Εθισμός στην Τεχνολογία και το Διαδίκτυο: μία μάστιγα της εποχής μας

Ποια είναι η κατάσταση;

Ο εθισμός στο διαδίκτυο αναφέρεται στην ανεξέλεγκτη και επιβλαβή χρήση των ηλεκτρονικών μέσων.

Οι πιο ευάλωτες ομάδες για την ανάπτυξη παθολογικής χρήσης, είναι οι έφηβοι και οι φοιτητές, καθώς στις ηλικίες 16–24 ετών παρουσιάζεται το υψηλότερο ποσοστό χρήσης.

Ακολουθούν τα στελέχη επιχειρήσεων που έχουν πρόσβαση στο ίντερνετ και στα social media κατά τη διάρκεια της εργασίας τους. Τα τελευταία δέκα χρόνια οι χρήστες του διαδικτύου παγκοσμίως έχουν αυξηθεί κατά 480% περίπου. Ενδιαφέρον αρνητικό, προκαλεί η αναφορά, ότι 1 στα 3 παιδιά χρησιμοποιεί tablet ή κινητό.

Πιο συγκεκριμένα, οι οικογενειακές συγκρούσεις για τις ψηφιακές ολονυχτίες των παιδιών πληθαίνουν, καθώς όλο και περισσότεροι έφηβοι αλλά ακόμη και παιδιά δημοτικού, κοιμούνται με το κινητό τους στο μαξιλάρι, βλέποντας βίντεο. Έρευνες έχουν δείξει ότι η παθολογική χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών και του διαδικτύου συσχετίζεται με μία σειρά ψυχοκοινωνικών και ιατρικών προβλημάτων, όπως η κατάθλιψη, η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής, η αϋπνία, η απομόνωση από το οικογενειακό και το κοινωνικό περιβάλλον, αλλά και η παραμέληση βασικών βιολογικών αναγκών, όπως η κανονικότητα στη διατροφή.

Η τηλεόραση, τα DVD, τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, τα smartphones, τα Xboxes και το internet, έχουν μετατρέψει τα περισσότερα σπίτια, σε χώρους ηλεκτρονικής διασκέδασης και πληροφόρησης.

Eπίσης δεν είναι ασυνήθης δυστυχώς πλέον, η εικόνα, οι γονείς να «θέλουν επιτέλους να βρουν λίγο την ησυχία τους» οπότε να «παραπέμπουν» τα προνήπιά τους στην «ηλεκτρονική babysitter», κι εκείνα, να κοιτούν εκστασιασμένα με ορθάνοιχτα μάτια στο iPad. Αργότερα στα χρόνια, έντρομοι, αντιλαμβάνονται ότι το κάποτε υγιές, χαρούμενο παιδάκι τους, έχει εθιστεί τόσο στα ηλεκτρονικά, που έχει μεταλλαχτεί σε έναν κατατονικό, ναρκωμένο άνθρωπο. Αυτός είναι και ο λόγος που οι γονείς που είναι περισσότερο προσεκτικοί με την τεχνολογία είναι οι σχεδιαστές τεχνολογίας και οι μηχανικοί.

Τα αίτια του φαινόμενου κατάχρησης του Διαδικτύου

• η ανάγκη μετριασμού δυσάρεστων συναισθημάτων της καθημερινότητας (δυνατότητα να διαφύγει από συναισθηματικές δυσκολίες, προβληματικές καταστάσεις και κακουχίες στην προσωπική του ζωή)
• η έλλειψη επικοινωνίας στην οικογένεια
• η απουσία εφαρμογής ορίων μέσα στην οικογένεια
• έλλειψη πίστης στον εαυτό, χαμηλή αυτό-εκτίμηση,
• κοινωνική απομόνωση και έλλειψη κοινωνικών σχέσεων και υποστηρικτικού πλαισίου,
• έλλειψη ανοχής στη ματαίωση

Πώς προστατεύουμε τα παιδιά από το να ξεπεράσουν το όριο; 

Το κλειδί είναι να αποτρέψετε νωρίς, από τα 3-4χρόνια τους τα παιδιά, να «κολλήσουν» σε οθόνες. Αυτό σημαίνει Lego αντί για Playstation, βιβλία αντί για iPads, φύση και άθληση αντί για τηλεόραση.

