Παθήσεις του αναπνευστικού

ΓΕΝΙΚΑ

Υπάρχουν πάρα πολλές κατηγορίες παθήσεων του αναπνευστικού συστήματος. Πιο γενικευμένα θα μπορούσαν να συμπτυχθούν ως εξής: λοιμώξεις που αφορούν στο ανώτερο και κατώτερο αναπνευστικό, αποφρακτικές παθήσεις των πνευμόνων, διάχυτες διηθητικές παθήσεις, παθήσεις των πνευμονικών αγγείων και παθήσεις από εισπνοή επιβλαβών ουσιών από το περιβάλλον. Χωρίς να παραλειφθούν εκτός των προηγούμενων και οι διάφορες νεοπλασματικές παθήσεις.Εκτός από το ρόλο της αναπνοής, οι λειτουργίες των πνευμόνων στον ανθρώπινο οργανισμό παρουσιάζουν πραγματικά διαπλεκόμενους ρόλους.

Από τα συμπτώματα τα οποία παρουσιάζονται στις παθήσεις του αναπνευστικού, το πιο συχνό ίσως είναι η δύσπνοια. Η εμφάνιση της δύσπνοιας αν δεν πρόκειται για κάτι παροδικό, μπορεί να είναι σταδιακή ή οξεία σε περιπτώσεις πνευμονοθώρακα ή πνευμονικής εμβολής. Οι ασθενείς που πάσχουν από δύσπνοια έχουν βαρύτερα συμπτώματα κατά τη διάρκεια της νύχτας. Τέτοια επεισόδια δύσπνοιας μπορεί να προκαλέσει το άσθμα.

Άλλο σύμπτωμα πνευμονικής διαταραχής είναι ο βήχας. Σε γενικές γραμμές, παρά το ότι υποτιμείται η σημασία του από πολλούς ασθενείς, θα πρέπει να χαρακτηρίζεται παθολογικός. Τα υγιή άτομα με κανονικές συνθήκες ζωής, δεν βήχουν για αρκετά μεγάλα διαστήματα. Σε κάθε περίπτωση πάντως και ανάλογα με το είδος του βήχα, ο γιατρός είναι σε θέση να βγάλει αρκετά συμπεράσματα για την κατάσταση υγείας των πνευμόνων του ασθενούς. Οι κυριότερες παθήσεις όμως του αναπνευστικού, αναπτύσσονται ξεχωριστά σε επόμενα κεφάλαια.

ΑΙΤΙΕΣ

Οι αιτίες ποικίλουν ανάλογα με την πάθηση που προκαλούν και το σημείο το οποίο προσβάλλουν. Οι αναπνευστικές λοιμώξεις προκαλούνται από ιούς και βακτηρίδια. Κάποιες από αυτές είναι σοβαρές και το ιστορικό του ασθενούς έχει πρωτεύοντα ρόλο στην εξέλιξη της νόσου. Οι αποφρακτικές πνευμονοπάθειες οφείλονται σε διάφορες αιτίες και έχουν σαν χαρακτηριστικό τους την ελάττωση της ταχύτητας εκπνοής. Περιλαμβάνουν συχνές ασθένειες, όπως το άσθμα και τη χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια ή λιγότερο συχνές όπως την κυστική ίνωση ή τη βρογχεκτασία. Οι διηθητικές παθήσεις των πνευμόνων χαρακτηρίζονται ως επί το πλείστον από εκτόπιση ή διήθηση του φυσιολογικού πνευμονικού ιστού από παθολογικό και λίγες είναι οι φορές που αναγνωρίζεται ο παράγοντας που υπήρξε υπεύθυνος για τη βλάβη.

Το περιβάλλον και η έκθεση σε επιβλαβείς ουσίες είναι επίσης δυνατόν να προκαλέσουν βλάβες στους πνεύμονες. Ο καρκίνος του πνεύμονα είναι η πρώτη ίσως αιτία θανάτου από νεοπλασίες, τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες. Η κυριότερη αιτία για καρκίνο του πνεύμονα είναι το κάπνισμα με ποσοστό έως και 90%.

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ

Η πρώτη εικόνα διαμορφώνεται από την κλινική εξέταση του ασθενούς. Ο έμπειρος γιατρός είναι σε θέση να βγάλει σημαντικά συμπεράσματα από το βήχα και την απόχρεμψη του ασθενούς. Έχει για παράδειγμα σημασία αν ο βήχας είναι παραγωγικός, αν συνοδεύεται δηλαδή από πτύελα, την ποσότητά τους, το χρώμα κ.λ.π. Για παράδειγμα, οι περισσότερες διαταραχές των πνευμόνων προκαλούν παραγωγή διαυγών βλεννωδών πτυέλων, ή άλλες φορές το χρώμα τους μπορεί να είναι κίτρινο ή πράσινο. Άλλες φορές μπορεί να περιέχουν αίμα. Όλα τα στοιχεία έχουν σημασία για τη διάγνωση που θα κάνει ο γιατρός και ένα επί πλέον σημαντικό είναι και το ιστορικό του ασθενούς. Επίσης η ακρόαση της αναπνοής δίνει σημαντικά στοιχεία Για παράδειγμα το μεγαλύτερο ποσοστό των υγιών ανθρώπων αναπνέουν λιγότερο από 18 φορές το λεπτό. Με την αναπνοή και τις κινήσεις του θωρακικού τοιχώματος ο γιατρός είναι σε θέση να αποκομίσει σημαντικές διαγνωστικές ενδείξεις.

