Της Γεωργίας Μεγαρίτη, βιολόγος, σύμβουλος ευζωίας
Τα τελευταία 20-30 χρόνια πολλοί ερευνητές έχουν ασχοληθεί με την αλληλεπίδραση των σωματικών ασθενειών με τη ψυχική υγεία και έχει σημειωθεί πρόοδος όσον αφορά τις ψυχιατρικές πτυχές πολλών σωματικών νόσων.
Ψυχοσωματική ιατρική καλείται η ιατρική ενασχόληση με το πώς τα ψυχικά φαινόμενα επηρεάζουν το σώμα αλλά και το πώς σωματικές καταστάσεις πυροδοτούν ψυχικές ενοχλήσεις.
Με αφορμή την κυκλοφορία ενός καινοτόμου και πρωτότυπου, τόσο στην Ελληνική όσο και στη διεθνή βιβλιογραφία βιβλίου με τίτλο “O «Ψυχοσωματικός» παράγων των ασθενειών”, είναι πολύ σημαντικό να προσεγγίσουμε την παθολογία με μια πιο ολιστική ματιά.
Στόχος του παρόντος βιβλίου είναι η ανάδειξη της επίδρασης, η διερεύνηση και ο καθορισμός του όρου «Ψυχοσωματικός Παράγων» στην εμφάνιση και θεραπεία των ασθενειών του πεπτικού συστήματος καθώς και η ιστορική εξέλιξη του όρου «Ψυχοσωματικός» στην ιατρική έρευνα και βιβλιογραφία κυρίως στον 19ο και τον 20ο αιώνα σε βιβλία Παθολογίας και Ψυχιατρικής.
Στο τεύχος αυτό μιλήσαμε με το συγγραφέα, κ. Παναγιώτη Σίδερη, Παθολόγο ιατρό και διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και μας μίλησε για πράγματα που αφορούν τόσο το βιβλίο του αλλά και τις τάσεις της ιατρικής σήμερα όπως και τις ψυχοπαθολογικές καταστάσεις γενικότερα.
Κύριε Σίδερη, μιλήστε μας για τη συγγραφή αυτού του βιβλίου, πως ξεκίνησε και τι πραγματεύεται με λίγα λόγια.
Η συγγραφή αυτού του βιβλίου ήταν σε ένα όμορφο ταξίδι στο χρόνο, που τώρα από απόσταση και με τα μάτια του παρόντος, μπορώ να πω ότι κάποιες φορές ήταν αγωνιώδες λόγω της δύσκολης προσβασιμότητας στις πρωτογενείς και δευτερογενείς πηγές.
Απαιτούσε μοναξιά που σε βγάζει όμως από την απομόνωση και δίνει την ικανότητα της αυτοέκφρασης που με την εκτύπωση περνά και μοιράζεται σε πολλά άτομα ή ομάδες.
Με το βιβλίο αυτό επιχειρούμε να ρίξουμε κάποιο φως στο κενό της σύγχρονος βιβλιογραφίας, για το τι είναι η ψυχοσωματική συναισθηματική συνιστώσα και η ιστορία της, στην αιτιολογία και θεραπεία του ασθενούς, αλλά στην έρευνα και να απαντήσουμε ποιος είναι ο αρμόδιος γιατρός να ασκεί την ψυχοσωματική ιατρική σήμερα.
Επειδή σ’ ένα βιβλίο οι λέξεις ασκούν ένα είδος σκλαβιάς στη σκέψη, το συγκεκριμένο γράφτηκε σε όσο το δυνατό απλή γλώσσα κατανόησης.
Πολλές φορές δυστυχώς δεν κατανοούμε αυτό που διαβάζουμε. Το υιοθετούμε, το ασπαζόμαστε, το κάνουμε γνώση, πεποίθηση, το απομνημονεύουμε, αλλά δεν το κατανοούμε.
