Εθελοντισμός σημαίνει προσφέρω. Τι μας είπαν οι εθελοντές της ΑΡΧΕΛΩΝ,

Εθελοντισμός σημαίνει προσφέρω.

της Γεωργίας Μεγαρίτη, βιολόγου, μοριακή διατροφολόγου, wellbeing coach 

Τεύχος Υγεία & Ευεξία Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2024

Οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο συμμετέχουν στον εθελοντισμό για πολλούς λόγους: είτε για να βοηθήσουν στην εξάλειψη της φτώχειας και στη βελτίωση της υγείας και εκπαίδευσης, είτε στην αντιμετώπιση περιβαλλοντικών ζητημάτων, στη μείωση του κινδύνου καταστροφών ή στην καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού και των βίαιων συγκρούσεων.

Είναι γεγονός ότι περισσότεροι από 1 δισεκατομμύριο άνθρωποι προσφέρονται εθελοντικά παγκοσμίως.

Ο εθελοντισμός είναι βασική έκφραση των ανθρώπινων σχέσεων. Το ήθος του εθελοντισμού είναι εμποτισμένο με αξίες όπως η αλληλεγγύη, η αμοιβαιότητα, η αμοιβαία εμπιστοσύνη, το ανήκειν και η ενδυνάμωση, τα οποία συμβάλλουν σημαντικά στην ποιότητα ζωής.

Ο Εθελοντισμος δεν έχει όρια, δεν έχει περιορισμούς.

Ο εθελοντισμός σημαίνει προσφέρω, βοηθάω κάποιον που έχει ανάγκη, συμβάλλω στην προσπάθεια για μια πιο δίκαιη κοινωνία/ Ο εθελοντισμός σε βοηθά να αποκτάς εμπειρίες, να γνωρίζεις ανθρώπους, να επικοινωνείς, να σέβεσαι.

Μέσα από τον εθελοντισμό αισθάνεσαι χρήσιμος/η, συμπονείς, συμπάσχεις, μοιράζεσαι, συμπαραστέκεσαι.

Εθελοντισμός σημαίνει.. πάρα πολλά.

Σε αυτό το τεύχος μιλήσαμε με εθελοντές του ΑΡΧΕΛΩΝ, του πανελλήνιου συλλόγου προστασίας της θαλάσσιας χελώνας. Ο ΑΡΧΕΛΩΝ ιδρύθηκε το 1983 με την ονομασία "Σύλλογος για την Προστασία της Θαλάσσιας Χελώνας" και είναι μη-κερδοσκοπικό σωματείο με σκοπό την έρευνα και προστασία των θαλάσσιων χελωνών και των βιοτόπων τους.

Έχουμε την τιμή να θέσουμε τα ερωτήματά μας στη Διευθύντρια του ΑΡΧΕΛΩΝ Δάφνη Μαυρογιώργου, στον Υπεύθυνο του Κέντρου Διάσωσης Δημήτρη Φυτίλη, στην Υπεύθυνη Δικτύου Διάσωσης & Περίθαλψης Ειρήνη Κασιμάτη, στην Υπεύθυνη Εθελοντών Φρύνη Παπανικολάου και στην Υπεύθυνη Εκπαιδευτικών Δράσεων Άννα Κοντολέων. 

Μιλήστε μας για το ΑΡΧΕΛΩΝ. Πώς ξεκίνησε αυτή η ιδέα, ποιοι ήταν οι αρχικοί σας στόχοι και ιδρυτές και πόσα χρόνια δραστηριοποιείστε;

Το καλοκαίρι του 1977, δύο ευαισθητοποιημένοι άνθρωποι στα θέματα του περιβάλλοντος, ο Δημήτρης και η Άννα Μαργαριτούλη με τα παιδιά τους, κάνοντας διακοπές στη Ζάκυνθο, παρατήρησαν για πρώτη φορά εκείνα τα περίεργα ίχνη στην άμμο… Μέχρι τότε δεν υπήρχε επιστημονική αναφορά για ωοτοκία θαλάσσιων χελωνών στην Ελλάδα ή στη Μεσόγειο! Έξι χρόνια μετά, στις 20 Νοεμβρίου 1983, ιδρύθηκε το μη κερδοσκοπικό Σωματεόο «Σύλλογος για την Προστασία της Θαλάσσιας Χελώνας» από τον Δημήτρη, την Αννα και τους υπόλοιπους “χελωνάδες”  που είχαν λάβει μέρος στις πρώτες καταμετρήσεις φωλιών.  Το 2008 ο Σύλλογος απόκτησε το νέο του τίτλο «ΑΡΧΕΛΩΝ» αλλά ο σκοπός του παραμένει ίδιος μέχρι σήμερα: η μελέτη και προστασία των θαλάσσιων χελωνών και των βιοτόπων τους. Η μεθοδική δουλειά, η αγάπη και ο σεβασμός για το περιβάλλον των πρώτων «χελωνάδων», χάραξε το δρόμο και ανέδειξε την Καρέττα σε σύμβολο για την προστασία της φύσης στην Ελλάδα.

