Ένζυμα: ο ρόλος τους στον οργανισμό και η σχέση με τη διατροφή μας

Γράφει ο Πάρης Παπαχρήστος, Msc

Διαιτολόγος-διατροφολόγος, Ιδρυτής του medNutrition.gr, Συγγραφέας

Τα ένζυμα είναι οι αφανείς ήρωες του οργανισμού μας, που εργάζονται ακούραστα σε ποικίλες μεταβολικές διεργασίες. Είναι απαραίτητα για τη ζωή, καθώς πέραν από τη συμμετοχή τους στη διαδικασία της πέψης, συμμετέχουν στην παραγωγή ενέργειας, στη μεταφορά θρεπτικών ουσιών στα κύτταρα, στην ορθή ρύθμιση των ορμονών στην, στην ανοσοποίηση, κ.ά. Μέχρι σήμερα, έχουν αναγνωριστεί περισσότερα από 3.000 ένζυμα, που συμμετέχουν σε διαφορετικές λειτουργίες, αντίστοιχα.

Σε αυτό το άρθρο, θα μιλήσουμε για τους κυριότερους τύπους ενζύμων στον οργανισμό και ποια είναι η σχέση των ενζύμων με τη διατροφή.

Λίγα λόγια για τα ένζυμα

Στον οργανισμό μας συναντάμε δύο βασικές κατηγορίες ενζύμων:

Πεπτικά ένζυμα: Στο πεπτικό σύστημα, οι αμυλάσες, οι πρωτεάσες και οι λιπάσες βρίσκονται στο προσκήνιο, διασπώντας τους υδατάνθρακες, τις πρωτεΐνες και τα λιπαρά που προέρχονται από τις τροφές, αντίστοιχα σε μικρότερα μόρια. Στο λεπτό έντερο συναντάμε τη λακτάση, τη μαλτάση και τη σουκράση, που διασπούν σάκχαρα (δισακχαρίτες).

Μεταβολικά ένζυμα: Παράγονται από τον οργανισμό και συμμετέχουν σε μεταβολικές αντιδράσεις. Μερικά παραδείγματα είναι η συνθάση ATP, η καταλάση και η DNA πολυμεράση, τα οποία παίζουν καθοριστικό ρόλο στην παραγωγή ενέργειας, στη λειτουργία συστημάτων του οργανισμού, στην αντιοξειδωτική άμυνα και στην αναπαραγωγή γενετικών πληροφοριών.

Τα ένζυμα είναι πρωτεΐνες και έχουν τη μοναδική ιδιότητα να επιταχύνουν τις χημικές αντιδράσεις στον οργανισμό, δρώντας ως καταλύτες.

Με βάση τη σημασία των ενζύμων για πληθώρα λειτουργιών του σώματος, η χαμηλή παραγωγή ή/και ενεργοποίησή τους έχει επιπτώσεις για τον οργανισμό.

Από τι μπορεί να επηρεαστεί η παραγωγή και η δράση των ενζύμων;

Μια δίαιτα πλούσια σε λιπαρά, ζάχαρη και επεξεργασμένες τροφές, η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, το κάπνισμα, το στρες, καθώς και η χρήση φαρμακευτικών σκευασμάτων και αντιβιοτικών μπορούν να επηρεάσουν την παραγωγή ενζύμων στο σώμα. Αυτό θα επηρεάσει κατ’ επέκταση τη διαδικασία της πέψης και της απορρόφησης θρεπτικών συστατικών και μπορεί να οδηγήσει σε άλλες δυσλειτουργίες και διαταραχές.

Τι αλλαγές μπορούμε να κάνουμε στη διατροφή μας;

Γνωρίζατε ότι υπάρχουν τροφές, οι οποίες είναι πλούσιες σε ένζυμα και μπορούν να ξεκινήσουν τη διαδικασία της πέψης και να βελτιώσουν τη λειτουργία του γαστρεντερικού συστήματος;

Πρόκειται για ωμές, ακατέργαστες τροφές, καθώς το μαγείρεμα και η επεξεργασία των τροφίμων μπορεί να καταστρέψει το περιεχόμενό τους σε ένζυμα. Παρακάτω, ακολουθούν 5 παραδείγματα τέτοιων τροφών:

1. Ανανάς

Ο ανανάς είναι ένα νόστιμο τροπικό φρούτο πλούσιο σε πεπτικά ένζυμα. Πιο συγκεκριμένα, περιέχει περιέχει βρομελαΐνη (ή βρομελίνη). Πρόκειται για πρωτεάσες, οι οποίες διασπούν την πρωτεΐνη στα δομικά στοιχεία της, συμπεριλαμβανομένων των αμινοξέων, βοηθώντας στην πέψη και την απορρόφηση των πρωτεϊνών.

