Γιατί ο ΔΜΣ δεν είναι η ο δείκτης παχυσαρκίας που ξέραμε μέχρι τώρα

Μια ομάδα παγκόσμιων ειδικών εξηγεί γιατί ο ΔΜΣ δεν είναι η πιο χρήσιμη μέτρηση του σωματικού βάρους και πώς αλλιώς οι γιατροί μπορούν να διαγνώσουν την παχυσαρκία. 

Αντί να βασίζεται μόνο στον δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ), ο οποίος έχει ορισμένους περιορισμούς, το νέο πλαίσιο εισάγει βελτιωμένους τρόπους αναγνώρισης και κατανόησης της παχυσαρκίας, για παράδειγμα, διαχωρίζοντας τα πρώιμα σημάδια της παχυσαρκίας (προκλινικά) από τα πιο προχωρημένα περιστατικά (κλινικά) .

Αυτή η προσέγγιση επιδιώκει όχι μόνο να βελτιώσει τα αποτελέσματα για πάνω από ένα δισεκατομμύριο ανθρώπους που ζουν με παχυσαρκία παγκοσμίως, αλλά και να μειώσει το στίγμα, να βελτιστοποιήσει τους πόρους υγειονομικής περίθαλψης και να εξασφαλίσει δίκαιη πρόσβαση σε αποτελεσματικές θεραπείες.

Πρόσφατη έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο The Lancet Diabetes & Endocrinology και εγκρίθηκε από περισσότερους από 75 ιατρικούς οργανισμούς παγκοσμίως, εισάγει μια καινοτόμο και εκλεπτυσμένη προσέγγιση για τη διάγνωση της παχυσαρκίας.

Αυτή η μέθοδος ενσωματώνει πρόσθετες μετρήσεις περίσσειας σωματικού λίπους παράλληλα με τον δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ), καθώς και αντικειμενικά σημεία και συμπτώματα μεμονωμένων προβλημάτων υγείας.

Το νέο πλαίσιο στοχεύει στη βελτίωση του τρόπου με τον οποίο ορίζεται και διαγιγνώσκεται η παχυσαρκία.

Αντιμετωπίζει επίσης τα προβλήματα με τις παραδοσιακές μεθόδους, οι οποίες συχνά έχουν δυσκολέψει τα άτομα με παχυσαρκία να λάβουν τη φροντίδα και την υποστήριξη που χρειάζονται.

Ένα συζητημένο ερώτημα: Τι είναι η παχυσαρκία;

Παρέχοντας μια σαφή και βασισμένη σε στοιχεία μέθοδο για τη διάγνωση της παχυσαρκίας, οι ειδικοί ελπίζουν επίσης να διευθετήσουν τη συζήτηση σχετικά με το εάν η παχυσαρκία πρέπει να θεωρείται ασθένεια.

Οι ερευνητές τόνισαν ότι το να βλέπεις την παχυσαρκία είτε ως πάντα ασθένεια είτε όχι είναι μια υπερβολικά απλοϊκή προσέγγιση, καθώς τα στοιχεία υποδηλώνουν μια πιο περίπλοκη πραγματικότητα.

Σημείωσαν ότι ενώ ορισμένα άτομα με παχυσαρκία διατηρούν φυσιολογική λειτουργία οργάνων και γενική υγεία, άλλα εμφανίζουν σημαντικά σημεία και συμπτώματα ασθένειας.

Οι ερευνητές προειδοποίησαν ότι η εξέταση της παχυσαρκίας αποκλειστικά ως παράγοντας κινδύνου και όχι ως ασθένεια, μπορεί να εμποδίσει τα άτομα που δεν είναι καλά λόγω της παχυσαρκίας να έχουν πρόσβαση στην έγκαιρη φροντίδα.

Από την άλλη πλευρά, η επισήμανση της παχυσαρκίας ως ασθένειας για όλους θα μπορούσε να οδηγήσει σε υπερδιάγνωση, περιττές θεραπείες και υψηλό κόστος τόσο για τους ανθρώπους όσο και για την κοινωνία.

Πώς μπορούμε να επαναπροσδιορίσουμε την κλινική και προκλινική παχυσαρκία;

Το νέο πλαίσιο υιοθετεί μια νέα προσέγγιση, κατανοώντας ότι η παχυσαρκία είναι μια περίπλοκη κατάσταση και προωθεί τη φροντίδα που είναι εξατομικευμένη για κάθε άτομο.

Για άτομα που παρουσιάζουν σαφή σημάδια παχυσαρκίας, συνιστά έγκαιρες και αποτελεσματικές θεραπείες, παρόμοιες με τον τρόπο διαχείρισης άλλων μακροπρόθεσμων παθήσεων υγείας.