“Σήμερα, 40 χρόνια αργότερα, ο ΑΡΧΕΛΩΝ συνεχίζει να σχεδιάζει και να υλοποιεί προγράμματα και δράσεις για την προστασία, διαχείριση και ανάδειξη των θαλάσσιων χελωνών και των βιοτόπων τους. Στις δράσεις μας συνδυάζουμε το επιστημονικό έργο με την εθελοντική προσφορά και επιδιώκουμε με την ενημέρωση και εκπαίδευση να ενεργοποιήσουμε την κοινωνία για ένα καλύτερο και βιώσιμο πλανήτη” λέει η Δάφνη Μαυρογιώργου, βιολόγος και Διευθύντρια του ΑΡΧΕΛΩΝ.

Πώς εξελιχθήκατε χρονικά; Τι προωθητικές ενέργειες έγιναν και ποιοι σας υποστήριξαν για σε όλο αυτο το εγχείρημα;

Αρχίσαμε τα προγράμματα καταγραφής και προστασίας της αναπαραγωγικής δραστηριότητας της χελώνας Καρέττα από τον Κόλπο του Λαγανά Ζακύνθου και τον νότιο Κυπαρισσιακό Κόλπο το 1984. Λίγο αργότερα εγκαταστάθηκαν ερευνητικοί σταθμοί και στον Λακωνικό Κόλπο (1985) και την Κρήτη (1990). Στην αρχή στις δράσεις μας συμμετείχαν κυρίως φοιτητές από Ελληνικά Πανεπιστήμια, ενώ αργότερα συμμετείχαν και εθελοντές από το εξωτερικοό. Το αρχικό εγχείρημα υποστήριξαν  πολλοί σημαντικοί άνθρωποι που θέλησαν να συστρατευθούν στον κοινό στόχο της προστασίας του περιβάλλοντος και της φύσης, όπως ο καθηγητής Οικολογίας Ν. Μάργαρης και ο οραματιστής Υπουργός Περιβάλλοντος και πολεοδόμος Α. Τρίτσης.   

Οι βασικοί υποστηρικτές του ΑΡΧΕΛΩΝ είναι οι εθελοντές που συμμετέχουν στις δράσεις μας, οι μαθητές που συμμετέχουν κάθε χρόνο στα προγράμματά μας και οι τουρίστες που συμμετέχουν στις ενημερωτικές δράσεις μας κάθε καλοκαίρι. Όλα αυτά τα χρόνια η καταγραφή και προστασία των φωλιών γίνονται με ίδιους πόρους χωρίς επιβάρυνση της Πολιτείας. Σε ορισμένες περιπτώσεις έχουμε την υποστήριξη τουριστικών επιχειρήσεων που συμμορφώνονται με τα μέτρα προστασίας στις παραλίες.   “Βέβαια για μεγάλα έργα, όπως ενημερωτικές εκθέσεις, εξοπλισμό και υποδομές,  έχουμε λάβει συγχρηματοδότηση από Ευρωπαϊκά προγράμματα, επιχορηγήσεις από το Πράσινο Ταμείο του ΥΠΕΝ, αλλά και δωρεές από ιδρύματα, ιδιώτες και επιχειρήσεις ”, λέει ο Δημήτρης Φυτίλης, Ωκεανογράφος και Υπεύθυνος του Κέντρου Διάσωσης του ΑΡΧΕΛΩΝ.  

Ποιά είναι τα εμπόδια που συναντάτε στην πραγματοποίηση των δράσεών σας και πως τα διαχειρίζεστε;

Στη δεκαετία του 1980 υπήρξε διεθνής συναγερμός για την δεινή κατάσταση των πληθυσμών της θαλάσσιας χελώνας. Τα κύρια προβλήματα που αντιμετωπίζουν ακόμη και σήμερα είναι η τυχαία εμπλοκή τους σε αλιευτικά εργαλεία, τα πλαστικά θαλάσσια σκουπίδια, ο ανεξέλεγκτος τουρισμός στις παραλίες ωοτοκίας τους και η κλιματική αλλαγή.

