Η μέθοδος για την λύτρωση της ψυχής

Του Μιχαήλ Καρπαθίου

Το Υπερπροσωπικό Κίνημα

Στα τέλη της δεκαετίας του 1960 στην Καλιφόρνια των Η.Π.Α. ο Μάσλοου και άλλοι κορυφαίοι ουμανιστές ψυχολόγοι, όπως ο Τσάρλς Τάρτ, Τόνυ Σούτεζ, Στάν Γκρόφ, Κέν Ουίλμπερ έθεσαν τις βάσεις της υπερπροσωπικής ψυχολογίας, ίδρυσαν την πρώτη υπερπροσωπική επιστημονική εταιρία και εξέδωσαν το πρώτο επιστημονικό περιοδικό υπερπροσωπικής ψυχολογίας.

 Η Υπερπροσωπική, διαφοροποιείται από κάθε άλλο είδος ψυχοθεραπείας καθώς αποτελεί μια μέθοδο ολιστικής και υπαρξιακής προσέγγισης, βάση της οποίας ο άνθρωπος γίνεται αντιληπτός σαν ένα σύνολο από νοητικές, σωματικές, ψυχικές, πνευματικές λειτουργίες και ανάγκες. Ο απώτερος σκοπός της υπερπροσωπικής ψυχοθεραπείας είναι να συνδέσει τον άνθρωπο με την θεϊκή φύση του νου.

Το μεγάλο χάσμα μεταξύ ψυχολογίας και ψυχής.  

Αν κοιτάξει κανείς την έννοια της ψυχής το λεξικό θα βρει ότι η λέξη ψυχή (από το ρήμα «ψύχω», δηλ. «φυσώ», «πνέω») κυριολεκτικά σημαίνει την «ψυχρή πνοή», δηλαδή την (ύστατη) ένδειξη της ζωής στο σώμα.  Η ψυχή είναι η άυλη ουσία ενός ζωντανού όντος.

Αν, εν συνεχεία, κοιτάξει κανείς στο λεξικό την έννοια της ψυχολογίας, θα βρει ότι αυτή ορίζεται ως η επιστήμη του νου και της συμπεριφοράς. 

Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και με τις συμβατικές μεθόδους ψυχοθεραπείας καθώς ως ψυχή ορίζουν τις σκέψεις τα συναισθήματα και τις συμπεριφορές του ανθρώπου.

Η επιστήμη της ψυχολογίας όμως, θεωρεί ότι η ανθρώπινη ψυχή είναι μόνο σκέψη, συναισθήματα και χημικές διαδικασίες στο σώμα: εάν κάτι  δεν μπορεί να αποδειχθεί και να μετρηθεί πειραματικά, για την επιστήμη δεν υπάρχει. Η προσέγγιση αυτή αποτελεί πολύ περιοριστικό μοντέλο αντίληψης της ζωής και της ανθρώπινης υπόστασης. Πώς είναι δυνατόν, άλλωστε, να μετρήσει κανείς την απόλυτη κενότητα, όπως υποστήριζε ο Βούδας, ή την απόλυτη πληρότητα, όπως έλεγε ο Ιησούς; Η απάντηση στο ερώτημα αυτό είναι ότι οι υπερβατικές αυτές καταστάσεις μπορούν μόνο να βιωθούν.

Στην υπερπροσωπική κατεύθυνση η έννοια της θεραπείας πάει πέρα από την συμπτωματολογία. Το πρότυπο της ψυχικής υγείας δεν είναι πια ο μέσος, νευρωτικά προσαρμοσμένος κοινωνικά άνθρωπος που είναι γεμάτος άγχος εξάρτησης και εχθρότητα. Ένας τέτοιος άνθρωπος μειώνει ακόμα περισσότερο την ελευθερία του και πρέπει να συμμορφωθεί με τις επιθυμίες, τους κανόνες και τις ιδιοτροπίες του συστήματος από φόβο μήπως και υπονομεύσει τις πηγές του και αισθανθεί μόνος.

Στην Υπερπροσωπική προσέγγιση το να προσαρμόζεσαι μέσα σε ένα άρρωστο κοινωνικό σύστημα δεν αποτελεί ένδειξη ενός υγιούς ψυχισμού. Το πρότυπο της ψυχικής υγείας είναι ο αυτοπραγματώμενος και ο ολοκληρωμένος άνθρωπος, αυτό το είδος του ανθρώπου έχει ενεργοποιήσει και αναπτύξει την πνευματική του διάσταση και έχει εναρμονιστεί με σύμπαν. Θεραπεία σημαίνει να βρεις την θέση σου μέσα στο θείο σχέδιο της Ύπαρξης. Όταν αυτό επιτευχθεί το άτομο είναι μέσα στην ροή. Έτσι δίχως ιδιαίτερη προσπάθεια όλα έρχονται στην θέση τους όταν είσαι στο δρόμο της αυθόρμητης τελειότητας.

