Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση και φυσικές θεραπείες

Παλινδρόμηση (συχνά γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση) ονομάζεται η αναρροή του
γαστρικού οξέος και των πεπτικών ενζύμων προς τον οισοφάγο. Μεταξύ του στομάχου και
του οισοφάγου, υπάρχει μικρός μυϊκός σφιγκτήρας, που επιτρέπει τη διέλευση τροφής από
τον οισοφάγο στο στομάχι αλλά ταυτόχρονα εμποδίζει και την παλινδρόμηση της τροφής
από το στομάχι στον οισοφάγο. Όταν κάποιος έχει παλινδρόμηση, αυτό το σύστημα δεν
λειτουργεί σωστά, με αποτέλεσμα να επιστρέφει γαστρικό περιεχόμενο και να δημιουργεί
τα χαρακτηριστικά συμπτώματα του καψίματος και αρκετές φορές πόνου στον θώρακα.
Είναι σαν το στομάχι κάποιες φορές να «χάνει τον βηματισμό του». Για να γίνει αυτό πιο
κατανοητό θα σημειώσουμε ότι η παλινδρόμηση, όπως και το παραπάτημα, έχουν μια
κοινή αιτία, τα νεύρα. Τα νεύρα ελέγχουν τους μυς. Αν, για παράδειγμα, τα οπτικά νεύρα
δεν εντοπίσουν έγκαιρα ένα εμπόδιο στον δρόμο μας, τα πόδια μας λαμβάνουν
λανθασμένες πληροφορίες και σκοντάφτουν. Το ίδιο συμβαίνει και με τα νεύρα του
πεπτικού συστήματος. Λαμβάνουν λανθασμένες πληροφορίες, δεν καταφέρνουν να
διατηρήσουν τα γαστρικά υγρά εκεί που ανήκουν και τους επιτρέπουν να κινηθούν προς
λάθος κατεύθυνση. Είναι ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζει τουλάχιστον το ¼ του
πληθυσμού στην Ευρώπη.
Όλα ξεκινούν επειδή στην περιοχή του οισοφάγου και του στομάχου πρέπει να
συνεργαστούν δύο διαφορετικά νευρικά συστήματα. Το νευρικό σύστημα του εγκεφάλου
και το νευρικό σύστημα του εντέρου. Παραδείγματος χάρη, ο εγκέφαλος ελέγχει την
παραγωγή του γαστρικού οξέος, ενώ τα νεύρα του πεπτικού σωλήνα είναι υπεύθυνα, ώστε
ο οισοφάγος να ωθεί το περιεχόμενο (τροφή ή νερό) παρακάτω.

Αιτίες και αντιμετώπιση
Οι καπνιστές παρουσιάζουν συχνά παλινδρόμηση, γιατί ο καπνός του τσιγάρου διεγείρει τις
περιοχές του εγκεφάλου που ενεργοποιούνται επίσης όταν τρώμε. Αυτό ίσως οδηγήσει σε
μια αίσθηση ικανοποίησης, όμως παραπλανά τον εγκέφαλο με αποτέλεσμα να παράγεται
περισσότερο γαστρικό οξύ, χωρίς ιδιαίτερο λόγο. Γι’ αυτό η διακοπή του καπνίσματος
βοηθά στη μείωση των προβλημάτων από παλινδρομήσεις και καούρες.
Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης οι ορμόνες μπορούν να επιφέρουν παρόμοια
αποδιοργάνωση. Στόχος τους είναι να διατηρούν τη μήτρα χαλαρή και άνετη για το έμβρυο.
Όμως επηρεάζουν με παρόμοιο τρόπο τον σφικτήρα του οισοφάγου. Με αυτόν τον τρόπο
σημειώνονται διαρροές απ’ το στομάχι που σε συνδυασμό με την πίεση της φουσκωμένης
κοιλιάς, οδηγούν στην άνοδο του οξέος. Γι’ αυτό και μία παρενέργεια των αντισυλληπτικών,
που περιέχουν γυναικείες ορμόνες, είναι η παλινδρόμηση.
Γι’ αυτό το λόγο οι ειδικοί συμβουλεύουν να μην καταναλώνουμε τροφές που μειώνουν τη
δύναμη του σφιγκτήρα σφράγισης. Αυτές είναι το αλκοόλ, η σοκολάτα, τα τηγανιτά, τα
πικάντικα φαγητά, τα καυτερά μπαχαρικά, ο καφές, τα γλυκά. Δεν προκαλούν όλες αυτές οι
τροφές απαραίτητα παλινδρόμηση σε όλους. Κάθε διαφορετικό άτομο μπορεί να