Εκτός από την κλινική εξέταση και αν ο γιατρός θεωρήσει ότι υπάρχει κάτι παραπάνω από ένα απλό κρυολόγημα θα σας ζητήσει και επί πλέον ελέγχους ανάλογα με τη σοβαρότητα της πάθησης όπως ακτινογραφίες, τομογραφίες, εξετάσεις δείγματος πτυέλου, αέρια αίματος κ.λ.π. Τέλος υπάρχουν και διάφορες επεμβατικές μέθοδοι διάγνωσης όπως :

• Βρογχοσκόπηση: είναι μία πολύ καλή μέθοδος αξιολόγησης και βιοψίας και χρησιμεύει για την επισκόπηση των αεροφόρων οδών και τις ενδοβρογχικές αλλοιώσεις.

• Θωρακοκέντηση και βιοψία του υπεζωκότα: πρόκειται για συλλογή υγρού από την υπεζωκοτική κοιλότητα. Γίνεται με παρακέντηση. Εκτός από διαγνωστική μέθοδος μερικές φορές χρησιμεύει και σαν θεραπεία ανακούφισης αλλά δεν πρέπει να γίνεται συχνά γιατί συνοδεύεται με απώλεια λευκώματος.

• Διαθωρακική βιοψία: Γίνεται αναρρόφηση πνευμονικού ιστού με λεπτή βελόνα κάτω από την καθοδήγηση αξονικού τομογράφου για την εξασφάλιση υλικού για κυτταρολογικές και μικροβιολογικές κυρίως εξετάσεις. Μπορεί να έχει επιπλοκές με σημαντικότερη τον πνευμοθώρακα.

• Διαβρογχική παρακέντηση και μεσοθωρακιοσκόπηση: Πρόκειται για διαβρογχική βιοψία με βελόνα προκειμένου να ληφθούν δείγματα λεμφαδένων ή εισαγωγή μικρού σωλήνα στο μεσοθωράκιο μετά από τομή στην περιοχή του στέρνου.

• Βιοψία πνεύμονα ανοιχτή: Στις περιπτώσεις που οι προηγούμενες μέθοδοι είναι αναποτελεσματικές ως προς το αποτέλεσμα γίνεται ανοιχτή βιοψία στον πνεύμονα. Χρησιμοποιείται συνήθως σε κρίσιμες καταστάσεις.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Αν είναι απλή λοίμωξη θα υποχωρήσει μέσα σε λίγες μέρες. Τόσο η συμβατική ιατρική όσο και οι εναλλακτικές θεραπείες έχουν τη δυνατότητα να ανακουφίσουν από τα συμπτώματα και να επιλέξουν μία ευρεία γκάμα θεραπειών.

ΣΥΜΒΑΤΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ

Πολλές φορές είναι δυνατόν να μην χρειαστεί καθόλου θεραπεία όταν ο γιατρός θεωρήσει ότι ο οργανισμός είναι σε θέση να αντιμετωπίσει το πρόβλημα. Ή να προτείνει απλούς  τρόπους αντιμετώπισης, όπως αντιπυρετικά, προφύλαξη και ανάπαυση. Στην περίπτωση αποφρακτικών παθήσεων χρησιμοποιούνται βρογχοδιασταλτικά και αντιφλεγμονώδη. Μπορούν να χορηγηθούν από το στόμα αλλά και με ψεκασμό. Τα περισσότερα έχουν διάρκεια δράσης 3-6 ώρες, τα νεότερα όμως έχουν διάρκεια 12 ώρες. Σε λοιμώξεις του αναπνευστικού θα χρειαστεί ενδεχομένως η χορήγηση αντιβίωσης. Η οξύτητα της κάθε κατάστασης καθορίζει και τον τρόπο χορήγησης του φαρμάκου (από το στόμα ή ενδοφλεβίως). Τα αντιγριπικά εμβόλια είναι αποτελεσματικά στην μείωση της νοσηρότητας και της θνησιμότητας ειδικά σε περιπτώσεις ατόμων που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου.

Το κάπνισμα - Μεγάλη σημασία αναμφισβήτητα έχει για τους ασθενείς με αναπνευστικές παθήσεις η διακοπή του καπνίσματος. Σήμερα κυκλοφορούν και ειδικά βοηθητικά σκευάσματα όπως τσίχλες  αυτοκόλλητες ταινίες κ.λ.π. Ιδιαίτερη σημασία έχει η ενημέρωση των καπνιστών για τις βλάβες που προκαλεί το κάπνισμα στην αναπνευστική τους λειτουργία καθώς και η στήριξη της προσπάθειας διακοπής του καπνίσματος από τον θεράποντα γιατρό.  

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Εισπνοές με διάφορα αιθέρια έλαια μπορούν να ανακουφίσουν τα συμπτώματα των αναπνευστικών παθήσεων. Η ενίσχυση του ανοσοποιητικού θα βοηθούσε τον οργανισμό σε επίπεδο πρόληψης όσο και προφύλαξής του από λοιμώξεις. Οι περισσότεροι εναλλακτικοί θεραπευτές θα πρότειναν βιταμίνες και ανόργανα στοιχεία σαν συμπληρώματα, σε συνδυασμό με την κατάλληλη διατροφή. Μία σειρά ασκήσεων γιόγκα θα βοηθήσει τους πνεύμονες να δυναμώσουν. 

Από την επιστημονική ομάδα του Υγεία και Ευεξία