Η ιδέα για τη συγγραφή του ξεκινά αυτό παλιά. Από την εποχή που ήμουν φοιτητής Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο Πατρών, θεωρούσα το ρόλο του γιατρού, όχι μόνο ως παρόχου βοήθειας, για άμεση απαλλαγή του πάσχοντος από το σωματικό ενόχλημα ή νόσο και ως αναζητούντα την εντόπιση του νοσογόνου αιτίου, το οποίο αναζητούσα – συν τοις άλλοις – στο στρες του πάσχοντος που προέκυπτε από προβλήματα συναισθηματικής άρα και λειτουργικής προσαρμογής, τα οποία δεν είχαν λύση. Με απασχολούσε, δηλαδή, η σχέση των συγκινήσεων με τη λειτουργία των οργάνων, όπως αυτή διαφαινόταν, όχι πάντοτε ξεκάθαρα στα ιστορικά των ασθενών.
Λίγο αργότερα, όταν πραγματοποιούσα την ειδικότητά μου, στην ειδική παθολογία, στο Λαϊκό Νοσοκομείο Αθηνών, καταπιάστηκα παράλληλα με τους μηχανισμούς που γίνονταν δυσπροσαρμοστικοί για τον ασθενή, οι οποίοι δημιουργούσαν διαταραχές σε σωματικές λειτουργίες, που με τη συνεχή επανάληψή τους, προκαλούσαν τελικά και αλλοιώσεις της υφής των οργάνων του σώματος.
Το βιβλίο με λίγα λόγια πραγματεύεται τη συγκίνηση του πάσχοντος από την πάθησή του, αλλά και από ποια ή ποιες συγκινήσεις προκαλούν την ασθένειά του και τον πόνο του.
Πόσο σημαντικό είναι η ιατρική να κατανοήσει την έννοια των ψυχοσωματικών συμπτωμάτων σήμερα;
Είναι πραγματικά πολύ σημαντικό, αφού τις τελευταίες δεκαετίες έχει εδραιωθεί ότι οι ψυχοσωματικός παράγων (συναισθηματική συνιστώσα) συμμετέχει λίγο ή πολύ σε κάθε παθογόνο μηχανισμό, προκαλώντας το σύμπτωμα, τη σωματική διαταραχή, τη νόσο ή ευαισθητοποιώντας απλώς τον οργανισμό στο νοσογόνο αίτιο.
Πρέπει να κατανοηθεί καλύτερα, τι ακριβώς σημαίνει στρες; Πώς παράγεται; Ποιος το παράγει; Ποιο στρες μας αρρωσταίνει; Ποιους αρρωσταίνει; Από ποιες αρρώστιες; Η ψυχοσωματική αντίληψη παίρνει βραδέως στις μέρες μας, αλλά ασφαλώς, τη θέση που δικαιούται στην κατανόηση και την αντιμετώπιση της αρρώστιας.
Έχει επικρατήσει στην Ιατρική να ονομάζουμε ψυχοσωματικές τις οργανικές εκείνες διαταραχές που οφείλονται σε κάποια ψυχολογικά αίτια ή τουλάχιστον που φαίνονται να έχουν κάποιον ψυχολογικό παράγοντα στην αιτιολογία τους.
Τι κοινό και ποιες οι διαφορές των ψυχοσωματικών συμπτωμάτων του τότε και του σήμερα;
Το κοινό μεταξύ των ψυχοσωματικών συμπτωμάτων του τότε και του σήμερα είναι η αντίληψη ότι ο ρόλος των ψυχικών – συγκινησιακών παραγόντων στην επίδραση και τη γένεση των ασθενειών είναι σημαντικός. Η συζήτηση για το θέμα είναι τόσο παλιά, όσο και η συζήτηση για το τι είναι ψυχή.
