Οδηγός «πρώτων βοηθειών» για καλή σχολική χρονιά

Προσγειωθείτε… ομαλά στους ρυθμούς του σχολείου
Ο Αύγουστος μας αποχαιρέτησε, οι διακοπές τελείωσαν και κάθε… κατεργάρης επιστρέφει στον πάγκο του. Πόση εύκολη είναι όμως η επιστροφή στην πόλη και την πειθαρχία, ιδίως για τους μικρούς «κατεργάρηδες» που μετά από τρεις μήνες ξενοιασιάς και ατελείωτου παιχνιδιού πρέπει να επιστρέψουν και πάλι στα θρανία, στο πολύ πρωινό ξύπνημα και στις σχολικές υποχρεώσεις; Φυσικά δεν μπορούν από τη μια μέρα στην άλλη να περάσουν από τον ανέμελο ρυθμό του καλοκαιριού στη σταθερή  και αυστηρή ρουτίνα που απαιτείται για το σχολείο. Τι πρέπει να κάνουμε, λοιπόν, για να τα βοηθήσουμε να «προσγειωθούν»… ομαλά στη νέα σχολική πραγματικότητα;

Back to reality!
Είναι γεγονός ότι η διάθεση όλων μας αυτή την εποχή παρουσιάζει «σκαμπανεβάσματα». Οι διακοπές που ολοκληρώθηκαν, η επιστροφή στη δουλεία και τις καθημερινότητες υποχρεώσεις της πόλης, οι διαφημίσεις που μας θυμίζουν ότι τα σχολεία ξεκινούν… Η μετάβαση από τη χαλαρότητα του καλοκαιριού στους ρυθμούς της ζωής στην πόλη δεν είναι εύκολη για κανέναν. Πόσο μάλλον για τα παιδιά, που πρέπει να περιοριστούν στο σπίτι, να κοιμούνται νωρίτερα το βράδυ και να ξετρυπώσουν πάλι τις τσάντες και τα βιβλία τους, με τα οποία πρέπει να καταπιάνονται από το πρωί μέχρι το βράδυ! Ευτυχώς υπάρχουν τρόποι να βοηθήσουν με τα παιδιά από τις εύκολες καθημερινές συμβουλές που ακολουθούν και αντιμετωπίστε καλύτερα τη νέα σχολική πραγματικότητα.

Προσπαθήστε να τα προσαρμόσετε σταδιακά
Αν κι εμείς κατανοούμε την υποχρέωση της επιστροφής στη δουλεία και τη ρουτίνα της καθημερινότητας, δεν συμβαίνει το ίδιο και με τα παιδιά. Πώς μπορούμε να τα βοηθήσουμε να προσαρμοστούν, αλλάζοντας σιγά-σιγά κάποιες από τις καλοκαιρινές συνήθειες; 

·         Όσο ο καιρός παραμένει καλοκαιρινός, ας κάνουμε βόλτες, που θα εκτονώσουν την ενεργητικότητα των παιδιών και θα μειώσουν την ένταση στο σπίτι. Στις κούνιες, στο κοντινό πάρκο, στον κήπο ή στην πιλοτή της πολυκατοικίας θα παίξουν και θα αισθανθούν ελευθερία.

·         Αν ξεσυνήθισαν να κοιμούνται το μεσημέρι, μπορούμε ατή την ώρα ν’ ασχολούμαστε μαζί τους: να ψυχαγωγηθούμε μ’ ένα επιτραπέζιο παιχνίδι, να διαβάσουμε ιστορίες, να φτιάξουμε ένα δροσερό γλυκό για το απόγευμα, να τακτοποιήσουμε το άλμπουμ με τις καλοκαιρινές φωτογραφίες. Έτσι, ηρεμούν και ξεκουράζονται, γεγονός που σημαίνει λιγότερα νεύρα και γκρίνιες το απόγευμα.