Όσο ένας άνθρωπος πλησιάζει προς την ιδανική αυτή κατάσταση τόσο γίνεται λιγότερο εξαρτημένος και περισσότερο αυτόνομος και αυτοκατευθυνόμενος. Οι καθοριστικοί παράγοντες που τον κυβερνούν είναι  πρωταρχικά εσωτερικοί, παρά κοινωνικοί. Είναι οι νόμοι της δικής του βαθύτερης φύσης που συμπορεύονται με τους νομούς του σύμπαντος, είναι μέσα στην φυσική ροή των πραγμάτων, δεν κολυμπάει αντίθετα από το ρεύμα  της  ύπαρξης, επιλεγεί να συμπορευτεί και να συστρατευθεί μαζί της. Αυτή η νέα κατεύθυνση προσφέρει ένα αυθεντικό νόημα και σκοπό στη ζωή του ανθρώπου, οργανώνει τις ψυχικές του δυνάμεις και οδηγεί το άτομο έξω από το υπαρξιακό κενό και την επαναληπτική μηχανομορφική στάση ζωής.  

Η Υπερπροσωπική προσέγγιση μελετά τις ιδιότητες και τα χαρακτηριστικά των αυτοπραγματωμένων ανθρώπων που εκλαμβάνονται ως το ιδανικό ψυχικό πρότυπο. Η μελέτη ολοκληρωμένων ατόμων στην ιστορία της ανθρωπότητας όπως ο Βούδας, ο Ιησούς, ο Σωκράτης ο Λάο Τσε και πολλοί άλλοι, μπορεί να μας διδάξει πολλά. Ο ολοκληρωμένος άνθρωπος που θέλει να προσεγγίσει η υπερπροσωπική κατεύθυνση έχει διευρύνει τα όρια της ατομικής του συνείδησης, ώστε να ταυτίζεται με την «Συμπαντική Συνείδηση.

 Ο πυρήνας αυτής της Φύσης είναι ευαίσθητος και εύθραυστος και σκεπάζεται εύκολα από τη συνήθεια, την κοινωνική πίεση και τις εσφαλμένες πεποιθήσεις, διέπεται όμως από σοφία, και αν επιτρέψουμε να καθοδηγήσει τη ζωή μας, θα γίνουμε υγιείς σε νου, σώμα και ψυχή. Ιστορικά υπάρχουν πολλές μαρτυρίες σε κάθε κουλτούρα και πολιτισμό που επιβεβαιώνουν πως ένας τέτοιος τύπος εμπειρίας ή γνώσης βρίσκεται πέρα από τον συμβατικό χωρόχρονο, και είναι στη βάση εκείνης της συμπεριφοράς που σπρώχνει τον άνθρωπο να αναζητά την Ολότητα, ειδικά μέσα από μεταφυσικές οδούς. 

Η Υπερπροσωπική κατεύθυνση θεωρεί ότι η ανθρώπινη συνείδηση δεν περιορίζεται μόνο στις διεργασίες του εγκεφάλου και στην συνηθισμένη κατάσταση λειτουργίας του, αλλά ότι μπορεί να κάμψει τους χωροχρονικούς, φυσικούς περιορισμούς και να κινηθεί σε πολύ ευρύτερα πεδία, όπως οι εναλλακτικές καταστάσεις συνείδησης, το συλλογικό ασυνείδητο, φυλετικές και περιγεννητικές αναμνήσεις, ψυχοειδή φαινόμενα κ.α

Μοντέρνα φυσική  &  Υπερπροσωπική ψυχοθεραπεία  

Η μοντέρνα φυσική αναθεωρεί με ταχύτατους ρυθμούς τη στερεότυπη εικόνα που διατηρούν οι άνθρωποι για τη φύση της πραγματικότητας. Η κβαντική συνειδητότητα είναι η ενότητα των πάντων. Παράλληλα, η καταλυτική επίδραση στη Δυτική κουλτούρα των πολυάριθμων πνευματικών παραδόσεων έχει γεννήσει νέους τρόπους θεώρησης για τη ζωή και την ανθρώπινη υπόσταση. Το εκπληκτικό είναι ότι και οι δύο αυτοί παράγοντες κβαντική φυσική και φιλοσοφικές  παραδόσεις συγκλίνουν δομώντας ένα νέο μοντέλο για τον άνθρωπο και το σύμπαν. 

