Κουμαριά, το άγριο και θεραπευτικό φρούτο του χειμώνα.

Από την επιστημονική ομάδα Υγεία και Ευεξία

Η κουμαριά είναι ένα αειθαλές φυτό με καλές αντιοξειδωτικές ιδιότητες, τα άνθη και οι καρποί της (κουμαριές) εμφανίζονται μαζί από τον Οκτώβριο έως τον Δεκέμβριο.
Το φυτό κουμαριάς, επιστημονική ονομασία Arbutus Unedo, ανήκει στην οικογένεια Ericaceae και συχνά έχει τη μορφή μεγάλου θάμνου ή μικρού δέντρου που μπορεί να φτάσει, σε ορισμένες περιπτώσεις, τα οκτώ μέτρα ύψος.

Η κουμαριά φαίνεται να έχει τις ρίζες της στη βόρεια Γαλλία και στη νότια Ιρλανδία, αλλά τώρα γεννιέται αυθόρμητα σε πολλές χώρες του μεσογειακού θάμνου. Βρίσκεται στη νότια Ιταλία, στη Σαρδηνία, στην Κορσική, στην Ισπανία, στον Λίβανο, στην Τουρκία και στην Αλγερία. Ανθίζει το φθινόπωρο με μικρά λευκά λουλούδια μαζεμένα σε ένα είδος τσαμπιού. Οι καρποί που παράγονται από τις φράουλες είναι βρώσιμοι αλλά σπάνια τρώγονται φρέσκοι. Συνήθως, χάρη στις ιδιότητές τους, χρησιμοποιούνται για την παρασκευή ενώσεων για θεραπευτικούς σκοπούς.

Χημική σύνθεση

Τα μέρη του φυτού που έχουν μεγαλύτερες ιδιότητες και επομένως είναι ωφέλιμα για την ανθρώπινη υγεία είναι τα φύλλα που περιέχουν τανίνες, ρητίνες και κόμμεα. Θα πρέπει επίσης να τονιστεί η παρουσία ουσιών όπως η αρβουτίνη και η αρβουτοζίδη, οι οποίες μαζί με τη μονοτροπεΐνη και τη γενιποσίδη αποτελούν μέρος των φαινολικών ενώσεων που υπάρχουν στα φύλλα. Στα φύλλα της κουμαριάς βρίσκουμε και άλλες σημαντικές ουσίες όπως η κερσετίνη και οι φαινολικές γλυκοσίδες. Αντίθετα, η κουμαριά περιέχει αρβουτίνη, ένα καλό ποσοστό ζάχαρης, πηκτίνη, λυκίσκο, φλαβονοειδή και βιταμίνη Ε.

Arbutus: Ιδιότητες και Οφέλη

Όπως έχουμε ήδη γράψει, οι ιδιότητες της κουμαριάς εντοπίζονται κυρίως στα φύλλα. Ακόμη και οι καρποί και οι ρίζες όμως περιέχουν θεραπευτικές ιδιότητες, αλλά σε μικρότερες ποσότητες.

Αντισηπτικό: Η κουμαριά εκτιμάται κυρίως για τις αντισηπτικές τους ιδιότητες κατά του ουροποιητικού συστήματος, είναι επίσης ένα ήπιο διουρητικό. Με το έγχυμα κουμαριάς, μπορούν να ληφθούν σημαντικά οφέλη σε περίπτωση κυστίτιδας και φλεγμονής της ουροδόχου κύστης.

Αντιμετωπίζει τη διάρροια: Έχει αντιδιαρροϊκές και στυπτικές ιδιότητες. Οι κουμαριές περιέχουν πηκτίνη, η οποία μαζί με τις τανίνες που περιείχαν μια καλή ποσότητα ειδικά στα φύλλα, τις καθιστούν ιδανικές για την παρασκευή ενός τσαγιού από φρούτα και φύλλα που φέρνει οφέλη σε περίπτωση διάρροιας.

Κυκλοφορικό σύστημα: Η κουμαριά φέρνει οφέλη στο κυκλοφορικό σύστημα, δεν αποτελεί έκπληξη που στο Μαρόκο τα φύλλα αυτού του φυτού χρησιμοποιούνται παραδοσιακά για την παρασκευή ενός τσαγιού από βότανα που μειώνει την αρτηριακή πίεση. Για την εξουδετέρωση των κυκλοφορικών διαταραχών είναι χρήσιμο να λαμβάνετε ένα αφέψημα που παρασκευάζεται με 20 γραμμάρια φύλλα κουμαριάς σε συνδυασμό με άλλα τόσα φύλλα κουμαριάς που στη συνέχεια βράζονται για 5 λεπτά σε ένα μικρό τηγάνι με νερό. Στο τέλος το μείγμα αφήνεται να ξεκουραστεί για 10 λεπτά μετά το φιλτράρισμα και πίνονται δύο φλιτζάνια την ημέρα.

Αντιφλεγμονώδες: Χάρη στις αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες του, ένα τσάι βοτάνων από κουμαριά μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία των συμπτωμάτων του κρυολογήματος.