Nα κάνετε ειλικρινείς συζητήσεις με το παιδί σας σχετικά με το γιατί του περιορίζετε την πρόσβασή του σε οθόνες.

Να τρώτε φαγητό με τα παιδιά σας χωρίς ηλεκτρονικές συσκευές στο τραπέζι  ακριβώς όπως ο Steve Jobs καθόταν στο τραπέζι με τα παιδιά του, χωρίς τεχνολογία.

Η υγιής ανάπτυξη των παιδιών περιλαμβάνει ενεργή ακρόαση και επικοινωνία, δημιουργικό παιχνίδι με όσο το δυνατόν πιο απλά παιχνίδια που είναι ακριβώς αυτά που εξάπτουν τη φαντασία των παιδιών και επαφή με τον αληθινό, φυσικό κόσμο.

Τί πρέπει να κάνουν οι γονείς για να αποτρέψουν την εξάρτηση του παιδιού τους από το διαδίκτυο;

• Να ενημερώνουν τα παιδιά από μικρή ηλικία για το φαινόμενο του εθισμού στο διαδίκτυο.
• Να μην αντιμετωπίζουν τον υπολογιστή ως ένα μέσο που θα τους βοηθήσει να κρατάνε τα παιδιά απασχολημένα για να μη τους ενοχλούν
• Να αφιερώνουν ποιοτικό χρόνο στα παιδιά και στους εφήβους μιλώντας για τις χαρές που έχει η ζωή και για κάθε καλό που τους συνέβη στην κάθε μέρα τους
• Να σκεφτούν και τη δική τους διαδικτυακή συμπεριφορά και εν γένει συνέπεια των λεγομένων τους σε σχέση με συμπεριφορά, καθώς αποτελούν τα κατεξοχήν πρότυπα για τα παιδιά και τους εφήβους. Ως γνωστόν οι πράξεις τους μετρούν περισσότερο από τα λόγια τους!
• Να μη χρησιμοποιούν τον υπολογιστή και το Διαδίκτυο ως επιβράβευση ή ως τιμωρία
• Καθορίστε τον χρόνο παρακολούθησης, ώστε να μην ξεπερνά για παιδιά 3 – 5 ετών την μισή ώρα, για παιδιά 6-9 ετών την μία ώρα και για παιδιά 10 -13 ετών την μιάμιση ώρα ποιοτικού προγράμματος ή βιντεοπαιχνιδιού την ημέρα. Με αυτόν τον τρόπο παρέχετε τη δυνατότητα στο παιδί να ασχοληθεί και με άλλες εποικοδομητικές δραστηριότητες.
• Αποφύγετε να τοποθετείτε τηλεοράσεις ή ηλεκτρονικούς υπολογιστές στα παιδικά δωμάτια. Είναι προτιμότερο να τα τοποθετείτε σε ένα κοινόχρηστο χώρο, όπου θα μπορείτε και να έχετε έλεγχο της χρήσης τους.
• Κλείστε την τηλεόραση ή διακόψτε ένα βιντεοπαιχνίδι αν το κρίνετε ακατάλληλο. Σε αυτή την περίπτωση είναι πολύ σημαντικό να εξηγήσετε επαρκώς στο παιδί τον λόγο που το κάνετε.
• Σημαντικός είναι και ο ρόλος οικογένειας με προώθηση υγιών διαπροσωπικών και γονεϊκών σχέσεων από την παιδική ηλικία – όπου χτίζονται τα θεμέλια της προσωπικότητας του παιδιού και ενήλικα αργότερα και εγγράφεται στο ασυνείδητο το κλίμα στην οικογένεια. Τέλος η βελτίωση των κοινωνικών δεξιοτήτων των παιδιών στην εφηβεία συμβάλλει καταλυτικά στην οικοδόμηση της αυτοεκτίμησης και αυτοπεποίθησής τους.

Επομένως, έμφαση πρέπει να δοθεί στην πρόληψη καθώς και στην εκπαίδευση στον έλεγχο της δαπάνης χρόνου στο διαδίκτυο, μιας και ο στόχος κάθε θεραπευτικής παρέμβασης θα πρέπει να είναι η ελεγχόμενη χρήση του διαδικτύου και η αποκόμιση των θετικών που απορρέουν από τη χρήση και όχι η πλήρης απόχη από αυτό.