Για τα άτομα που διατρέχουν κίνδυνο παχυσαρκίας αλλά δεν παρουσιάζουν ακόμη ενεργή ασθένεια (προκλινική παχυσαρκία), η εστίαση θα είναι στη μείωση των κινδύνων και στην πρόληψη της εξέλιξης της πάθησης.

Με πάνω από 1 δισεκατομμύριο ανθρώπους παγκοσμίως να υπολογίζεται ότι ζουν με παχυσαρκία, η πρόταση της Επιτροπής προσφέρει στα συστήματα υγείας την ευκαιρία να υιοθετήσουν έναν καθολικό, κλινικά σημαντικό ορισμό της παχυσαρκίας μαζί με μια πιο ακριβή διαγνωστική μέθοδο.

Οι σημερινοί τρόποι διάγνωσης της παχυσαρκίας θεωρούνται ξεπερασμένοι και όχι πολύ αποτελεσματικοί. Οι γιατροί και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής συχνά διαφωνούν σχετικά με το πόσο καλά λειτουργούν αυτές οι μέθοδοι.

Αυτό συμβαίνει επειδή αυτές οι μέθοδοι μπορεί να προκαλέσουν σφάλματα, όπως η εσφαλμένη μέτρηση του σωματικού λίπους ή η εσφαλμένη διάγνωση προβλημάτων υγείας που σχετίζονται με την παχυσαρκία.

Ένα μεγάλο μέρος του προβλήματος βασίζεται υπερβολικά στον δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ), ο οποίος χρησιμοποιείται συχνά για να ορίσει την παχυσαρκία ως ΔΜΣ πάνω από 30 κιλά ανά τετραγωνικό μέτρο (kg/m²) για άτομα ευρωπαϊκής καταγωγής.

Πολλές χώρες εφαρμόζουν επίσης συγκεκριμένα κατώτατα όρια ΔΜΣ για να λάβουν υπόψη τις εθνοτικές διαφορές στον κίνδυνο που σχετίζεται με την παχυσαρκία.

Ενώ ο ΔΜΣ μπορεί να βοηθήσει στον εντοπισμό ατόμων με υψηλότερο κίνδυνο προβλημάτων υγείας, η Επιτροπή τονίζει ότι δεν αποτελεί άμεσο μέτρο του σωματικού λίπους.

Παχυσαρκία: Γιατί η χρήση του ΔΜΣ ως αποκλειστικού διαγνωστικού εργαλείου δεν λειτουργεί

Ο ΔΜΣ αποτυγχάνει να υπολογίσει την κατανομή του λίπους και δεν παρέχει καμία εικόνα για τη συνολική υγεία ενός ατόμου ή την παρουσία ασθένειας.

Οι ερευνητές τόνισαν ότι οι κίνδυνοι για την υγεία που συνδέονται με το υπερβολικό λίπος εξαρτώνται από το πού αποθηκεύεται στο σώμα.

Η συσσώρευση λίπους γύρω από τη μέση ή μέσα σε όργανα όπως το συκώτι, η καρδιά ή οι μύες ενέχει μεγαλύτερο κίνδυνο για την υγεία σε σύγκριση με το λίπος που αποθηκεύεται κάτω από το δέρμα σε περιοχές όπως τα χέρια ή τα πόδια.

Οι ειδικοί τόνισαν ότι ορισμένοι άνθρωποι με υπερβολικό σωματικό λίπος μπορεί να μην έχουν αρκετά υψηλό ΔΜΣ ώστε να θεωρούνται παχύσαρκοι, με αποτέλεσμα να παραλείπονται τα προβλήματα υγείας τους.

Από την άλλη πλευρά, μερικοί άνθρωποι με υψηλό ΔΜΣ και σημαντικό σωματικό λίπος μπορεί να εξακολουθούν να έχουν υγιή όργανα και να μην έχουν σημάδια ασθένειας.

Αυτό δείχνει την ανάγκη για καλύτερο τρόπο διάγνωσης της παχυσαρκίας. Ενώ ο ΔΜΣ μπορεί να είναι χρήσιμος ως πρώτο βήμα, οι ειδικοί προτείνουν ότι δεν είναι αρκετός από μόνος του.