επηρεάζεται από τη μία και όχι από την άλλη τροφή. Γι’ αυτό είναι σημαντικό ο καθένας να
πειραματιστεί ώστε να ξέρει ποιες τροφές τον επηρεάζουν.
Επίσης ανακαλύφθηκε ότι μια συγκεκριμένη ουσία, η γλουταμάτη, μπορεί να προκαλέσει
σύγχυση στο στομάχι. Η γλουταμάτη υπάρχει στον ανθρώπινο οργανισμό και
ελευθερώνεται από τα νεύρα της γλώσσας, για να δυναμώσει τις γεύσεις. Η γλουταμάτη
όμως παράγεται και χρησιμοποιείται από τη βιομηχανία τροφίμων ως ενισχυτικό γεύσης.
Όταν λοιπόν καταναλώνονται τρόφιμα που περιέχουν τη συγκεκριμένη ουσία,
δημιουργείται σύγχυση στο στομάχι, καθώς τα νεύρα δεν γνωρίζουν εάν η γλουταμάτη
προέρχεται από τον οργανισμό ή από εξωτερική λιχουδιά, που προέρχεται από ένα
ζαχαροπλαστείο ή ένα ταχυφαγείο. Δυστυχώς, η βιομηχανία τροφίμων καταφέρνει να την
κρύβει, μέσα από περίπλοκους συνδυασμού ή ονόματα, όπως το Γλουταμινικό νάτριο ή
MSG.
Μερικά από τα διαφορετικά ονόματα, με τα οποία εμφανίζεται το MSG είναι:
Γλουταμικό οξύ, γλουταμάτη, υδρολυμένη πρωτεΐνη, καζεϊνικό νάτριο, υδρολυμένη μαγιά,
εκχύλισμα μαγιάς, πρωτεϊνη σόγιας, οποιαδήποτε ουσία έχει μπροστά της τη λέξη
“υδρολυμένο/-η”, Ε 621, ακόμη και «ενισχυτικά γεύσης» ή «φυσικά αρώματα». Καλό
λοιπόν είναι να ελέγχετε τις συσκευασίες των τροφίμων στα σούπερ μάρκετ (γαριδάκια,
πατατάκια, έτοιμα γεύματα κλπ) και να υιοθετήσετε έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής,
αποφεύγοντας τα προμαγειρεμένα φαγητά και τα έτοιμα γεύματα (fast food).

Φυσικές θεραπείες για την παλινδρόμηση
Χυμός ωμής πατάτας. Η λαϊκή παράδοση γνώριζε εδώ και αιώνες τις ωφέλιμες ιδιότητες της
ωμής πατάτας, τη σημερινή εποχή θεωρείται ότι η πατάτα δεν γίνεται να χρησιμοποιηθεί
ακατέργαστη. Αυτό είναι λάθος, καθώς, όταν καταναλώνεται ωμή, είναι ένα ιδιαίτερα
υγιεινό τρόφιμο. Έρευνες έχουν διαπιστώσει ότι ο χυμός πατάτας μπορεί να θεραπεύσει
πολλές ασθένειες όπως η γαστρίτιδα, ο διαβήτης και άλλα προβλήματα υγείας.
Το βαλσαμόλαδο είναι ένα θεραπευτικό βάλσαμο που ωφελεί ολόκληρο το πεπτικό
σύστημα και σταματάει την καούρα
Το χαμομήλι έχει ηρεμιστική, αντιφλεγμονώδη και αντισπασμωδική δράση και την ιδιότητα
να μειώνει τα οξέα του στομάχου.
Το μελισσόχορτο δρα κατευναστικά κατά του άγχους που επιδεινώνει τα συμπτώματα
παλινδρόμησης.
Ο μαραθόσπορος ή το γλυκάνισο ηρεμούν το στομάχι και διευκολύνουν την πέψη.
Η πιπερόριζα (τζίντζερ) διευκολύνει την πέψη και ανακουφίζει από τις καούρες.
Μαστίχα διεγείρει την παραγωγή και την κατάποση σιέλου κι έτσι μπορεί να δράσει
προστατευτικά απέναντι στις καούρες.
Η γλυκόριζα και το φασκόμηλο αποδεικνύονται επίσης ωφέλιμα καθώς βοηθούν την πέψη
και έχουν σπασμολυτική δράση.

