Η αναιμία είναι μια παθολογική κατάσταση που συμβαίνει όταν μειώνεται ο αριθμός των ερυθροκυττάρων του αίματος ή όταν δεν υπάρχει αρκετή αιμοσφαιρίνη, η πρωτεΐνη δηλαδή που περιέχεται στα ερυθρά αιμοσφαίρια και που είναι υπεύθυνη για τη μεταφορά του οξυγόνου από τους πνεύμονες στους ιστούς και τα όργανα του σώματος. Απαραίτητη ουσία για την σύνθεση της αιμοσφαιρίνης είναι ο σίδηρος και η έλλειψή του μπορεί να δημιουργήσει μια μορφή αναιμίας που λέγεται σιδηροπενική αναιμία.
Πολλές φορές ο ασθενής δεν καταλαβαίνει ότι έχει αναιμία και αυτό συμβαίνει όταν η διαταραχή επέρχεται σιγά-σιγά. Όταν όμως υπάρξει απότομη πτώση της αιμοσφαιρίνης, η εξασθένιση του οργανισμού είναι άμεση και χρειάζεται επείγουσα αντιμετώπιση. Η χρόνια αιμορραγία από έλκος, αιμορροΐδες, η κατάχρηση αλκοόλ ή διατροφικές ανεπάρκειες που συμβαίνουν συνήθως μετά από ανεξέλεγκτες δίαιτες, είναι μερικές από τις πιο απλές και συνηθισμένες αιτίες αναιμίας. Τα συμπτώματα ασθενών που πάσχουν από αναιμία είναι συνήθως αίσθημα κόπωσης, ωχρότητα, δύσπνοια, ζαλάδες και πονοκέφαλος, δυσκολίες στις σωματικές δραστηριότητες αλλά και πολύ πιο σοβαρά σε μερικές περιπτώσεις όπως ταχυκαρδίες, σύγχυση, τάση για λιποθυμία κ.ά.
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
Αίσθημα κόπωσης και αδυναμία
Ωχρότητα στο δέρμα, στα ούλα, κάτω από τα νύχια και τις παλάμες
Πονοκέφαλος, ζαλάδες
Λαχάνιασμα, ταχυκαρδίες, δύσπνοια
Μουδιάσματα, κινητικές δυσκολίες, απώλεια μνήμης, ευερεθιστικότητα
Κατάθλιψη, σύγχυση
ΕΝΗΜΕΡΩΣΤΕ ΑΜΕΣΑ ΤΟ ΓΙΑΤΡΟ ΟΤΑΝ…
Όταν υπάρχουν κάποια από τα παραπάνω συμπτώματα. Μια εξέταση αίματος θα σας δώσει μια πρώτη πληροφόρηση για την κατάστασή σας
Όταν χρησιμοποιείτε συμπλήρωμα σιδήρου και εμφανιστούν συμπτώματα όπως διάρροιες με ίχνη αίματος, ίκτερο, λήθαργο, πυρετό. Κίνδυνος για δηλητηρίαση από σίδηρο
ΑΙΤΙΕΣ
Υπάρχουν τουλάχιστον 400 μορφές αναιμίας, πολλές φορές απλές στη θεραπεία τους και άλλες σπάνιες έως επικίνδυνες για τη ζωή του ανθρώπου.
Οι αιμολυτικές αναιμίες μπορεί να είναι συγγενείς, όπου συνήθως σχηματίζονται ελαττωματικά ερυθρά που δεν κατορθώνουν να επιβιώσουν φυσιολογικά ή επίκτητες όπου διάφοροι καταστρεπτικοί παράγοντες επιδρούν σε φυσιολογικά ερυθρά αιμοσφαίρια. Τις περισσότερες φορές, οι ασθενείς με αιμολυτική αναιμία έχουν οικογενειακό ιστορικό αναιμίας ή έχουν παρουσιάσει ίκτερο κατά τη γέννησή τους ή παθολογικά αποτελέσματα σε προηγούμενες αιματολογικές εξετάσεις. Μπορεί επίσης να είναι ελαφριάς μορφής και να μην έχουν γίνει αντιληπτές αλλά να εμφανίζονται μετά από παρέμβαση άλλων παραγόντων όπως για παράδειγμα μετά από εγκυμοσύνη, κάποια βαριά πάθηση κ.ά.