Πίσω στο σχολείο… σε 5 απλά βήματα
Με την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς, τα παιδιά είτε φοβούνται είτε περιμένουν με λαχτάρα το σχολείο, ανάλογα με τις αναμνήσεις της προηγούμενης χρονιάς ή ανάλογα με το τι έχουν ακούσει από αδέλφια, συγγενείς και φίλους, αν πρόκειται για την πρώτη τους φορά. Ενημερωθείτε για τα «πρέπει» και τα «μη» που χρειάζεται το παιδί σας σ’ αυτή τη φάση της ζωής του:

·         Συχνά οι γονείς μεταδίδουν την ένταση και την ανησυχία τους στο παιδί, και μάλιστα όχι εκφραστικά, αλλά με τη στάση τους, με αποτέλεσμα το παιδί να εσωτερικεύει το άγχος του πριν καν φτάσει τη πόρτα του σχολείου. Δεν είστε ούτε οι πρώτοι ούτε οι τελευταίοι που στέλνετε το παιδί σας στο σχολείο. Προσπαθήστε να δείτε τη διαδικασία σαν μια νέα αρχή, γεμάτη ευχαριστίες και δημιουργικές εμπειρίες.

·         Μια νέα αρχή είναι πάντα γεμάτη υποσχέσεις και σχέδια. Αυτή η εποχή που οι γονείς θέτουν όρους και όρια στα παιδιά τους, προγραμματίζουν εξωσχολικές εκδηλώσεις και φτιάχνουν το οικογενειακό τους πρόγραμμα. Μην το παρακάνετε! Επικεντρωθείτε στην έναρξη της χρόνιας και προχωρήστε στα υπόλοιπα κάπως πιο αργά, αφού το παιδί σας βρει το σχολικό του ρυθμό.

·         Κουβεντιάστε με το παιδί σας για την πρώτη του ημέρα στο σχολείο και βοηθήστε το να δημιουργήσει θετικές προσδοκίες. Δώστε του να καταλάβει ότι το σχολείο είναι ένα όμορφο μέρος όπου μαθαίνουμε ένα σωρό πράγματα. Χωρίς να υπερβάλετε, μιλήστε του για τους συμμαθητές του, την καινούργια δασκάλα, τα ωραία πράγματα που θα κάνει και θα μάθει, και μην ξεχάσετε να αναφέρετε την αυλή και το διάλειμμα. Μεταδώστε του τον ενθουσιασμό σας και δώστε του παραδείγματα από ωραίες στιγμές της δικής σας σχολικής ζωής.

·         Οι ψυχοσωματικές εκδηλώσεις συμπτωμάτων, όπως πονοκέφαλοι και κοιλόπονοι, σχετίζονται πιθανόν με το άγχος και την ένταση που έχει το παιδί την πρώτη ημέρα του σχολείου. Ακούστε τους φόβους του με προσοχή και μην υποβιβάσετε τη σημασία των συμπτωμάτων του, απλά καθησυχάστε το παιδί σας ότι θα περάσουν και ότι θα πρέπει να πάει στο σχολείο ούτως ή άλλως.

·         Η σχέση σας με το παιδί σας έχει μεγάλη επιρροή στο πως αισθάνεται. Επομένως, είναι σημαντικό να αντιληφθεί ότι το καταλαβαίνετε και φροντίζετε για το καλό του. Αφιερώστε του, λοιπόν, χρόνο –αυτό ισχύει και για τους δύο γονείς- και δώστε παραπάνω προσοχή στα ενδιαφέροντά του. Για παράδειγμα, κάντε μαζί τα ψώνια για το σχολικό του εξοπλισμού και αφήστε το να κάνει τις επιλογές του.

Διαφυλάξτε την υγεία του
Τα απαραίτητα εφόδια των μικρών μαθητών δεν περιορίζονται στη σχολική τσάντα, τα τετράδια και την κασετίνα. Η υγεία των παιδιών έχει μεγάλη σημασία γι’ αυτό θα πρέπει να φροντίσουμε καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου για τη διαφύλαξή της σε όλα τα επίπεδα. Επομένως, η ιατρική εξέταση των μαθητών με την έναρξη της σχολικής περιόδου και η τήρηση βιβλιαρίου υγείας κρίνονται απαραίτητα, αλλά επειδή η πρόληψη είναι πάντοτε ο καλύτερος σύμμαχος, μπορείτε να λάβετε κάποια μέτρα για να είστε σίγουροι ότι θα αποφύγετε προβλήματα στην υγεία του παιδιού σας.