Κηλίδες δέρματος: Η αρμπουτίνη που περιέχεται στα φύλλα και ελάχιστα και στους καρπούς, έχει την ιδιότητα να φωτίζει τις κηλίδες του δέρματος. Από αυτή την άποψη, δημιουργούνται ειδικές κρέμες για να ελαφρύνουν τα σημεία στο δέρμα που περιέχουν ακριβώς Arbutin.

Αντιοξειδωτικά: Μια μελέτη που πραγματοποιήθηκε στην Τουρκία αναφέρει ότι τα εκχυλίσματα μεθανόλης και αιθανόλης από τα φύλλα έχουν καλές αντιοξειδωτικές ιδιότητες.

Αφέψημα

Ένα αφέψημα που παρασκευάζεται με 7 γραμμάρια θρυμματισμένα φύλλα σε ένα φλιτζάνι βραστό νερό και αφήνεται να εγχυθεί για 15 λεπτά προκαλεί μια κατάσταση ευφορίας παρόμοια με αυτή ενός ελαφρού hangover. Η καλή διάθεση είναι εξασφαλισμένη. Μην παρακάνετε με την πρόσληψη κουμαριάς σε αυτές που μπορεί να προκαλέσουν δυσκοιλιότητα.

Μέλι κουμαριάς

Το μέλι της κουμαριάς είναι ένα τυπικό προϊόν της Σαρδηνίας, μιας περιοχής όπου το φυτό αναπτύσσεται και ζει στη Φλόριντα αυθόρμητα χάρη στο ευνοϊκό κλίμα. Αυτό το είδος μελιού, εκτός από καλής ποιότητας, είναι και ιδιαίτερα περιζήτητο καθώς αντιπροσωπεύει την τελευταία παραγωγή μελισσών πριν τη χειμερινή περίοδο.

Την περίοδο του φθινοπώρου, όπου συναντώνται συχνά κλιματικές αντιξοότητες όπως βροχή, κρύο και ιδιαίτερα σύντομες μέρες και επομένως με λιγότερο φως, οι μέλισσες έχουν συχνά χαμηλή παραγωγικότητα. Για το λόγο αυτό το μέλι κουμαριάς, εκτός από ιδιαίτερα περιζήτητο, έχει και υψηλή εμπορική αξία.

Το μέλι κουμαριάς έχει σκούρο χρώμα με πικρή και μερικές φορές πικάντικη γεύση και χαρακτηρίζεται από αντισηπτικές ιδιότητες του ουροποιητικού συστήματος, στυπτικό και αντιασθματικό. Συνιστάται για την ανακούφιση του πονόλαιμου.

Οι διάφορες τοπικές ονομασίες του δέντρου κουμαριάς:

• Λιγουρία: Armuin Lazio: Cuccumarra
• Βένετο: Κορμπεσόλι Τοσκάνη: Άλμπατρος
• Καλαβρία: Mbriacheddi Puglia: Rusciolo
• Σαρδηνία: Ridoni, κόκκινο μήλο Marche: Cerasa marina
• Σικελία: aummaru Campania: Sovera pilosa

Στην Αγγλία, πιθανώς λόγω της ομοιότητας του καρπού με τη φράουλα, το δέντρο ονομάζεται strawberry tree. Η κουμαριά σπάνια τρώγεται φρέσκια, αλλά χρησιμοποιείται μαγειρεμένη για την παρασκευή διαφόρων προϊόντων όπως: μαρμελάδες, οινοπνευματώδη ποτά, κρασιά, σιρόπια, χυμοί, σάλτσες. Οι τανίνες εξάγονται από το φλοιό του φυτού και χρησιμοποιούνται για την παραγωγή βαφών ή για τη βυρσοδεψία δέρματος.

Το ξύλο του φυτού χρησιμοποιείται συχνά για το μαγείρεμα κρέατος και ψαριού λόγω των αρωματικών του ιδιοτήτων. Οι βοσκοί της Σαρδηνίας χρησιμοποιούν συχνά ξύλο κουμαριάς, σε συνδυασμό με ξύλο μυρτιάς και φακής, για να καπνίσουν τυρί. Το ξύδι κουμαριάς παρασκευάζεται προσθέτοντας στο κανονικό ξύδι κουμαριές και δάφνη. Τα λικέρ παρασκευάζονται αντ' αυτού με διαβροχή των ώριμων φρούτων σε καθαρό οινόπνευμα.

Το μέλι κουμαριάς στη Σαρδηνία χρησιμοποιείται για την παρασκευή τοπικών αρτοσκευασμάτων που ονομάζονται «seadas» και συχνά συνοδεύει τα πιάτα με τυρί πεκορίνο. Το φυτό, χάρη στα λευκά άνθη και τους κόκκινους καρπούς του, είναι πολύ διακοσμητικό. Για το λόγο αυτό χρησιμοποιείται συχνά για διακοσμητικούς σκοπούς. Υπάρχουν αρκετά είδη κουμαριάς που είναι αποκλειστικά καλλωπιστικά και των οποίων οι καρποί δεν είναι βρώσιμοι.