Ο όρος «ψυχοσωματική» ασθένεια προτάθηκε για πρώτη φορά το 1817 από τον Heinroth έναν Γερμανό ψυχίατρο. Εκείνος ως γιατρός της ρομαντικής εποχής έδινε – ηθικό νόημα στον όρο, χαρακτηρίζοντας είτε ασθένειες, όπως φυματίωση ή τον καρκίνο, τις οποίες θεωρούσε τιμωρία των αρρώστων για τα έκκλητα πάθη μου. Ως όρος ξεχάστηκε για 100 περίπου χρόνια. Με την ανακάλυψη του συνδρόμου γενικής προσαρμογής (στρες) από Hans Selye στα μέσα του 20ου αιώνα γεννήθηκε, εκτός από την καινούργια γνώση ως προς το ενδοκρινικό σύστημα και η νευροενδοκρινολογία.
Από πολλούς το θέμα μελέτης αναφέρεται ως «ψυχοφυσιολογία». Αυτός ο όρος αντανακλά στην ύπαρξη σχέσης Νου και Σώματος και υποστηρίζει πως πολλές ασθένειες και επιδημίες είναι ψυχοσωματικές, εννοώντας ότι οι αιτίες τους βρίσκονται στα υψηλότερα κέντρα του εγκεφάλου.
Στις μέρες μας ψυχοσωματικές ασθένειες προκύπτουν κυρίως από τα προβλήματα γάμου, από προβλήματα εργασίας (εργασιακό στρες) και προβλήματα κοινωνικών σχέσεων.
Τι ήταν η ψυχή τότε και πώς ερμηνεύεται σήμερα;
Η λέξη «ψυχή» (από το ρήμα «ψύχω», «πνέω») κυριολεκτικά σημαίνει την «ψυχρή πνοή», δηλαδή την (ύστατη) ένδειξη της ζωής στο σώμα που γίνεται αισθητή από την αναπνοή. Σε πολλές θρησκευτικές, φιλοσοφικές και μυθολογικές παραδόσεις, η ψυχή είναι η άυλη ουσία ενός ζωντανού όντος.
Ανάλογα με το φιλοσοφικό σύστημα, μια ψυχή μπορεί είτε να είναι θνητή είτε αθάνατη.
Τα ευρήματα της επιστήμης μπορεί να έχουν σημασία για την κατανόηση της ψυχής σήμερα, ανάλογα με τις πεποιθήσεις του ατόμου όσον αφορά τη σχέση μεταξύ της ψυχής και του νου. Ένα άλλο μπορεί να είναι η πεποίθηση κάποιου σχετικά με τη σχέση ανάμεσα στην ψυχή και το σώμα.
Η επιστήμη δεν έχει αποδείξει ποτέ την ύπαρξη της ψυχής. Πράγματι, αυτό που μας εμψυχώνει, το πνεύμα μας, είναι ουσιαστικά κενό, τίποτα. Κενό είναι και το σύμπαν στην πληρότητά του.
Η νευροεπιστήμη επιδιώκει να κατανοήσει τα ψυχικά φαινόμενα μέσα στο πλαίσιο σύμφωνα με το οποίο η ανθρώπινη σκέψη και συμπεριφορά προκαλούνται αποκλειστικά από φυσικές διεργασίες που λαμβάνουν χώρα μέσα στον εγκέφαλο και λειτουργεί με τον τρόπο της μείωσης, αναζητώντας μια εξήγηση για το μυαλό από την άποψη της εγκεφαλικής δραστηριότητας.
Τα στοιχεία από την απεικόνιση του εγκεφάλου δείχνουν ότι όλες οι διεργασίες του νου έχουν φυσικές συσχετίσεις στη λειτουργία του εγκεφάλου. Ο Βιολόγος Σιρύλ Μπαρέτ έχει γράψει ότι «η ψυχή είναι μια λέξη που υποδηλώνει μια ιδέα που εφευρέθηκε για να αντιπροσωπεύει την αίσθηση ότι κατοικούμαστε από μια ύπαρξη, από μια συνείδηση».