Η Υπερπροσωπική ψυχοθεραπεία εντρυφεί στα μυστικά των εσωτερικών παραδόσεων και στις τελευταίες ανακαλύψεις πάνω στη δομή και θεραπεία του ανθρώπινου ψυχισμού, όσο και στις αρχές και τα πορίσματα της μοντέρνας φυσικής. Αποτελεί ένα πάντρεμα ψυχοθεραπείας και φιλοσοφίας  καθώς αναζωπυρώνεται η αρχαία σοφία μέσα από το καταστάλαγμα των σύγχρονων επιστημονικών ανακαλύψεων πάνω στη φύση της πραγματικότητας και το πως αλληλοεπιδρά με τον ανθρώπινο ψυχισμό. Αυτό -με πρωτότυπο και εντυπωσιακό τρόπο- δημιουργεί την εξαιρετικά δυνατή βάση πνευματική ανάπτυξη και ψυχική υγεία. Τα πιθανά οφέλη της σύγχρονης άποψης για τη θεραπεία της ψυχικής υγείας που βασίζεται στην πανάρχαια κβαντική τεχνογνωσία της φύσης είναι τεράστια. Αυτή η κβαντική τεχνογνωσία δημιουργεί βιοχημικά φαινόμενα σε ολόκληρη την χλωρίδα και την πανίδα, και πάνω από όλα στον άνθρωπο.

Ο άνθρωπος επηρεάζει το κβαντικό πεδίο μέσα από τις σκέψεις και  τα συναισθήματα, τα οποία δημιουργούν την ανάλογη βιοχημεία στο σώμα του και το κβαντικό πεδίο με τη σειρά του ανταποκρίνεται, δημιουργώντας χωροχρονικά γεγονότα που προσομοιώνουν την εσωτερική διάσταση του ατόμου. Αφού το άτομο δομηθεί και συγκροτηθεί ψυχικά τότε το κέντρο βάρους τοποθετείται στον πνευματικό του εαυτό. Με αυτό τον τρόπο, αναγνωρίζεται η κοινή ενότητα που όλοι μοιραζόμαστε.

Αν και η κοινή ψυχολογία δίνει έμφαση στο προσκήνιο μόνο, η Υπερπροσωπική Συμβουλευτική & Ψυχοθεραπεία δίνει έμφαση τόσο στο προσκήνιο όσο και στο φόντο. Ο θεραπευτικός σκοπός επεκτείνεται πέρα από την ολοκλήρωση του εξατομικευμένου εαυτού και συμπεριλαμβάνει-θέτει τις προϋποθέσεις για τη δημιουργία  μιας σχέσης με το σύμπαν.

Αυτό επιτυγχάνεται με άξονα μια μεθοδολογία που είναι αμφίδρομη και κατευθύνεται από το κύτταρο στο νευρικό σύστημα, τα σωματικά όργανα, τους μυϊκούς ιστούς, τη σκέψη, τα συναισθήματα, την ενέργεια και το πνεύμα. Και από το πνεύμα, στην ενέργεια, τη σκέψη, τα συναισθήματα, τους μυϊκούς ιστούς, τα σωματικά όργανα, το κεντρικό νευρικό σύστημα και το κύτταρο. Αυτή η προσέγγιση κάνει τη διαφορά, καθώς δίνει έμφαση στη σφαιρική αντιμετώπιση του ανθρώπου, δηλαδή, την αντιμετώπισή του ως σύνολο και όχι αποσπασματικά. 

Τα ψυχοθεραπευτικά συστήματα βασίζονται στο ιατρικό μοντέλο της νόσου και επικεντρώνονται στην ψυχοπαθολογία, ερευνώντας το παρελθόν του ατόμου και επιδιώκοντας να προσδιορίσουν τα δυσλειτουργικά γνωστικά και συναισθηματικά πρότυπα που βρίσκονται στον πυρήνα των ψυχολογικών προβλημάτων. Με τις νέες, όμως, πληροφορίες σχετικά τη λειτουργία του εγκεφάλου και του νευρικού συστήματος, οι παραδοσιακές ψυχολογικές μέθοδοι τίθενται υπό αμφισβήτηση.