Επειδή οι θαλάσσιες χελώνες στη Μεσόγειο χρειάζονται για την αναπαραγωγή τους ορισμένες παραλίες, ακριβώς την ίδια χρονική περίοδο με εκατομμύρια τουρίστες, από Μάιο έως Σεπτέμβριο, η σωστή συμπεριφορά των ανθρώπων στις παραλίες ωοτοκίας μας απασχολεί πολύ. Οι ομπρέλες και οι ξαπλώστρες καλύπτουν ζωτικό χώρο του βιοτόπου και  εμποδίζουν  τις μητερες-χελώνες  που βγαίνουν από τη θάλασσα τη νύχτα να κάνουν τις φωλιές τους. Γι’ αυτό πρέπει να μην παραμένουν έπιπλα θαλάσσης στην παραλία τη νύχτα.  Επίσης, τα φώτα, ο θόρυβος, η παρουσία ανθρώπων και το άναμμα φωτιάς στις παραλίες ωοτοκίας  το βράδυ ενοχλεί τις μητέρες-χελώνες που επιστρέφουν άπρακτες στη θάλασσα χωρίς να κάνουν φωλιά και ενδεχομένως να αφήσουν τα αυγά τους στο νερό, όπου δεν υπάρχει καμία δυνατότητα να εκκολαφθούν.

Από τα μέσα Ιουλίου και μετά, όταν έρθει η ώρα για τα χελωνάκια να βγουν από τη φωλιά και να μπουν στη θάλασσα, είναι πολύ σημαντικό να μην υπάρχουν φώτα δημόσια ή ιδιωτικά που να φέγγουν στην παραλία. Αν υπάρχουν φώτα, τα χελωνάκια αποπροσανατολίζονται και πάνε προς τη στεριά, όπου αργά ή γρήγορα πεθαίνουν. Ταυτόχρονα, αν η άμμος στις παραλίες πατηθεί και συμπιεστεί από αυτοκίνητα ή από μηχανήματα καθαρισμού δεν είναι πιά κατάλληλη για να γίνει φωλιά. Ακόμα, αν η σύσταση της άμμου αλλάξει με προσθήκη αδρανών υλικών που έχουν αφεθει μετά από κάποια παρέμβαση για την εκτέλεση τεχνικού έργου κοντά στην παραλία, δεν είναι πλέον κατάλληλη για φωλεοποίηση των χελωνών.

Τα παραπάνω προβλήματα προσπαθούμε να αντιμετωπίσουμε με τους εκπαιδευμένους εθελοντές του ΑΡΧΕΛΩΝ, οι οποίοι εποπτεύουν καθημερινά τις παραλίες ωοτοκίας της Καρέττα σε συνολικό μήκος ακτογραμμής 100 χλμ. Αποστολή τους είναι να εντοπίσουν και να προστατέψουν τις φωλιές και τα χελωνάκια. Στα σημεία που εντοπίζονται φωλιές τοποθετούνται προστατευτικοί κλωβοί με ενημερωτικό σήμα, ώστε να αποφεύγεται το ποδοπάτημα και το σκάψιμο και παρακολουθείται η πορεία της επώασης τους.  Λίγες μέρες πριν την εκκόλαψη της φωλιάς, που γίνεται σε περίπου 2 μήνες, και στα σημεία που υπάρχει έντονος φωτισμός, οι εθελοντές τοποθετούν σκίαστρα, που βοηθάνε τα χελωνάκια να πάνε με κάποια ασφάλεια στη θάλασσα.

Βέβαια, ο σεβασμός στο βιότοπο, στις φωλιές και στα μέτρα προστασίας που έχει θεσπίσει η Πολιτεία εξαρτάται και από την υπεύθυνη στάση των αρχών, των κατοίκων και των επισκεπτών στις παραλίες ωοτοκίας. Γι’ αυτό έχουμε οργανώσει τις δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού. Τα καλοκαίρια, από το Μάιο που αρχίζουν να βγαίνουν οι χελώνες στις παραλίες ωοτοκίας,  μέχρι τον Σεπτέμβριο που εκκολάπτονται τα τελευταία χελωνάκια και μπαίνουν στη θάλασσα, θα βρείτε τους εθελοντές μας στους Ενημερωτικούς σταθμούς του ΑΡΧΕΛΩΝ στην πόλη της Ζακύνθου, στον Αγιαννάκη και στο Καλό Νερό Μεσσηνίας, στην Πλατεία της Κορώνης, στην παραλία Μαυροβούνι Λακωνίας, στο λιμάνι του Ρεθύμνου, στο παλιό λιμάνι των Χανίων και στα Μάταλα να δουλεύουν για αυτό τον σκοπό. Εκεί μπορεί να πάρει κάποιος πληροφορίες για την ορθή συμπεριφορά του στις παραλίες. Εκατοντάδες χιλιάδες επισκεπτών μαθαίνουν για τις θαλάσσιες χελώνες στις περιοχές των διακοπών τους και μας βοηθούν με χίλιους δυο τρόπους όλα αυτά τα χρόνια, συχνά επιστρέφοντας οι ίδιοι ή τα παιδιά τους σαν εθελοντές στα προγράμματά μας.