2. Μέλι

Το μέλι είναι πλούσιο σε πολλά ευεργετικά συστατικά. Τα πεπτικά ένζυμα που βρίσκονται στο μέλι, ιδιαίτερα στο ακατέργαστο μέλι είναι:

Διαστάσες: Διασπούν το άμυλο σε μαλτόζη

Αμυλάσες: Διασπούν το άμυλο σε σάκχαρα, όπως γλυκόζη και μαλτόζη

Ιμβερτάσες: Διασπούν τη σακχαρόζη, ένα είδος σακχάρου, σε γλυκόζη και φρουκτόζη

Πρωτεάσες: Διασπούν τις πρωτεΐνες σε αμινοξέα

Βεβαιωθείτε ότι αγοράζετε αγνό μέλι, καθώς η θερμική επεξεργασία μπορεί να καταστρέψει τα πεπτικά ένζυμα.

3. Μπανάνες

Οι μπανάνες είναι ένα, ακόμη, φρούτο που περιέχει φυσικά πεπτικά ένζυμα. Περιέχουν αμυλάσες και γλυκοσιδάσες, δύο ομάδες ενζύμων που διασπούν τους σύνθετους υδατάνθρακες όπως το άμυλο σε μικρότερα και πιο εύκολα απορροφήσιμα σάκχαρα. Αυτά τα ένζυμα είναι δραστικότερα, καθώς οι μπανάνες αρχίζουν να ωριμάζουν. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι ώριμες μπανάνες είναι πολύ πιο γλυκές από τις άγουρες.

4. Αβοκάντο

Το αβοκάντο είναι πλούσιο σε καλά λιπαρά . Περιέχουν το πεπτικό ένζυμο λιπάση. Αυτό το ένζυμο βοηθά στη διάσπαση των λιπών σε μικρότερα μόρια, όπως τα λιπαρά οξέα και η γλυκερόλη, τα οποία απορροφώνται ευκολότερα από το σώμα. Το αβοκάντο περιέχει, επίσης, άλλα ένζυμα, συμπεριλαμβανομένης της οξειδάσης της πολυφαινόλης. Αυτό το ένζυμο είναι υπεύθυνο για το καφέ χρώμα που παίρνει το αβοκάντο παρουσία οξυγόνου.

5. Κεφίρ

Το κεφίρ είναι ένα ρόφημα που έχει υποστεί ζύμωση. Φτιάχνεται προσθέτοντας «κόκκους» κεφίρ στο γάλα. Αυτοί οι «κόκκοι» είναι στην πραγματικότητα καλλιέργειες μαγιάς, βακτηρίων γαλακτικού οξέος και βακτηρίων οξικού οξέος που μοιάζουν με κουνουπίδι . Κατά τη διάρκεια της ζύμωσης, τα βακτήρια αφομοιώνουν τα φυσικά σάκχαρα του γάλακτος και τα μετατρέπουν σε οργανικά οξέα και διοξείδιο του άνθρακα. Αυτή η διαδικασία δημιουργεί συνθήκες που βοηθούν τα βακτήρια να αναπτυχθούν, αλλά προσθέτει επίσης θρεπτικά συστατικά, ένζυμα και άλλες ευεργετικές ενώσεις. Το κεφίρ περιέχει πολλά πεπτικά ένζυμα, συμπεριλαμβανομένης της λιπάσης, των πρωτεασών και της λακτάσης.

Τι να κρατήσετε

Τα ένζυμα είναι ζωτικής σημασίας για τον οργανισμό. Ενσωματώστε στη διατροφή σας μη επεξεργασμένες τροφές πλούσιες σε ένζυμα τροφίμων! Να θυμάστε να μασάτε καλά το φαγητό σας για την καλύτερη πέψη και απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών.