Ο περίπατος στη φύση ενισχύει ορισμένες διαδικασίες εκτελεστικού ελέγχου στον εγκέφαλο

Νέα έρευνα από ερευνητές ψυχολογίας του Πανεπιστημίου της Γιούτα βοηθά να αποδειχθεί αυτό που προσπάθησαν να διδάξουν οι Αμερικανοί συγγραφείς John Muir και Henry David Thoreau πριν από περισσότερα από 150 χρόνια: Ο χρόνος που δαπανάται στη φύση είναι καλός για την καρδιά και την ψυχή.

Η Amy McDonnell και ο David Strayer δείχνουν ότι είναι καλό και για τον εγκέφαλό σας. Η τελευταία τους έρευνα, που διεξήχθη στο Red Butte Garden του πανεπιστημίου, χρησιμοποιεί ηλεκτροεγκεφαλογραφία (EEG), η οποία καταγράφει την ηλεκτρική δραστηριότητα στον εγκέφαλο με μικρούς δίσκους συνδεδεμένους στο τριχωτό της κεφαλής, για να μετρήσει την ικανότητα προσοχής των συμμετεχόντων.

«Μια βόλτα στη φύση ενισχύει ορισμένες διεργασίες εκτελεστικού ελέγχου στον εγκέφαλο πάνω και πέρα από τα οφέλη που σχετίζονται με την άσκηση», καταλήγει η μελέτη που δημοσιεύτηκε την Τρίτη στο Scientific Reports, μεταξύ των πιο δημοφιλών επιστημονικών περιοδικών στον κόσμο. Η εργασία συμβάλλει στην αυξανόμενη επιστημονική βιβλιογραφία σχετικά με το πώς τα φυσικά περιβάλλοντα συμβάλλουν στη σωματική και ψυχική υγεία ενός ατόμου. Το ίδιο το πανεπιστήμιο δημιούργησε πρόσφατα μια νέα ερευνητική ομάδα, το Nature and Human Health Utah, που διερευνά αυτά τα ζητήματα και προτείνει λύσεις για τη γεφύρωση του χάσματος ανθρώπου-φύσης.

Πολλοί ερευνητές υποψιάζονται ότι μια πρωταρχική ανάγκη για τη φύση είναι ενσωματωμένη στο DNA των ανθρώπων και η μειωμένη πρόσβαση στη φύση θέτει σε κίνδυνο την υγεία μας. Υπάρχει μια ιδέα που ονομάζεται βιοφιλία και βασικά λέει ότι η εξέλιξή μας κατά τη διάρκεια εκατοντάδων χιλιάδων ετών μας έκανε να έχουμε περισσότερη σύνδεση ή αγάπη για τα φυσικά έμβια όντα. Και το σύγχρονο αστικό μας περιβάλλον έχει γίνει αυτή η πυκνή αστική ζούγκλα με κινητά τηλέφωνα και αυτοκίνητα, υπολογιστές και κίνηση, ακριβώς το αντίθετο από αυτού του είδους το περιβάλλον αποκατάστασης.

Η προηγούμενη έρευνα του Strayer σχετικά με το multitasking και την αποσπασματική οδήγηση που σχετίζεται με τη χρήση κινητού τηλεφώνου έχει τραβήξει την εθνική προσοχή. Την τελευταία δεκαετία, το εργαστήριό του έχει επικεντρωθεί στο πώς η φύση επηρεάζει τη γνώση. Η νέα έρευνα ήταν μέρος της διατριβής του McDonnell ως μεταπτυχιακός φοιτητής στο Strayer's Applied Cognition Lab. Έκτοτε ολοκλήρωσε το διδακτορικό της και συνεχίζει την έρευνα προσοχής ως μεταδιδακτορική υπότροφος στο Πανεπιστήμιο της Γιούτα.

Η μελέτη, που διεξήχθη το 2022 μεταξύ Απριλίου και Οκτωβρίου, ανέλυσε δεδομένα ΗΕΓ που καταγράφηκαν σε καθέναν από τους 92 συμμετέχοντες αμέσως πριν και μετά τη βόλτα 40 λεπτών. Οι μισοί περπάτησαν μέσα από το Red Butte, το δενδροκομείο στους πρόποδες ακριβώς ανατολικά του πανεπιστημίου και οι μισοί από την κοντινή ιατρική πανεπιστημιούπολη γεμάτη άσφαλτο.

Οι συμμετέχοντες που είχαν περπατήσει στη φύση έδειξαν βελτίωση στην εκτελεστική τους προσοχή, ενώ οι περιπατητές της πόλης όχι, οπότε ξέρουμε ότι είναι κάτι μοναδικό στο περιβάλλον στο οποίο περπατάς. 

Ο McDonnell τοποθέτησε σε κάθε συμμετέχοντα μια σειρά 32 ηλεκτροδίων που έρχονται σε επαφή με το τριχωτό της κεφαλής με τη βοήθεια ενός ειδικού τζελ. Οι χάρτες αποκάλυψαν τρία στοιχεία προσοχής, ειδοποίησης, προσανατολισμού και εκτελεστικού ελέγχου.

  Ο εκτελεστικός έλεγχος λαμβάνει χώρα στον προμετωπιαίο φλοιό του εγκεφάλου, μια περιοχή κρίσιμη για τη μνήμη, τη λήψη αποφάσεων, την επίλυση προβλημάτων και τον συντονισμό διαφορετικών εργασιών.

Ενώ το ΗΕΓ και τα αποτελέσματα της εργασίας προσοχής δεν έδειξαν μεγάλη διαφορά για την εγρήγορση και τον προσανατολισμό μεταξύ των περιπάτων της φύσης και των περιπατητών στην άσφαλτο, εκείνοι που συμμετείχαν στον περίπατο στη φύση εμφάνισαν βελτιωμένο εκτελεστικό έλεγχο.

Οι McDonnell και Strayer ελπίζουν ότι τα ευρήματα μπορούν να τελειοποιηθούν για να δείξουν τι είδους φυσικές ρυθμίσεις οδηγούν σε βέλτιστα γνωστικά οφέλη και πόση έκθεση χρειάζεται για να βοηθήσει.

Μελέτη: McDonnell, A. S., & Strayer, D. L. (2024). Immersion in nature enhances neural indices of executive attention. Scientific Reports. doi.org/10.1038/s41598-024-52205-1.