Ένα άλλο πρόβλημα είναι τα πλαστικά σκουπίδια στη θάλασσα, καθώς οι χελώνες τα τρώνε και αργά αλλά σταθερά οδηγούνται σε θάνατο. Έρευνα στην οποία συμμετείχε ο ΑΡΧΕΛΩΝ πριν μερικά χρόνια έδειξε ότι πλαστικά βρίσκονται περίπου στο 70% των χελωνών στις Ελληνικές θάλασσες. Στις Ελληνικές ακτές βρίσκονται συχνά τραυματισμένες χελώνες, είτε από σκόπιμα τραύματα είτε λόγω εμπλοκής σε αλιευτικά εργαλεία είτε λόγω κατάποσης πλαστικών. Αυτό οδήγησε το 1989 στην οργάνωση του Εθνικού Δικτύου Διάσωσης με τη συνεργασία των Λιμενικών Αρχλων και του Υπουργείου Περιβάλλοντος. Ακολούθησε η ίδρυση του Κέντρου Διάσωσης Θαλάσσιων Χελωνών το 1994 στη Γλυφάδα Αττικής, σε συνεργασία με το Δήμο Γλυφάδας, με σκοπό την αποκατάσταση των τραυματισμένων χελωνών από όλη τη χώρα.

Επίσης, από το 1985 ασχολούμαστε συστηματικά με την περιβαλλοντική εκπαίδευση. Περίπου 10.000 μαθητές και δάσκαλοι λαμβάνουν κάθε χρόνο μέρος στα εκπαιδευτικά μας προγράμματα και επισκέπτονται το Κέντρο Διάσωσης ζωντανά ή διαδικτυακά, έχοντας αναδείξει την Καρέττα σε ένα σύμβολο της προστασίας της βιοποικιλότητας στη χώρα μας.

Συνεργάζεστε με κάποιους φορείς στο εσωτερικό ή εξωτερικό, πόσο η πολιτεία συμμετέχει σε αυτό τον αγώνα διάσωσης της θαλάσσιας χελώνας;

Για την προστασία της Καρέττα και των σημαντικότερων παραλιών ωοτοκίας της έχει χρησιμοποιηθεί μέχρι σήμερα πολύ μεγάλο μέρος των διαθέσιμων νομικών και θεσμικών εργαλείων του Υπουργείου Περιβάλλοντος. Έτσι, στις παραλίες του κόλπου του Λαγανά, μαζί με την Καρέττα  έχει διασωθεί σε κάποιο βαθμό η φυσικότητα και η ομορφιά του τοπίου  και αυτό σίγουρα οφείλεται  στη δημιουργία του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Ζακύνθου το 1999. Το ίδιο και στην Περιοχή Προστασίας της Φύσης του Κυπαρισσιακού κόλπου, που κηρύχθηκε το 2018, για να προστατευθεί ο μεγαλύτερος αναπαραγωγικός πληθυσμός της Καρέττα στην Μεσόγειο, και ένα από τα πιο φυσικά παράκτια οικοσυστήματα της χώρας μας.

Μαζί και με άλλες περιβαλλοντικές οργανώσεις συνεργαζόμαστε τόσο σε θέματα περίθαλψης άγριων ζώων, όσο και σε θέματα προστασίας της φύσης, λαμβάνοντας μαζί μέρος σε συγχρηματοδοτούμενα Ευρωπαϊκά- κατά κανόνα- προγράμματα για την εφαρμογή δράσεων που έχουν σχέση και με τη θαλάσσια χελώνα. Ο ΑΡΧΕΛΩΝ συνεργάζεται επίσης με τον Ο.ΦΥ.ΠΕ.ΚΑ και το Λιμενικό Σώμα.

Παράλληλα, συνεργαζόμαστε με ξενοδοχεία και τουριστικές επιχειρήσεις που βρίσκονται κοντά σε παραλίες ωοτοκίας, καθώς και με τους Δήμους και τις αρχές που είναι αρμόδιες για θέματα περιβάλλοντος. Στις περιοχές των προγραμμάτων μας αλλά και σε διάφορες παράκτιες περιοχές διατηρούμε τακτικές επαφές με αλιείς και πολίτες που συμμετέχουν στη διάσωση τραυματισμένων ή άρρωστων ζώων.