Ο Μπαρέτ εξηγεί, ότι η ψυχή είναι μια ιδιότητα που αναδύεται από την πολύπλοκη οργάνωση της ύλης στον εγκέφαλο. Εμείς, όταν αναφερόμαστε στη λέξη «ψυχή», εννοούμε την αόρατη – και για μερικούς άυλη ή και αθάνατη – ουσία, που δίνει ζωή στο σώμα, το ελέγχει άσχετα αν επιζεί ή όχι μετά το θάνατο του σώματος.
Πώς το πεπτικό μας σύστημα συνδέεται με την ψυχή μας; Υπάρχει σύνδεση κι άλλων συστημάτων, αν ναι, ποιών;
Ασφαλώς και εν είδει προτύπου, το πεπτικό σύστημα συνδέεται με την ψυχή μας. Η σύνδεση αυτή γίνεται μέσω του άξονα του στρες (που ως σύνδρομο γενικής προσαρμογής, πρωτοπεριγράφηκε από τον Hans Selye στα μέσα του 20ου αιώνα).
Το στρες μπορεί να προκαλέσει πολλά προβλήματα στο γαστρεντερικό μας σύστημα. Όλοι έχουμε νιώσει σφίξιμο στο στομάχι σε περιόδους έντονου στρες. Ένα άλλο παράδειγμα είναι ότι τα άτομα με σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, από το στρες και το άγχος, μπορεί να παθαίνουν εξάρσεις συμπτωμάτων, όπως δυσκοιλιότητα φούσκωμα και διάρροια.
Το στρες μπορεί να επηρεάσει κάθε τμήμα του πεπτικού συστήματος. Για παράδειγμα το στομάχι ελέγχεται από το κεντρικό νευρικό σύστημα του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού. Υπάρχει ένα ολόκληρο δίκτυο νευρώνων στο γαστρεντερικό. Το νευρικό σύστημα του στομάχου και του εντέρου συχνά αποκαλείται δεύτερος εγκέφαλος.
Όταν το στρες ενεργοποιεί την αντίδραση πάλης ή φυγής στο κεντρικό νευρικό σύστημα επηρεάζει το πεπτικό σύστημα. Συσπάται ο οισοφάγος, αυξάνονται τα οξέα στο στομάχι, προκαλείται ναυτία, διάρροια ή δυσκοιλιότητα.
Υπάρχει μια πολύπλοκη γενικά σύνδεση μεταξύ εγκεφάλου και πεπτικού συστήματος. Αυτή η σύνδεση είναι πολύ ευαίσθητη στη διάθεση.
Το στομάχι και το έντερο έχουν περισσότερα νευρικά κύτταρα από ότι ολόκληρος ο νωτιαίος μυελός. Τα νεύρα ξεκινούν από τον εγκέφαλο και καταλήγουν στο πεπτικό σύστημα και τα μηνύματα μετακινούνται και προς τις δύο κατευθύνσεις. Βρίσκονται διαρκώς σε επικοινωνία.
Το πεπτικό σύστημα έχει το δικό του δίκτυο νευρικών κυττάρων που ονομάζεται εντερικό ή εγγενές νευρικό σύστημα που ρυθμίζει τις πεπτικές διαδικασίες, όπως η κατάποση, η απελευθέρωση ενζύμων για τη διάσπαση της τροφής, η κατηγοριοποίηση των τροφίμων ως θρεπτικών συστατικών ή υπολειμμάτων.
Επομένως, είναι σημαντικό να λαμβάνουμε μέτρα για να έχουμε τον έλεγχο κατά τη διάρκεια στρεσογόνων καταστάσεων και να βρίσκουμε τρόπους να διατηρούμε τον εαυτό μας ήρεμο. Είναι γνωστό ότι συχνά απωθημένες συναισθηματικές συγκρούσεις διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο στη γένεση πεπτικών διαταραχών μέσω του άξονα του στρες.
Υπάρχουν τρία άλλα συστήματα που είναι άμεσα συνδεδεμένα με την ψυχοφυσιολογία του στρες. Το νευρικό, το ενδοκρινικό και το ανοσοποιητικό σύστημα, τα οποία είναι δυνατόν να προσβληθούν από αντιλαμβανόμενες απειλές.