·         Τα απαραίτητα εμβόλια: μην αμελείτε τον εμβολιασμό των παιδιών, αλλά σε συνεργασία με τον παιδίατρο μεριμνήστε για το πρόγραμμα εμβολιασμού που χρειάζεται να ακολουθήσει το παιδί το επόμενο διάστημα.

·         Μυοσκελετικές παθήσεις: επειδή ένα από τα πιο γνωστά προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα παιδιά είναι η σκολίωση, η οποία δεν Ιανέ ορατή από το άπειρο μάτι ενός μη-ειδικού, η εξέταση από τον αρμόδιο ορθοπεδικό είναι σημαντική, αν παρατηρήσετε οποιαδήποτε.

Δεν είστε ούτε οι πρώτοι, ούτε οι τελευταίοι που στέλνετε το παιδί σας στο σχολείο. Προσπαθήστε να δείτε τη διαδικασία σαν νέα αρχή, γεμάτες ευχάριστες και δημιουργικές εμπειρίες.

Προσοχή στα μάτια του
Αν θέλετε να αποφύγετε τυχόν βλάβες στην όραση των παιδιών σας, θα πρέπει να φροντίσετε για την προληπτική εξέταση των ματιών τους πριν από την έναρξη του σχολικού έτους και να τα μεταφέρετε άμεσα στον οφθαλμιατρείο σε περίπτωση που σας αναφέρουν ενοχλήσεις στα μάτια τους. Επιπλέον, για την προφύλαξη των παιδικών ματιών θα πρέπει να φροντίσετε για την εξασφάλιση των επαρκών συνθηκών φωτισμού κατά τη διάρκεια του διαβάσματος, την αποφυγή της έκθεσης σε έντονο φως και την τοποθέτηση της τηλεόρασης σε απόσταση μεγαλύτερη των τριών μέτρων από το σημείο όπου παρακολουθούν τα παιδιά. Αν, τέλος, το παιδί σας κάνει χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή, φροντίστε ώστε η οθόνη να βρίσκεται σε αρκετή απόσταση από τα μάτια του (60-70 εκατοστά) και βεβαιωθείτε ότι είναι εγκεκριμένη από την αρμόδια αρχή όσον αφορά την εκπεμπόμενη ακτινοβολία (θα πρέπει να φέρει ειδική σήμανση TCO στο πίσω της μέρος της). Χρήσιμο θα ήταν, ωστόσο, να ελαττώσετε αρκετά τα επίπεδα φωτισμού (brightness) και αντίθεσης (contrast).

Ο ύπνος τρέφει τα παιδιά…
Ένα στοιχείο που σίγουρα βοηθά στην καλύτερη απόδοση των μικρών μαθητών, αλλά και στη ψυχοσωματική τους υγεία είναι ο ύπνος. Πολλές επιστημονικές έρευνες έχουν αποδείξει πως τα παιδιά και οι έφηβοι χρειάζονται τουλάχιστον 8 ώρες ύπνου για να έχουν τη μεγαλύτερη δυνατή απόδοση κατά τη διάρκεια της ημέρας, ενώ 9 ή 10 ώρες ύπνου τα βοηθούν ακόμη περισσότερο. Φροντίστε, λοιπόν, να τους εξασφαλίσετε οχτάωρη καθημερινή βραδινή ανάπαυση, ρυθμίζοντας την ώρα που θα πηγαίνουν για ύπνο, ανάλογα με την ώρα που πρέπει να ξυπνήσουν το πρωί.

Όταν φτάσει η ώρα του ύπνου τα πρέπει να κλείνουν και τα παιδιά να πάνε αμέσως στο κρεβάτι τους. Τουλάχιστον 1 ώρα πριν από το χρόνο που το παιδί θα πάει στο κρεβάτι, πρέπει να διακόπτονται τα παιχνίδια βίντεο ή οι εκπομπές της τηλεόρασης που διεγείρουν, ενώ αντίθετα πρέπει να ηρεμήσουν, χαλαρώσουν κι έτσι να προετοιμάζονται για ένα καλύτερο ύπνο. Ένα ζεστό μπάνιο λίγο πριν από το βραδινό ύπνο, τα βοηθά επίσης να ηρεμήσουν. Επίσης αν το παιδί είχε φάει το τελευταίο γεύμα του 2-3 ώρες νωρίτερα, μπορεί να φάει κάτι ελαφρύ όπως για παράδειγμα ένα μπισκότο, γάλα, ψωμί με λίγο τυρί ή μέλι που μπορούν να το βοηθήσουν να αποκοιμηθεί.