Οι συγγενείς αιμολυτικές αναιμίες μπορεί να οφείλονται σε διάφορες ανωμαλίες που συμβαίνουν σε ένα από τα τρία συστατικά του ερυθρού αιμοσφαιρίου δηλαδή στη μεμβράνη, στην αιμοσφαιρίνη ή στα ερυθροκυτταρικά ένζυμα. Οι συγγενείς αιμολυτικές αναιμίες που οφείλονται σε ανωμαλίες της μεμβράνης, έχουν σαν χαρακτηριστικό το ανώμαλο σχήμα των ερυθρών αιμοσφαιρίων. Οι πιο συχνές περιπτώσεις είναι η σφαιροκυττάρωση ( μερικά ερυθρά είναι σφαιρικά) και η ελλειπτοκυττάρωση (με ελλειψοειδές σχήμα ή τεμαχισμένα). Όταν οι αναιμίες οφείλονται σε ανωμαλίες της δομής ή της παραγωγής της αιμοσφαιρίνης, μπορούν να οδηγήσουν σε αιμόλυση.
Στη δρεπανοκυτταρική αναιμία, οι αλλοιώσεις των αλληλεπιδράσεων μεταξύ των μορίων της αιμοσφαιρίνης παραμορφώνουν το κύτταρο δίνοντάς του σχήμα δρεπανοειδές ενώ αυξάνουν την ενδοκυττάρια γλοιότητα. Η μεγάλη γλοιότητα των δρεπανοκυττάρων αυξάνει την γλοιότητα του αίματος με αποτέλεσμα την ανώμαλη αιμάτωση και βλάβες στους ιστούς. Όταν τα ανώμαλα αυτά κύτταρα αποφράσσουν τα τριχοειδή αγγεία, προκαλούν στον ασθενή δρεπανοκυτταρική κρίση. Τα επεισόδια αυτά αρχίζουν ξαφνικά, διαρκούν 5-10 ημέρες και συνήθως υποχωρούν, αλλά εμφανίζονται συχνότερα στα μέσα της τρίτης δεκαετίας, ενώ αραιώνουν μετά την ηλικία των 30. Οι ασθενείς με δρεπανοκυτταρική αναιμία που ενδημεί σαν ασθένεια κυρίως στις Μεσογειακές χώρες και την Αφρική, είναι επιρρεπείς σε πνευμονίες ή οξύ θωρακικό σύνδρομο και το πρόβλημα μπορεί να επεκταθεί σε άλλα όργανα. Ειδικά στα παιδιά κάτω των 5 ετών με αυτή την ασθένεια, τα δρεπανοκύτταρα που συσσωρεύονται στο σπλήνα, δημιουργούν πρόβλημα στη λειτουργία του γεγονός που τα κάνει επιρρεπή σε σηπτικές λοιμώξεις.
Άλλες φορές πάλι, οι ανωμαλίες της βιοσύνθεσης της αιμοσφαιρίνης προκαλούν μια άλλη σημαντική αιμοσφαιρινοπάθεια, την θαλασσαναιμία. Πρόκειται για κληρονόμηση παθολογικών γονιδίων. Άλλες φορές η κατάσταση του ασθενούς είναι πιο ελαφριά και πολλές φορές συγχέεται με τη σιδηροπενία, άλλες φορές η κατάσταση είναι πολύ σοβαρή και χρειάζεται συνεχείς μεταγγίσεις αίματος. Μία μορφή θαλασσαναιμίας, προκαλεί το θάνατο πριν τη γέννα ή κατά τη γέννηση. Η μεσογειακή αναιμία που είναι μια μορφή θαλασσαναιμίας, απαντάται κυρίως στις χώρες της Μεσογείου, της Αφρικής και της μέσης Ανατολής.