Εδώ να τονίσουμε ότι η αδρανοποίηση του στομαχικού οξέος δεν πρέπει να
χρησιμοποιείται ως μακροπρόθεσμη στρατηγική, γιατί το στομαχικό οξύ χρησιμεύει στη
μάχη κατά των βλαβερών συνεπειών των αλλεργιογόνων και των βακτηρίων στα τρόφιμα,
ενώ είναι απαραίτητο για την πέψη των πρωτεϊνών. Γι’ αυτό πρέπει να αποφεύγονται τα
αντιόξινα φάρμακα που πωλούνται στα φαρμακεία και ένας επιπλέον λόγος είναι ότι αυτά
περιέχουν άργιλο, μια ουσία ξένη στον οργανισμό μας. Τα αντιόξινα δεν αποτελούν
μακροπρόθεσμη λύση για την παλινδρόμηση και ούτε φυσικά για άλλα όξινα φαινόμενα
όπως η γαστρίτιδα.
Προσοχή, εάν διαπιστώσετε ορισμένα προειδοποιητικά σημάδια, όπως δυσκολία στην
κατάποση, βραχνάδα, συνεχόμενο φούσκωμα, απώλεια βάρους, τότε χρειάζονται οι
αναγκαίες εξετάσεις για να ανιχνευτεί ένα ενδεχομένως σοβαρότερο θέμα υγείας.
Ουσιαστικά, ο κίνδυνος δεν προέρχεται από την παλινδρόμηση και απ’ το καυστικό οξύ,
αλλά απ’ τη χολή που καταλήγει στον οισοφάγο, απ’ το λεπτό έντερο μέσω στομάχου.
Όταν επίσης υπάρχουν συχνά επεισόδια παλινδρόμησης και εξαιτίας της καυστικότητας
των γαστρικών υγρών, μπορεί να προκληθούν προβλήματα στον οισοφάγο.
Στη μεγαλύτερη πλειοψηφία όμως των περιπτώσεων η παλινδρόμηση και η καούρα είναι
φαινόμενα δυσάρεστα αλλά όχι επικίνδυνα που μπορούμε να αντιμετωπίσουμε με φυσικό
τρόπο.

Μικρά μυστικά για την αντιμετώπιση της παλινδρόμησης

Αν πάλι η καούρα συμβαίνει κυρίως τη νύχτα, καλό θα ήταν να ανασηκώνετε τον κορμό
σας, προσθέτοντας επιπλέον μαξιλάρια. Μπορείτε να βρείτε και στο εμπόριο ειδικά
μαξιλάρια, που προσφέρουν στο σώμα την κατάλληλη κλίση.
Καλό είναι να καταναλώνετε μικρά και συχνά γεύματα.
Να ξαπλώνετε για ύπνο 3 ώρες μετά το δείπνο.
Μην τρώτε μεγάλη ποσότητα φαγητού αργά το βράδυ. Προτιμήστε μικρά γεύματα, όπως
ένα γιαούρτι, φρούτα κλπ
Αποφύγετε συγκεκριμένες τροφές όπως: τηγανητά, λιπαρά γεύματα, χυμούς φρούτων
καρυκεύματα, γλυκά, σοκολάτες, σκόρδο, κρεμμύδι κ.α.
Μην πίνετε καφέ, αεριούχα και αλκοολούχα ποτά.
Χάστε κιλά οπωσδήποτε και βάλτε κίνηση στην καθημερινότητά σας.
Προσπαθήστε να μειώσετε το άγχος γενικά και ιδιαίτερα όταν τρώτε, αποφύγετε σκέψεις
που σας προκαλούν άγχος, αφού η κακή ψυχική κατάσταση εμποδίζει τη γαστρική
κινητικότητα και παράλληλα αυξάνει την παραγωγή και έκκριση γαστρικών οξέων.