Για να κάνετε σωστές αγορές και τα σχολικά είδη να αποτελούν για το μαθητή βοήθημα για τη μόρφωση και όχι μέσο επίδειξης, θα πρέπει να ακούσουμε την επιθυμία του, αλλά να πάρουμε την απόφασή μας να βάση τις πραγματικές ανάγκες του.

Η ώρα της αγοράς σχολικών ειδών

Αυτό που χαρακτηρίζει την αγορά των σχολικών ειδών είναι η μεγάλη ποικιλία σε σχέδια, ποιότητα και επώνυμα ονόματα. Η ένταση, ο τρόπος και η ποσότητα της διαφημιστικής προβολής αυτών των ειδών σίγουρα εμποδίζει και επηρεάζει ουσιαστικά μικρούς και μεγάλους για μια σωστή επιλογή. Ωστόσο, τα σχολικά είδη των μαθητών δεν χρειάζεται να τα μετράμε μόνο με οικονομικά μεγέθη, ούτε βέβαια υπάρχει λόγος να εξασφαλίσουμε το ακριβότερο προϊόν που «ποζάρει» στα καταστήματα σχολικών ειδών. Για να κάνετε σωστές αγορές και τα σχολικά είδη να αποτελούν για το μαθητή βοήθημα για τη μόρφωση και όχι μέσο επίδειξης, θα πρέπει να ακούσουμε την επιθυμία του, αλλά να πάρουμε την απόφαση μας με βάση τις πραγματικές ανάγκες.

Ασφάλεια πάνω απ’ όλα!
Οι περισσότεροι μαθητές έχουν την τάση να τρέχουν στο δρόμο για το σχολείο, να υπερφορτώνουν τη σχολική τσάντα με διάφορα πράγματα και να παραβιάζουν ακόμη και τις διατάξεις του ΚΟΚ που αφορούν τη συμπεριφορά των πεζών, θέτοντας σε κίνδυνο τη ζωή και την ασφάλεια τους. Για να εξασφαλίσετε την ασφάλεια τους, λάβετε υπόψη σας τα εξής:

·         Η σχολική τσάντα θα πρέπει να είναι σωστά δεμένη και στηριγμένη στην πλάτη των παιδιών με τα δύο λουριά περασμένα σε καθένα ώμο και το βάρος της θα πρέπει να είναι ισοκατανεμημένο και να μην υπερβαίνει το 10% του σωματικού βάρους των παιδιών.

·         Διδάξτε τα παιδιά να είναι ιδιαίτερα προσεκτικά στο δρόμο και να τηρούν πιστά τις υποδείξεις της οδικής σήμανσης, προκειμένου να αποφύγουν τα ατυχήματα. Καλό θα ήταν, ιδίως στην αρχή, να τα συνοδεύετε εσείς έως το σχολείο, ώστε να μάθουν από τη δική σας συμπεριφορά. Στις μικρές ηλικίες διαλέξτε την πιο ασφαλή διαδρομή, σπίτι – σχολείο – επιστροφή και κάντε τη μαζί με το παιδί.

·         Φροντίστε τα ρούχα και η τσάντα να έχουν έντονα χρώματα (όχι το χρώμα της ασφάλτου και του τσιμέντου), ιδιαίτερα όταν επιστρέφει τη νύχτα, για να διακρίνονται εύκολα από τους οδηγούς.

·         Εάν το πηγαίνετε με αυτοκίνητο, φροντίστε να κάθεται στο πίσω κάθισμα και να φορά πάντα ζώνη.