Γιατί επιλέγετε την θαλάσσια χελώνα (καθώς πολλά άλλα είδη απειλούνται), ποια η σημασία της για το θαλάσσιο οικοσύστημα και για ποια είδη χελωνών μιλάμε στην Ελλάδα; Ποια άλλα είδη ζώων βρίσκονται στο προσκήνιο;

Όπως είπε πρόσφατα ο ιδρυτής του Συλλόγου, Δημήτρης Μαργαριτούλης “δεν πήγαμε εμείς στις χελώνες, οι χελώνες ήρθαν σε εμάς” και μάλιστα σε μια εποχή που δεν υπήρχε νομικό πλαίσιο για την προστασία της φύσης! “Όταν τυχαία διαπιστώσαμε ότι θαλάσσιες χελώνες γεννούν στη Ζάκυνθο (και αυτό δεν ήταν ευρέως γνωστό) στα τέλη της δεκαετίας του 1970, ενώ ταυτόχρονα υπήρχε στο νησί τεράστια πίεση για τουριστική ανάπτυξη, αισθανθήκαμε ότι έπρεπε να κάνουμε κάτι για αυτό”.

Στη Μεσόγειο συναντάμε την Καρέττα και την Πράσινη χελώνα, που αναπαράγονται σε κάποιες παραλίες καθώς και την τεράστια Δερματοχελώνα που είναι τυχαίος επισκέπτης  και δεν αναπαράγεται εδώ. Οι θαλάσσιες χελώνες είναι ένας αναγνωρισμένος δείκτης υγείας των θαλάσσιων οικοσυστημάτων γιατί η επιβίωσή τους συνδέεται με παγκόσμια προβλήματα όπως η υπεραλίευση, η θαλάσσια ρύπανση, η κλιματική αλλαγή και η υποβάθμιση των ακτών. Όλες αυτές οι πιέσεις ξεπερνούν τα εθνικά σύνορα όμως κάθε χώρα οφείλει να λάβει τα αντίστοιχα μέτρα.

Για τον ΑΡΧΕΛΩΝ η θαλάσσια χελώνα είναι ένα σύμβολο της θαλάσσιας βιοποικιλότητας και χρησιμοποιείται ως όχημα για την εκπαίδευσή μας στην προστασία του περιβάλλοντος. Στόχος είναι, χρησιμοποιώντας το παράδειγμα της χελώνας, να γίνουν κατανοητές οι βασικές λειτουργίες της φύσης και η θέση του ανθρώπου μέσα σ’ αυτή, θεωρώντας κοινή παραδοχή ότι “όλοι μοιραζόμαστε τον ίδιο πλανήτη”.

Ποιο είναι το μέγεθος της ομάδας των εθελοντών σας. Τι ακριβώς κάνει ένας εθελοντής και τι χρειάζεται για να συνεργαστεί κάποιος σε αυτό το τομέα;

Στις παραλίες ωοτοκίας της Καρέττα (Ζάκυνθος, Πελοπόννησος , Κρήτη) διοργανώνονται κάθε καλοκαίρι τα προγράμματα του ΑΡΧΕΛΩΝ με την πολύτιμη συμβολή εθελοντών. Σκοπός τους είναι η παρακολούθηση και η προστασία της αναπαραγωγής και η ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με την ανάγκη προστασίας τους. “Η συμμετοχή στα προγράμματα είναι ανοιχτή και χωρίς αποκλεισμούς, ώστε να μπορούν να συμμετάσχουν εθελοντές όλων των ηλικιών από όλο τον κόσμο. Συνήθως υποδεχόμαστε και εκπαιδεύουμε γύρω στους 500 εθελοντές το χρόνο. Πολλοί από αυτούς έρχονται και για δεύτερη και τρίτη φορά σαν απλοί εθελοντές ή σαν υπεύθυνοι πεδίου” εξηγεί η Υπεύθυνη Εθελοντών του ΑΡΧΕΛΩΝ, Φρύνη Παπανικολάου.

Οι εθελοντές περπατούν στις παραλίες, καταγράφουν και προστατεύουν φωλιές και χελωνάκια, κάνουν παρουσιάσεις σε ξενοδοχεία, συζητούν με το κοινό στους Ενημερωτικούς σταθμούς και βοηθούν στην οικονομική ενίσχυση του Συλλόγου. Είναι όλοι τους πάνω από 18 ετών και πρέπει να μπορούν να επικοινωνούν πολύ καλά στα Αγγλικά, καθώς τα προγράμματά μας είναι διεθνή. Χρειάζεται να έχουν πολύ καλή υγεία και σωματική κατάσταση για να ανταπεξέλθουν σε απαιτητικά καθήκοντα και συνθήκες κοινής διαβίωσης. Παρόλο που δεν χρειάζεται προηγούμενη εμπειρία, είναι απαραίτητο να είναι ικανοί να ζήσουν και να συνεργαστούν με ανθρώπους διαφορετικής νοοτροπίας και προέλευσης.