Σήμερα, γίνεται αντιληπτό ότι η άλλοτε κρατούσα άποψη, κατά την οποία, αν γνωρίζει κανείς τι έχει πάει στραβά στη ζωή ενός ανθρώπου, δύναται να γνωρίζει επίσης και το πώς θα βοηθηθεί να επιλύσει τις δυσκολίες του, είναι εσφαλμένη. Όταν επικεντρώνεται κανείς στον πόνο διατρέχει τον κίνδυνο να τον ενδυναμώσει και να εθιστεί σε αυτόν, ενισχύοντας τη δυνατότητά του να αισθανθεί την έλλειψη.

Η αναλυτική διαδικασία που πρεσβεύει η επιστήμη, το να διαιρεί κανείς την πραγματικότητα σε όλο και μικρότερα κομμάτια και να προσπαθεί να βρει την αλήθεια μέσα από αυτόν τον προσανατολισμό, ίσως μπορεί να έχει αποτελέσματα για πράγματα απτά, όχι όμως για την ανθρώπινη υπόσταση και τη λύση του γρίφου της αυτογνωσίας. Είναι δηλαδή, σαν να αποδομεί κάποιος την τηλεόραση και να ψάχνει τον τηλεπαρουσιαστή μέσα στη συσκευή.  

Και σίγουρα για την απάντηση στα ερωτήματα Ποιός είμαι; Ποιός είναι ο αυθεντικός μου εαυτός; Κανένα ψυχοθεραπευτικό σύστημα δεν μπορεί να δώσει μία ολοκληρωμένη απάντηση. Και αυτό διότι τα ψυχοθεραπευτικά συστήματα εστιάζουν πάνω στο νου και στα συναισθήματα. Η λύση του ποιός πραγματικά είμαι βρίσκεται στην υπέρβαση της αναλυτικής σκέψης και στην αντικατάσταση αυτής από μια ολιστική οπτική που απορρέει από την αίσθηση της εσωτερικής παρουσίας αυτού που ποτέ δεν αλλάζει και είναι πάντα παρόν στο εδώ και τώρα.

Μιχαήλ Καρπαθίου: Υπερπροσωπικός Ψυχοθεραπευτής, Επόπτης, Εκπαιδευτής Ψυχοθεραπευτών &  Πρέσβης του Παγκόσμιου Οργανισμού Υπερπροσωπικής Ψυχοθεραπείας στην Ελλάδα.

Ιδρυτής του κέντρου Εκπαίδευσης, Εφαρμογής και Έρευνας Υπερπροσωπικής Ψυχοθεραπείας Humanology.gr. 

Πρόεδρος του Ελληνικού οργανισμού Υπερπροσωπικής Συμβουλευτικής & Ψυχοθεραπείας «Προμηθέας».

Βιβλιογραφία 

• Elías Capriles’ The Beyond Mind Papers: transpersonal/integral philosophy and psychology, and philosophy and psychology of Awakening .Καρπαθίου, Μ., Διαλογισμός, Εκδ. Αλφάβητο Ζωής. Καρπαθίου, M., Η επιλογή του ερωτικού συντρόφου, Εκδ. Αλφάβητο Ζωής. Καρπαθίου, Μ., Θεραπεία Ζεύγους, Εκδ. Αλφάβητο Ζωής. Καρπαθίου, M., Ονειρική Επίγνωση, Εκδ. Αλφάβητο Ζωής. Καρπαθίου,
• Μιχαήλ., Σεξουαλική Αλχημεία, Εκδ. Αλφάβητο Ζωής.Μυστικη ψυχολογια Καρπαθιου
• Ψυχαναλυτική διάγνωση, Εκδ. Ελληνικά Γράμματα. McWilliams, N., Ψυχαναλυτική
• ψυχοθεραπεία, Ινστιτούτο Ψυχολογίας και Υγείας. Michaels, A. M.Θεραπεία Gestalt:
• θεωρία και εφαρμογές, Εκδ. Διόπτρα. Norbu, N. C., ΤΖΟΚΤΣΕΝ, Η κατάσταση της αυθόρμητης τελειότητας,
• Εκδ. Φυσική Τελειότητα Pierrakos, J. C., Έρωτας, Αγάπη & Σεξουαλικότητα, Εκδ. ΣώμαΝους. Regardie, Η λειτουργία του οργασμού, Εκδ. Δαμιανός.
• Reich, W. Fromm, E., Martino R. De, Ζεν, Βουδισμός και Ψυχανάλυση, Εκδ.Μπουκουμάνης.
• Wolisky, S. (Dr), Κβαντική Συνειδητότητα, Εκδ. Έσοπτρον.
• Korotkov, K., Williams, B., & Wisneski, L. A. (2004). Assessing biophysical energy transfer
• mechanisms in living systems: the basis of life processes. The Journal of Alternative &
• Complementary Medicine, 10(1), 49-57.