Γιατί να το διαβάσουμε; Που απευθύνεται και που μπορούμε να το βρούμε;
Το βιβλίο είναι καλό να διαβαστεί αφού δίνει έμφαση στην ενότητα του ψυχικού οργάνου και στη μεταξύ τους αλληλεπίδραση. Ασχολείται με τη σχέση ανάμεσα στους ψυχολογικούς και τους σωματικούς παράγοντες στην αιτιολογία και τη διατήρηση της νοσολογικής κατάστασης.
Σκοπός του παρόντος βιβλίου είναι η ανάδειξη της επίδρασης, η διερεύνηση και ο καθορισμός του όρου «ψυχοσωματικός παράγων» καθώς και η ιστορική εξέλιξη του όρου «ψυχοσωματική» στην ιατρική έρευνα και βιβλιογραφία κυρίως στον 19ο και 20ο αιώνα.
Η σωματοποίηση αποτελεί το εξελικτικό στάδιο μιας νεύρωσης, στη διάρκεια της οποίας ο άρρωστος μετατρέπει τις ψυχικές διαταραχές σε σωματικά συμπτώματα. Η ψυχοσωματική ιατρική είναι πρωτίστως μια σφαιρική (ολική) θεώρηση του αρρώστου ανθρώπου στο σύνολό του. Γράφτηκε σε όσο το δυνατό, απλή γλώσσα κατανόησης, παρά την καινοτομία και πρωτοτυπία του βιβλίου δε θεωρώ ότι ανακαλύπτει κάτι νέο.
Κάνει ένα συνδυασμό από την ιστορία της σκέψης από την κλασική αρχαιότητα ως τον 20ο αιώνα με επέκταση και νύξεις για τη σημερινή εποχή, που καθιστά τη σημασία της συναισθηματικής συνιστώσας ως περιεχόμενο της συνείδησης, αδήριτη κοινωνική ανάγκη.
Η ιδέα για τη δημιουργία του είναι τόσο παλιά, όσο το ενδιαφέρον μου για τη συγκίνηση του πάσχοντος από την πάθησή του, αλλά και από ποια ή ποιες συγκινήσεις προκαλούν την ασθένεια και τον πόνο του.
Είναι δε κατάθεση ψυχής για μένα και απευθύνεται σε όλους, υγειονομικούς και μη. Οφείλω να ευχαριστήσω τις εκδόσεις Παπαζήση για την τόσο επιμελημένη έκδοση. Το βιβλίο μπορεί να το προμηθευτεί κάποιος από το Βιβλιοπωλείο των εκδόσεων Παπαζήση στην Αθήνα, και από όλα τα μεγάλα κεντρικά βιβλιοπωλεία της Αθήνας, όπως «πολιτεία», «Πρωτοπορία», «Public», «Ιανός» κ.ά.
Η παρουσίαση του βιβλίου σας πραγματοποιήθηκε στον Ιανό στις 17 Ιανουαρίου αυτού του έτους. Ποιοι ήταν οι ομιλητές και με λίγα λόγια ποια η προσέγγισή τους;
Οι διακεκριμένοι φίλοι και δάσκαλοι ομιλητές ήταν ο ομότιμος καθηγητής Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, επισκέπτης καθηγητής Πανεπιστημίου Claude Bernard, Λυών, Γαλλίας, Γεώργιος Ανδρούτσος.
Ο Βλάσης Τομαράς, διδάκτωρ Νευρολόγος Ψυχίατρος και ο Χρήστος Ναούμ, Διευθυντής δερματολόγος ΕΣΥ – Γενικό Νοσοκομείο «Ευαγγελισμός» .
Ενώ τον συντονισμό της συζήτησης έκανε ο Γιώργος Γκριτζέλας, Ψυχίατρος παιδιών – εφήβων, Διευθυντής Ψυχιατρικού Τμήματος Γενικού Νοσοκομείου Παίδων Πεντέλης.