“Το καλοκαίρι του 2018 ήμουν για πρώτη φορά εθελόντρια στο πρόγραμμα Ζακύνθου, εντελώς μόνη μου, χωρίς κάποιο γνωστό ή άλλη παρέα. Έζησα τρεις αξέχαστες εβδομάδες, οι οποίες ήταν ίσως οι πιο γεμάτες της ζωής μου μέχρι τώρα, και συνειδητοποίησα πως ήταν πολύ λίγες για αυτή την εμπειρία. Ωστόσο, πήρα μια μικρή γεύση από κάθε δράση του προγράμματος, από την ενημέρωση του κοινού και την προστασία των παραλιών ωοτοκίας, μέχρι την γνωριμία με τις χελώνες στα μαγευτικά Σεκάνια”, μας έγραψε η Μαργαρίτα Κουλούρη, της οποίας ο πατέρας ήταν τακτικός «χελωνάς» από το 1982 μέχρι το 1990.

Στο Κέντρο Διάσωσης που βρίσκεται στην Αττική βοηθούν γύρω στους 60 εθελοντές το χρόνο, τόσο στην περίθαλψη, στη συντήρηση όσο και στην ενημέρωση του κοινού και τις εκπαιδευτικές δράσεις. «Είχα μια τόσο ωραία εμπειρία στο Κέντρο Διάσωσης του ΑΡΧΕΛΩΝ και ένιωσα ότι η δουλειά και ο χρόνος μου εδώ εκτιμήθηκαν. Η ομάδα ήταν υπέροχη και ένιωθα ότι όλοι κάναμε πραγματικά τη διαφορά. Συνιστώ ανεπιφύλακτα να επισκεφτείτε το Κέντρο ή να εργαστείτε εθελοντικά εδώ, αν το επιτρέπει ο χρόνος σας», έγραψε η Jessica van Dammen από το Λουξεμβούργο, εθελόντρια του ΑΡΧΕΛΩΝ το 2023.

Τι ακριβώς προσφέρετε στις χελώνες και ποιοι άλλοι επιστημονικοί κλάδοι συμμετέχουν σε αυτό; Συνεργάζεστε με πανεπιστήμια ή επιστημονικούς φορείς;

Στον κόλπο Λαγανά Ζακύνθου, στον Κυπαρισσιακό Κόλπο, τον Λακωνικό Κόλπο, στην Κορώνη, στην παραλία του Ρεθύμνου, των Χανίων και στον Κόλπο της Μεσσαράς προστατεύουμε τις  φωλιές και χελωνάκια, επιβλέποντας περίπου 100 χλμ ακτογραμμής κάθε μέρα από Μάιο έως τέλος Σεπτεμβρίου. Τα δεδομένα που συλλέγουμε και οι σχετικές αναφορές δημοσιεύονται και διαβιβάζονται στις αρμόδιες αρχές για να ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα προστασίας.

Τα όποια θετικά αποτελέσματα καταγράφονται στους πληθυσμούς της Καρέττα στη Μεσόγειο φαίνεται να δικαιώνουν σε κάποιο βαθμό και τη δική μας την προσπάθεια στην Ελλάδα. Τα προγράμματα καταγραφής και προστασίας των φωλιών των θαλάσσιων χελωνών του ΑΡΧΕΛΩΝ στη Ζάκυνθο και τον Κυπαρισσιακό συγκαταλέγονται στα μακροβιότερα παγκοσμίως!

Aπό το 1994 λειτουργεί το Κέντρο ∆ιάσωσης Θαλασσίων Χελωνών (Γλυφάδα Αττικής) όπου περιθάλπονται τραυματισμένες ή άρρωστες θαλάσσιες χελώνες. “Στο Κέντρο Διάσωσης φθάνουν περίπου 70 τραυματισμένες ή άρρωστες θαλάσσιες χελώνες κάθε χρόνο, κυρίως Καρέττα και Πρασινοχελώνες,  που διασώζονται στις Ελληνικές θάλασσες” λέει η Ειρήνη Κασιμάτη, Υπεύθυνη Δικτύου Διάσωσης και Περίθαλψης. Στις εγκαταστάσεις του γίνεται η περίθαλψη και η αποκατάσταση των χελωνών και από εκεί οργανώνεται η επιστροφή τους στη θάλασσα.