Παλινδρόμηση στα βρέφη

Στη βρεφική ηλικία η παλινδρόμηση θεωρείται φυσιολογική. Συνήθως παρουσιάζεται στους
πρώτους μήνες του βρέφους, όπου τα μισά σχεδόν βρέφη έχουν κάποια επεισόδια, με
έξαρση στην ηλικία των 4 μηνών. Σταδιακά η λειτουργία του οισοφάγου και του στομάχου
ωριμάζει με αποτέλεσμα στα περισσότερα βρέφη, μέχρι την ηλικία των 15-25 μηνών να
υποχωρεί.
Είναι σημαντικό να μπορούμε να αναγνωρίσουμε τα συμπτώματα της παλινδρόμησης ώστε
να καταφέρουμε να τα αντιμετωπίσουμε έγκαιρα. Βασικό ρόλο παίζει η διατροφή, μιας και
τα βρέφη προσλαμβάνουν πολλά υγρά, ενώ η μη προσαρμοστικότητα στο γάλα αγελάδος
δημιουργεί συνεχείς επιπλοκές σε αυτά.
Συνήθως τα βρέφη παρουσιάζουν αναγωγές γάλακτος μετά το γεύμα. Στα περισσότερα
βρέφη δεν παρουσιάζει κανένα πρόβλημα αυτό και θεωρείται φυσιολογικό. Υπάρχουν
όμως περιπτώσεις που το βρέφος υποφέρει και όταν τα συμπτώματα επαναλαμβάνονται,
μπορεί να προϊδεάζουν για παλινδρομική νόσο. Επίσης οι έντονοι εμετοί (σαν ρουκέτες), η
δυσφορία κατά τη διάρκεια του γεύματος, το έντονο κλάμα, το τέντωμα του κεφαλιού και η
ανεπαρκής πρόσληψη βάρους, όταν δεν υποχωρούν, θα πρέπει να μας ανησυχήσουν και να
καταφύγουμε σε ιατρική συμβουλή.
Σίγουρα η τροποποίηση της διατροφής του βρέφους είναι επιβεβλημένη. Τα βρέφη στα
αρχικά στάδια της ζωής τους δεν έχουν την αίσθηση του κορεσμού, με αποτέλεσμα να είναι
λαίμαργα. Άρα θα πρέπει ανάλογα με τα κιλά και την ηλικία τους να λαμβάνουν την
ανάλογη ποσότητα γάλακτος. Επίσης, επειδή υπάρχει περίπτωση αλλεργίας στο αγελαδινό
γάλα, συνιστάται η παρακολούθηση και η αποφυγή του. Να σημειώσουμε ότι ο θηλασμός
είναι ενδεδειγμένη λύση ή εναλλακτικά το γίδινο βιολογικό γάλα.
Τέλος ο τρόπος που ξαπλώνει το βρέφος φαίνεται να το επηρεάζει, γι’ αυτό πρέπει να
αποφεύγεται η πρηνής θέση (μπρούμυτα), ειδικά κατά το πρώτο έτος. Συνιστάται η
αριστερή πλάγια θέση, που φαίνεται ότι μειώνει τη συχνότητα των περιστατικών
παλινδρόμησης.
Ορισμένα παιδιά και σε μεγαλύτερη ηλικία ενδεχομένως να παρουσιάζουν συμπτώματα
παλινδρόμησης. Η υιοθέτηση υγιεινής διατροφής, η απώλεια παραπανίσιων κιλών αλλά και
η άσκηση θα βοηθήσουν σημαντικά στην αντιμετώπιση τέτοιων φαινομένων.

Βιβλιογραφία-Πηγές

-Gut: The Inside Story of Our Body’s Most Underrated Organ, Giulia Enders
- Dr. Koufman's Acid Reflux Diet, With 111 All New Recipes Including Vegan & Gluten-Free:
The Never-Need-To-Diet-Again Diet, Katalitix.
- https://www.webmd.com/heartburn-gerd/guide/reflux-disease-gerd-1
- 8 Home Remedies for Acid Reflux/GERD, https://www.healthline.com/health/gerd/home-
remedies
-Natural and home remedies to help acid reflux and heartburn,
https://www.medicalnewstoday.com/articles/natural-remedies-for-acid-reflux

- Ginger for health care: An overview of systematic reviews,
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0965229919303504?...
- Obesity & GERD, Paul Chang, MD and Frank Friedenberg, MD, MS (Epi),
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3920303/
- Risk factors for gastroesophageal reflux disease: the role of diet, Mirosław Jarosz and Anna
Taraszewska, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4223119/
- McRorie JW Jr et al. Evidence-based treatment of frequent heartburn: the benefits and
limitations of over-the-counter medications. Journal of the American Association of Nurse
Practitioners. 2014
- Nilsson M, Johnsen R, Ye W, et al. Lifestyle related risk factors in the aetiology of gastro-
oesophageal reflux. Gut. 2004