Ο σεβαστός μου δάσκαλος, καθηγητής Γεώργιος Ανδρούτσος έδωσε το στίγμα των μειζόνων προβλημάτων που οδηγούν σε ψυχοσωματικές παθήσεις καθώς και μια όσο δυνατόν συνοπτικής, αλλά εμπεριστατωμένης παρουσίασης της ιστορίας του «ψυχοσωματικού παράγοντα» στα διάφορα νοσήματα που εκθέτονται στο βιβλίο. Του οφείλω ευγνωμοσύνη και για την προλόγιση του πονήματός μου.
Ο Βλάσης Τομαράς ανέπτυξε τη σχέση οικογένειας και ψυχικής υγείας που οδηγεί στο ψυχοσωματικό σύμπτωμα. Πώς μπορεί η οικογένεια να αποτελέσει θεραπευτικό όπλο κατά της ψυχοσωματικής διαταραχής; Και αν μπορεί η οικογενειακή συστημική ψυχοθεραπεία να υποκαταστήσει τα φάρμακα.
Ο Χρήστος Ναούμ ανέπτυξε τη σχέση δερματολογικών παθήσεων όπως έκζεμα, ατοπική δερματίτιδα, κνησμού και ψωρίασης και νευροδερματίτιδας με την ψυχοφυσιολογία του στρες και πως η ψυχοθεραπεία πρέπει να κατευθύνεται προς τον αναπροσανατολισμό της ολικής προσωπικότητας.
Ενώ ο Γιώργος Γκριτζέλας, εκτός απ’ τον καθόλα άρτιο συντονισμό της συζήτηση έδωσε έμφαση στην ανάδειξη της σημασίας της σχέσης μεταξύ δύο ατόμων στη δημιουργία του σωματικού συμπτώματος, που αποτελούσε το αποτέλεσμα διαταραγμένης διαπροσωπικής σχέσης που παγιδεύει τον άρρωστο σε ατελέσφορους μηχανισμούς συνεννόησης.
Η ίδια η σχέση με την ισχύ και την ιερότητά της μπορεί να είναι και το ψυχοθεραπευτικό εργαλείο για το ψυχοσωματικό σύμπτωμα ή διαταραχή υποκαθιστώντας το χημικό φάρμακο.
Είναι από τα λίγα βιβλία, αν όχι το μοναδικό που προσεγγίζει ένα τέτοιο θέμα. Ποιος ο απόηχός του στην ιατρική κοινότητα και ποιος στο αναγνωστικό κοινό;
Το βιβλίο είναι καινοτόμο και πρωτότυπο, τόσο στην Ελληνική όσο και στη διεθνή βιβλιογραφία.
Με αυτό το βιβλίο ρίχνουμε φως στο κενό της βιβλιογραφίας για το τι είναι η ψυχοσωματική συνιστώσα και ποια η ιστορία της στην αιτιολογία και θεραπεία των ασθενειών, αλλά και στην έρευνα και απαντά στο ποιος είναι ο αρμόδιος γιατρός σήμερα, να ασκεί την ψυχοσωματική ιατρική.
Χάρη και στην άρτια έκδοσή του, έγινε δεκτό με πολύ χαρά και ενδιαφέρον από την ιατρική κοινότητα, αφού με αυτό το εγχείρημά μου, διευκρινίζονται όλοι οι όροι και αντιλήψεις για το θέμα, με έμφαση στην «ολιστική αντίληψη» τη σχέση ανάμεσα τους ψυχολογικούς και σωματικούς παράγοντες σε διάφορες παθήσεις, αλλά κυρίως στις παθήσεις του πεπτικού συστήματος.
Εξέχουσα θέση πήρε γρήγορα μέσα στο αναγνωστικό κοινό, αφού δεν είχε σκοπό τη συλλογή γνώσεων, αλλά την κατανόηση για το ποια ή ποιες συγκινήσεις προκαλούν την ασθένεια και τον πόνο του πάσχοντος. Το αν πέτυχε ή αν θα πετύχει στην ανάγνωσή του δεν το ξέρω. Άξιζε πάντως τον κόπο.