Τέλος, από το 2000 μελετάμε  την προέλευση, τις μεταναστεύσεις, και τον ρυθμό ανάπτυξης των θαλάσσιων χελωνών. Στην ιστοσελίδα μας όποιος ενδιαφέρεται θα βρεί μεγάλο αριθμό εργασιών που δημοσιεύονται κυρίως σε επιστημονικά περιοδικά από τους ερευνητές του ΑΡΧΕΛΩΝ. Μέλη του Συλλόγου συμμετέχουν στη Διεθνή Ένωση Εμπειρογνωμόνων για τις Θαλάσσιες Χελώνες καθώς και σε Μεσογειακά και διεθνή συνέδρια για τη διαμόρφωση στρατηγικής για την προστασία των θαλάσσιων χελωνών.

Τι σχέδια έχετε για το μέλλον, πώς ο ΑΡΧΕΛΩΝ σκέφτεστε να μεγαλώσει ή να δικτυωθεί περισσότερο;

Πιστεύουμε ότι υπάρχει δυνατότητα να αυξηθεί ο αριθμός των Ελλήνων εθελοντών στις δράσεις μας, ιδιαίτερα στις παραλίες ωοτοκίας στις αρχές (Μάιος - Ιούνιος) και στο τέλος (Σεπτέμβριος). Σχεδιάζουμε ένα κάλεσμα και σε εθελοντές μεγαλύτερης ηλικίας με καλή φυσική κατάσταση, που αγαπούν τη φυσική ζωή και θέλουν να δώσουν χρόνο και ενέργεια στα προγράμματα στις παραλίες ωοτοκίας και στο Κέντρο Διάσωσης.  Θα συνεχίσουμε φυσικά να προσφέρουμε ευκαιρίες πρακτικής άσκησης σε φοιτητές, σπουδαστές και αποφοίτους εκπαιδευτικών ιδρυμάτων που επιθυμούν να αποκτήσουν σχετική εμπειρία.  

Παρά το ότι ο τουρισμός μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τους πληθυσμούς των χελωνών, η υπεύθυνη διαχείριση τουριστικών μονάδων και επιχειρήσεων μπορεί να φέρει θετικές αλλαγές. Σε μια προσπάθεια να μειωθεί αυτός ο αντίκτυπος, μία νέα προσπάθεια επιχειρείται στη Βόρεια Κρήτη σε συνεργασία με τη TUI Care Foundation: πρόκειται  για την πιλοτική εφαρμογή ενός Πιστοποιητικού Ξενοδοχείων Φιλικών για τη Χελώνα (Turtle-Friendly Hotel Certificate), που στοχεύει στην προώθηση της προστασίας των θαλάσσιων χελωνών και των βιοτόπων τους με τη συμμετοχή του τουρισμού.

Άλλη μία δράση που έχει ξεκινήσει τα τελευταία δύο χρόνια είναι τα καλοκαιρινά Sea Turtle Beach Walks, όπου οι εθελοντές του ΑΡΧΕΛΩΝ συνοδεύουν μικρές ομάδες ανθρώπων σε εκπαιδευτικούς περιπάτους στις παραλίες ωοτοκίας, και εξηγούν το έργο μας. Αυτοί οι ενημερωτικοί περίπατοι διοργανώνονται στα προγράμματα Ρεθύμνου, Κυπαρισσιακού και Λακωνικού. Η συμμετοχή δηλώνεται  στην ιστοσελίδα μας www.archelon.gr/support-us/beach-walk

Αλλά και στην Αττική αναπτύσσουμε συνεργασίες προσφέροντας μία εξαιρετική εκπαιδευτική εμπειρία σε οικογένειες και μικρές ομάδες,  με το 45λεπτό Sea Turtle Rescue Tour στο Κέντρο Διάσωσης στην 3η Μαρίνα Γλυφάδας. ”Η ξενάγηση στο Κέντρο Διάσωσης το οποίο έχει γίνει δημοφιλής προορισμός στα Νότια προάστια της Αττικής γίνεται στα Ελληνικά ή στα Αγγλικά ενώ η κράτηση θέσεων γίνεται ηλεκτρονικά και μπορεί κανείς να βρει πληροφορίες την ιστοσελίδα μας” λέει ο Δημήτρης Φυτίλης.

Η επέκταση των σχολικών εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων μας στο Κέντρο Διάσωσης σε διαδικτυακό περιβάλλον ήταν κάτι που μας έφερε η πανδημία. “Φέτος διαπιστώσαμε ότι η μετάβαση αυτή έχει πολύ μέλλον, καθώς πλέον έχουμε τη δυνατότητα να μεταφέρουμε το μήνυμά μας στα σχολεία όλης της επικράτειας αλλά και της ομογένειας και σκοπεύουμε να συνεχίσουμε!” λέει η Υπεύθυνη Εκπαιδευτικών Δράσεων του ΑΡΧΕΛΩΝ, Άννα Κοντολέων.