Οι μεγαλοβλαστικές αναιμίες έχουν σαν χαρακτηριστικό την ασυνήθιστη αύξηση του όγκου των ερυθροκυττάρων με κύριες αιτίες την έλλειψη φυλλικού οξέος και βιταμίνης Β12. Αυτό οφείλεται στο γεγονός, ότι οι ασθενείς δεν παίρνουν τις κατάλληλες ποσότητες φυλλικού οξέος ή ο οργανισμός τους δεν είναι σε θέση να το απορροφήσει σωστά εξ αιτίας άλλων ανωμαλιών του οργανισμού. Η αναιμία από ανεπάρκεια βιταμίνης Β12 οφείλεται στην αδυναμία του οργανισμού να την απορροφήσει, συνήθως μετά από κάποια επέμβαση στο πεπτικό σύστημα του ασθενούς. Η κακοήθης αναιμία είναι η πιο κοινή περίπτωση αδυναμίας απορρόφησης της Β12 αν και είναι σπάνια.
Σχεδόν όλες οι επίκτητες αιμολυτικές αναιμίες έχουν σαν χαρακτηριστικό ότι τα ερυθρά κατά τον σχηματισμό τους είναι φυσιολογικά αλλά καταστρέφονται από εξωγενείς επιδράσεις. Τα συχνότερα αίτια της επίκτητης αιμολυτικής αναιμίας είναι ανοσολογικά, δηλαδή το τελικό αίτιο της καταστροφής των ερυθρών είναι κάποιο αντίσωμα. Ακόμα και κάποια φάρμακα μπορούν να προκαλέσουν άνοση αντίδραση που προκαλεί αιμολυτική αναιμία είτε το φάρμακο είναι ακόμα παρόν στον οργανισμό είτε δεν είναι παρόν, προκαλώντας αλλοίωση σε μια πρωτεΐνη στην κυτταρική επιφάνεια. Σε αυτή την περίπτωση απαραίτητη είναι η διακοπή της χρήσης του. Τα αίτια επίσης μπορεί να είναι τραυματικά ή τοξικά από αλλοίωση που προκαλούνται από τοξικές ουσίες. Η ηπατική ανεπάρκεια, η νεφρική ανεπάρκεια καθώς και διάφορες χημικές ουσίες, μπορούν να είναι παράγοντες που αλλοιώνουν τα ερυθρά και προκαλούν αιμόλυση.
Γενικότερα, οι αιτίες που μπορούν να προκαλέσουν αναιμίες είναι πάρα πολλές και το ίδιο ισχύει για τις περιπτώσεις και τα είδη που μπορεί κανείς να συναντήσει. Πολλές από αυτές χρειάζονται μεγάλη εμπειρία στη διάγνωσή τους και οι βαρύτερες περιπτώσεις έχουν αρκετά υψηλούς δείκτες θνησιμότητας.
ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ
Οι εξετάσεις αίματος είναι ο πιο ενδεδειγμένος τρόπος για να μπορέσει κανείς να βγάλει συμπέρασμα για την κατάστασή του. Από εκεί και πέρα ο γιατρός είναι σε θέση να προχωρήσει αν χρειαστεί σε επιπλέον εξετάσεις ανάλογα με το αν υπάρχει στον ασθενή κάποιο πρόβλημα διαταραχής των αιμοσφαιρίων και το είδος του προβλήματος. Η ακριβής αναφορά στα συμπτώματα και η κλινική εξέταση θα δώσουν στον γιατρό την εικόνα που του είναι απαραίτητη για τη θεραπευτική αγωγή.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Η αντιμετώπιση της αναιμίας εξαρτάται από το είδος της καθώς και από την αιτία από την οποία προέρχεται. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να είναι από πολύ απλή, με την πρόσθεση συμπληρωμάτων, βιταμινών και σιδήρου ή με την σύσταση διατροφικών αλλαγών, αλλά μπορεί να είναι και πάρα πολύ εξειδικευμένη ανάλογα με τη σοβαρότητα της πάθησης. Εναλλακτικές θεραπείες υπάρχουν πολλές και αφορούν κυρίως σε απλές μορφές αναιμίας.
ΣΥΜΒΑΤΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ
Μετά από τις βασικές αιματολογικές εξετάσεις ακολουθεί η αντιμετώπιση για την ανάλογη περίπτωση αναιμίας. Για αναιμία που προέρχεται από έλλειψη σιδήρου ή φυλλικού οξέος θα χρειαστεί ενδεχομένως ιδιαίτερη δίαιτα ή συμπληρώματα. Ακολουθήστε αυστηρά τις οδηγίες του γιατρού γιατί πολλές φορές μπορεί να υπάρξουν ανεπιθύμητες παρενέργειες και προσοχή σε υπερβολική λήψη σιδήρου που μπορεί να επιφέρει ακόμα και το θάνατο. Πολλές φορές επίσης δεν πρέπει να χορηγούνται συμπληρώματα όταν υπάρχει κάποιο άλλο πρόβλημα υγείας. Σε ανεπάρκεια βιταμίνης Β12, χορηγείται βιταμίνη όταν θεωρηθεί από το γιατρό απαραίτητο. Στις αναιμίες που προέρχονται από απώλεια αίματος πρέπει να ελέγχεται και να καταπολεμείται η πηγή του προβλήματος, γεγονός που σε κάποιες περιπτώσεις οδηγεί σε χειρουργικές επεμβάσεις. Για βαριές καταστάσεις όμως, η θεραπεία είναι επώδυνη και μπορεί να περιλαμβάνει από μεταγγίσεις, εισαγωγή ορμονών ή και χειρουργική αφαίρεση του σπλήνα.
ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Η βελτίωση της κυκλοφορίας του αίματος, η προσεγμένη διατροφή και μέθοδοι για την καλύτερη απορρόφηση των απαραίτητων ουσιών για την σωστή λειτουργία των κυττάρων είναι τα σημεία που η εναλλακτικές θεραπείες επιμένουν περισσότερο. Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζει κανείς τις τροφές που περιέχουν σίδηρο και βιταμίνες ώστε να προστίθενται στην διατροφή, όπως σημαντικός είναι και ο τρόπος με τον οποίο τα απορροφά καλύτερα ο οργανισμός. Είναι σημαντική η κατανάλωση χυμών λαχανικών, όπως μαϊντανός και φύλλα παντζαριού που περιέχουν σίδηρο. Είναι σωστό να αναμειγνύονται με χυμούς πλούσιους σε βιταμίνη C που βοηθά στην καλύτερη απορρόφηση τους. Τα σπαράγγια, το σπανάκι και το κατσαρό λάχανο βοηθούν σε περιπτώσεις ανεπάρκειας φυλλικού οξέος. Συνιστώνται επίσης σολομός και σκουμπρί για την περιεκτικότητά τους σε βιταμίνη Β12 και τα μαυρομάτικα φασόλια, τα φασόλια και οι φακές για το φυλλικό οξύ. Η αγιουβέρδα προτείνει ανάμειξη από μια κουταλιά χρυσόριζα με γιαούρτι καθημερινά, όταν υπάρχουν συμπτώματα αναιμίας. Επίσης διάφορα πικρά βότανα που έχουν σκοπό τη διέγερση της πέψης, όπως ο γλυκάνισος και το κύμινο ή η τσουκνίδα που είναι πλούσια σε σίδηρο.
Ο σίδηρος και το σπανάκι
Πέρα από τη μεγάλη θρεπτική αξία που υπάρχει κρυμμένη στα διάφορα λαχανικά, επιστήμονες διαιτολόγοι αναφέρουν ότι θα πρέπει κανείς να μην είναι εξαιρετικά υπερβολικός στις εκτιμήσεις του. Το γεγονός ότι το σπανάκι θεωρείται εδώ και χρόνια πηγή σιδήρου, δεν σημαίνει ότι η κατανάλωσή του αποδίδει και την ανάλογη ποσότητα στον οργανισμό. Οι επιστήμονες αναφέρουν ότι ο φυτικής προέλευσης σίδηρος δεν απορροφάται με την ίδια ευκολία από τον οργανισμό όπως αυτός που είναι ζωικής προέλευσης και προέρχεται από κρέας, ψάρι και αυγό. Έτσι αν θέλετε να χρησιμοποιήσετε το σπανάκι για να εμπλουτίσετε με σίδηρο τον οργανισμό σας είναι καλό να συνοδεύεται και από λίγο χυμό εσπεριδοειδών που θα βοηθήσουν στην καλύτερη απορρόφηση του σιδήρου.