Ο ΔΜΣ είναι επί του παρόντος το ευρέως χρησιμοποιούμενο μέτρο της παχυσαρκίας. Ωστόσο, είναι ελαττωματικό και μερικές φορές ένα άτομο που χρειάζεται θεραπεία για την παχυσαρκία, μπορεί να μην λάβει τη βέλτιστη θεραπεία λόγω μόνο κριτηρίων ΔΜΣ. Η υιοθέτηση πιο σχετικών κλινικά κριτηρίων για τη διάγνωση και τη θεραπεία της παχυσαρκίας θα επιτρέψει τη θεραπεία μιας μεγαλύτερης ομάδας ασθενών. Δυστυχώς, η αλλαγή των μακροχρόνιων παραμέτρων θα πάρει κάποιο χρόνο.

Αντίστοιχα, οι ερευνητές εισήγαγαν ένα νέο πλαίσιο για τη διάγνωση της παχυσαρκίας, κάνοντας διάκριση μεταξύ κλινικής και προκλινικής παχυσαρκίας.

Πώς να εργαστείτε προς προσαρμοσμένες θεραπευτικές στρατηγικές για την παχυσαρκία

Η κλινική παχυσαρκία είναι μια χρόνια ασθένεια όπου το υπερβολικό σωματικό λίπος βλάπτει τη λειτουργία των οργάνων ή τις καθημερινές δραστηριότητες. Οι ερευνητές εντόπισαν διαγνωστικά κριτήρια, όπως η δύσπνοια, η καρδιακή ανεπάρκεια, ο πόνος στις αρθρώσεις και οι δυσλειτουργίες οργάνων, με ξεχωριστά μέτρα για ενήλικες και παιδιά.

Η προκλινική παχυσαρκία αναφέρεται στην περίσσεια σωματικού λίπους χωρίς τρέχοντα προβλήματα υγείας, αλλά με αυξημένους κινδύνους καταστάσεων όπως ο διαβήτης τύπου 2, οι καρδιακές παθήσεις και ορισμένοι καρκίνοι. Οι πρώιμες παρεμβάσεις μπορούν να μετριάσουν αυτούς τους κινδύνους.

Αυτό το πλαίσιο, που έχει εγκριθεί παγκοσμίως, στοχεύει στη βελτίωση της διάγνωσης και διαχείρισης της παχυσαρκίας, προωθώντας πιο αποτελεσματικές και προσαρμοσμένες στρατηγικές υγειονομικής περίθαλψης.

Ο ΔΜΣ έχει περιορισμούς, καθώς δεν λαμβάνει υπόψη τη μυϊκή μάζα, την οστική πυκνότητα ή την κατανομή του λίπους. Η έρευνα προτείνει μια πιο ολοκληρωμένη προσέγγιση, λαμβάνοντας υπόψη παράγοντες όπως η μεταβολική υγεία και η σύσταση του σώματος, που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε πιο εξατομικευμένα και αποτελεσματικά σχέδια θεραπείας για τους ασθενείς.

Για τα άτομα με κλινική παχυσαρκία, οι ειδικοί της Επιτροπής συνιστούν θεραπείες που επικεντρώνονται στη βελτίωση του τρόπου λειτουργίας του σώματος, αντί να προσπαθούν απλώς να μειώσουν το βάρος.

Αυτές οι θεραπείες θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν αλλαγές στον τρόπο ζωής, φάρμακα ή χειρουργική επέμβαση, ανάλογα με το τι είναι καλύτερο για το άτομο.

Για τα άτομα με προκλινική παχυσαρκία, η φροντίδα θα πρέπει να δίνει προτεραιότητα στη μείωση του κινδύνου μέσω παροχής συμβουλών, παρακολούθησης ή προληπτικών παρεμβάσεων με βάση τα επίπεδα κινδύνου.

Αυτό το πλαίσιο βασισμένο σε στοιχεία, που αναπτύχθηκε από 56 ειδικούς σε συνεργασία με άτομα που ζουν με παχυσαρκία, αντιμετωπίζει επίσης τον κοινωνικό αντίκτυπο της παχυσαρκίας και τις βλαβερές συνέπειες του στίγματος βάρους.

Για να μειωθεί το στίγμα, η Επιτροπή ζητά καλύτερη εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας και των υπευθύνων χάραξης πολιτικής, μαζί με μια αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο κατανοείται και συζητείται η παχυσαρκία.

Συμπερασματικά, υιοθετώντας ένα ευρύτερο σύνολο κριτηρίων οι ειδικοί υγείας μπορούν να προσφέρουν πιο προσαρμοσμένες συμβουλές και παρεμβάσεις, βελτιώνοντας τελικά τα αποτελέσματα των ασθενών και μειώνοντας το στίγμα που συχνά συνδέεται με την παχυσαρκία.

Πηγή: https://www.thelancet.com/journals/landia/article/PIIS2213-8587(24)00316-4/abstract από medicalnewstoday.com