 Προσοχή στη διατροφή
Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού τα παιδιά τρώνε πιο συχνά λιπαρά εδέσματα, γλυκά, τσιπς, τηγανητές πατάτες, παγωτά, σοκολάτες. Αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί για μεγάλο χρονικό διάστημα, καθώς η κακή διατροφή εκτός από παχυσαρκία και δυσάρεστες επιπτώσεις στην υγεία των παιδιών, προκαλεί δυσπεψία και εφιάλτες. Γι’ αυτό φροντίστε να εντάξετε πιο υγιεινές επιλογές στη διατροφή του, με ιδιαίτερη προτίμηση σε φρούτα και λαχανικά. Επίσης, τα αναψυκτικά, οι σοκολάτες και άλλα τρόφιμα ή ροφήματα που περιέχουν καφεΐνη πρέπει να αποφεύγονται, καθώς η καφεΐνη προκαλεί στα παιδιά αϋπνία και διαταραχές του ύπνου.

Εξασφαλίστε σχολικό κολατσιού για να μην τρώνε… ανθυγιεινά!
Τα περισσότερα παιδιά -συνήθως του δημοτικού σχολείου- πετούν το φαγητό που τους δίνουν οι γονείς τους από το σπίτι, καταφεύγοντας στην κατανάλωση πρόχειρων και ανθυγιεινών σνακ από το σχολικό κυλικείο, επιβαρύνοντας ένα βήμα πιο κοντά στην παχυσαρκία. Είναι , λοιπόν, χρήσιμο, να ενημερώσετε τα παιδιά σας για τις ωφέλειες της υγιεινής διατροφής, βοηθώντας τα να αντιληφθούν προϊόντων, γλυκών και αναψυκτικών από το σχολικό κυλικείο είναι επικίνδυνη για την υγεία τους.

Μπορείτε παράλληλα να ικανοποιήσετε την επιθυμία τους για σνακ και να διασφαλίσετε ότι αυτό που τρώνε είναι θρεπτικό, υγιεινό και απόλυτα ασφαλές, φτιάχνοντας το κολατσιό που θα πάρουν μαζί τους στο σχολείο, αρκεί να ακολουθήσετε τις διατροφικές τους προτιμήσεις. Φροντίστε λοιπόν να τα προμηθεύετε με νόστιμα σάντουιτς από φρέσκο ψωμί, όπου μπορείτε να προσθέσετε τυρί, ντομάτα ή άλλα λαχανικά, κοτόπουλο, γαλοπούλα ή τόνο. Συμπληρώστε γευστικά τα παιδικά σάντουιτς με 1 κουταλιά σπιτικής μουστάρδας η άλλης σος, την οποία όμως και θα ήταν να φτιάξετε μόνοι σας. Μην ξεχνάτε να εξασφαλίζετε ποικιλία στο καθημερινό μενού των παιδιών, γι’ αυτό καλό θα ήταν να εναλλάσσετε τα υγιεινά σάντουιτς με σπιτικά γλυκίσματα, όπως κέικ με φρούτα, κουλουράκια με δημητριακά, σταφιδόψωμο κλπ.

Χρήσιμες συμβουλές
Επειδή το κλάμα είναι συχνά αναπόσπαστο μέρος της έναρξης της σχολικής χρονιάς, ενδέχεται να δείτε μερικά δάκρυα τη στιγμή που αφήνετε το παιδί στο σχολείο. Χωρίς να τα σχολιάσετε, φιλήστε το καθησυχαστικά, διαβεβαιώστε το για την αγάπη σας και για το ότι θα επιστρέψετε να το πάρετε σύντομα, και μόλις φύγετε θα στεγνώσουν και τα δάκρυα.

Ένα καλό πρωινό καθημερινά, χαρίζει την απαραίτητη ενέργεια όχι μόνο για την τόνωση του οργανισμού, αλλά και για την καλύτερη διαύγεια και περισσότερη ενέργεια στο σχολείο. Ένα μπολ δημητριακά με γάλα είναι πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά, ενώ μια φέτα ψωμί με λίγο βούτυρο και  μια κουταλιά μέλι, μαζί με ένα ποτήρι γάλα ή φυσικό χυμό φρούτων είναι επίσης πολύ καλή επιλογή, που προσφέρει υδατάνθρακες, λίπη, βιταμίνες και φυτικές ίνες.

Θυμηθείτε πως τα παιδιά σας, σας έχουν ανάγκη σε κάθε περίσταση και πως, όπως και οι δικοί σας γονείς, έτσι και εσείς θα πρέπει να είστε δίπλα τους σε κάθε βήμα, ακόμη κι αν τα παιδιά δεν σας το ζητήσουν ποτέ.