής νοημοσύνης εμφανίζει έναν δείκτη που προέρχεται από αυτή τη θεωρία, λέει ο Λονγκ, «εξετάζοντας την αρχιτεκτονική του συστήματος και πώς οι πληροφορίες ρέουν μέσα από αυτό».

Οι συγγραφείς λένε ότι η εργασία απέχει πολύ από την τελική άποψη σχετικά με τον τρόπο αξιολόγησης των συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης για τη συνείδηση και ότι θέλουν άλλους ερευνητές να βοηθήσουν στη βελτίωση της μεθοδολογίας τους. Αλλά είναι ήδη δυνατή η εφαρμογή των κριτηρίων στα υπάρχοντα συστήματα AI. Η έκθεση αξιολογεί, για παράδειγμα, μεγάλα γλωσσικά μοντέλα όπως το ChatGPT και διαπιστώνει ότι αυτός ο τύπος συστήματος έχει αναμφισβήτητα μερικούς από τους δείκτες συνείδησης που σχετίζονται με την παγκόσμια θεωρία του χώρου εργασίας. Τελικά, ωστόσο, η εργασία δεν υποδηλώνει ότι οποιοδήποτε υπάρχον σύστημα τεχνητής νοημοσύνης είναι ισχυρός υποψήφιος για συνειδητότητα — τουλάχιστον όχι ακόμη.

ΜΕΛΕΤΗ

doi: https://doi.org/10.1038/d41586-023-02684-5