Σε έναν κόσμο που η οικολογική συνείδηση έχει χαθεί και ο καθένας επικεντρώνεται στο κεντρικό του σύστημα επιβίωσης, πόσο δύσκολο είναι να ασχοληθεί ο καθένας και έξω από τον εαυτό του και να προσφέρει και σε περιβαλλοντικό επίπεδο; Τι θα λέγατε σε εκείνους που αποστασιοποιούνται;

Παρά τις συνθήκες όποιες συνθήκες απομόνωσης του καθενός μας, το ενδιαφέρον του κόσμου για τις θαλάσσιες χελώνες θα λέγαμε ότι μεγαλώνει. Αυτό φαίνεται και από τους σχεδόν 1000 πολίτες που μας ενημερώνουν αν βρεθεί τραυματισμένη ή νεκρή χελώνα ή φωλιά κάθε χρόνο και τους ψαράδες που μας ενημερώνουν ότι απελευθερώνουν τις χελώνες που πιάνονται τυχαία στα δίχτυα τους.

“Ο ΑΡΧΕΛΩΝ είναι μια ευκαιρία, όχι μόνο για τα ζώα και το οικοσύστημα, αλλά και για μας τους ίδιους που συμμετέχουμε και για την κοινωνία μέσα στην οποία δρούμε. Το ότι αναλαμβάνουμε ένα μικρό έστω κομμάτι της συλλογικής ευθύνης για το περιβάλλον, για τη Μεσόγειο, είναι σημάδι συνειδητοποίησης, που μας κάνει να αντιλαμβανόμαστε καλύτερα τον κόσμο και τη θέση μας σ’ αυτόν. Αυτό δίνει νόημα στη ζωή μας” , ανέφερε ο Θωμάς Αράπης, Πρόεδρος του Συλλόγου σε πρόσφατη ομιλία του. Αυτό πάνω κάτω ισχύει για όλους, εθελοντές και συνεργάτες στον ΑΡΧΕΛΩΝ!

Ποια ή ποιες είναι η αξίες που σας κινητοποιούν να στηρίζετε αυτή τη φιλοσοφία του εθελοντισμού γενικα και της διάσωσης και προστασίας ζώων ειδικά. Οι άνθρωποι που συμμετέχουν σε τέτοιες δράσεις τι κοινό στοιχείο διαθέτουν;

Σαν ΑΡΧΕΛΩΝ είμαστε διατεθειμένοι να συνεχίσουμε να συνεισφέρουμε καταγράφοντας χελώνες και φωλιές, περιθάλποντας τραυματισμένα ζώα, ενημερώνοντας και ευαισθητοποιώντας τους ανθρώπους για τα θέματα προστασίας τους. Δεν υπάρχει κάτι, εκτός από μας τους ίδιους, που να μας διαβεβαιώνει ότι οι δράσεις μας θα έχουν θετικό αποτέλεσμα στο μέλλον. Όμως συνεχίζουμε, δίνοντας μια ευκαιρία στον εαυτό μας και στους άλλους.

Το ότι έχουμε αντέξει στη φθορά του χρόνου αναμφίβολα οφείλεται στη σκληρή δουλειά, στην προσήλωση στο στόχο και τις αρχές μας, καθώς και στην επιμονή μας. Διοίκηση και συνεργάτες σηκώνουμε καθημερινά τα μανίκια για να λύσουμε τρέχοντα θέματα και αναπάντεχα προβλήματα, και για τις πρωτοβουλίες που πρέπει να πάρουμε για να υλοποιήσουμε τους στόχους που έχουμε θέσει. “Προσβλέπουμε πάντοτε στη βοήθεια όλων και προσπαθούμε να δημιουργούμε σωστές συνθήκες για την ανάπτυξη του εθελοντισμού και της αγάπης για τη φύση και το περιβάλλον”, λέει η Δάφνη Μαυρογιώργου.

Το όραμα του ΑΡΧΕΛΩΝ είναι ότι αυτές οι απειλές θα εξαλειφθούν και οι θαλάσσιες χελώνες θα συνεχίσουν να επιτελούν το ρόλο τους στη φύση ανεμπόδιστα.

Φύση: αδιατάρακτα οικοσυστήματα, ποιοτικό πολιτιστικό τοπίο

Ανεμπόδιστα: κοινωνία που κατανοεί, αποδέχεται και σέβεται

Ο ΑΡΧΕΛΩΝ σχεδιάζει και υλοποιεί προγράμματα και δράσεις για την προστασία, διαχείριση και ανάδειξη των θαλάσσιων χελωνών και των βιοτόπων τους, συνδυάζοντας το επιστημονικό έργο με την εθελοντική προσφορά και επιδιώκοντας με την ενημέρωση και εκπαίδευση να ενεργοποιήσει την κοινωνία για ένα καλύτερο και βιώσιμο πλανήτη.