Πόσο σημαντικό για εσάς είναι να λαμβάνουμε υπόψη τη θεραπεία της ψυχής μας και τι περιλαμβάνει αυτή;
Είναι μείζονος σημασίας για μένα η θεραπεία της ψυχής μας και είναι πολύ σημαντικό η ψυχοθεραπεία να κατευθύνεται προς τον αναπροσανατολισμό της ολικής προσωπικότητάς μας. Η λέξη «ψυχοσωματική» αναφέρεται στις αμοιβαίες σχέσεις ανάμεσα στους ψυχοκοινωνικούς και βιολογικούς παράγοντες στην υγεία και στην ασθένεια.
Η ασθένεια ως «γλώσσα» της ψυχής δεν μπορεί να θεραπεύεται μόνο με τα χημικά φάρμακα, αλλά μπορεί να χρειάζεται τακτική άσκηση – φυσική δραστηριότητα, διατροφή, ψυχοθεραπεία κυρίως γνωσιακή – συμπεριφορική.
Δεξιότητες διαχείρισης στρες – άγχους, όπως για παράδειγμα διαχείριση χρόνου, γιόγκα, διαλογισμό, τάι τσι, κ.λπ. αλλά και εναλλακτικά ομοιοπαθητική, βελονισμός κ.ά. Σημαντικό ρόλο, ειδικά στην υγεία του πεπτικού παίζει η ισορροπημένη διατροφή, η άσκηση και ο επαρκής ύπνος καθώς και το είδος της σκέψης.
Πώς σχεδιάζετε την πορεία αυτής της έκδοσης και πως μπορεί αυτές οι έννοιες να διαδοθούν περισσότερο, ώστε να αρχίσουμε όλοι να λαμβάνουμε πιο σοβαρά τα ψυχοσωματικά προβλήματα της υγείας μας;
Όλο και περισσότερο ακούμε στις μέρες μας, τη φράση – προτροπή «μην αγχώνεσαι», για σωματικά ενοχλήματα που παρουσιάζονται. Έτσι γίνεται αντιληπτή εκτενώς η ανάγκη για θεραπεία του στρες – άγχους με κάποια μέσα που προανέφερα.
Σε ότι αφορά την πορεία αυτής της έκδοσης σκοπεύουμε στο μέλλον να συμπεριληφθούν στο βιβλίο συγγραφείς όπως ο Επίκουρος, ο Τζον Λοκ, ο Νίκος Νικολαΐδης, ο Πιέρ Μαρτύ, ο Πέτρος Σιφναίος, ο Βίλχερ Ράιχ, που θα πρέπει με ένα τρόπο να λάβουν και αυτοί τη θέση τους στο εγχείρημα αυτό.
Σκοπός μας είναι να μεταφραστεί το βιβλίο και σε άλλη γλώσσα, όπως στα αγγλικά και να διαδοθεί για την πρωτοτυπία του και διεθνώς.
Οι έννοιες που περιλαμβάνονται και είναι τόσο απαραίτητες στην υγεία μας, στο βιβλίο, μπορούν να διαδοθούν στόμα με στόμα αναγνώστη, μέσω παρουσιάσεων σε περιοδικά εγνωσμένης αξίας, όπως στο «Υγεία και ευεξία», μέσω τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών παρουσιάσεων – παραγωγών αλλά και μέσω του διαδικτύου, που έχει αποκτήσει σημαντική ισχύ στις μέρες μας, αλλά και ίσως μέσω ζωντανών παρουσιάσεων σαν αυτή του Βιβλιοπωλείου «Ιανός».
Λίγα λόγια για τον συγγραφέα Παναγιώτη Σίδερη
Στοιχεία επικοινωνίας:
email: takissideris@gmail.com, τηλ.: 0030 6973277221
Ο Παναγιώτης Σίδερης είναι ειδικός παθολόγος και διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ. Απόφοιτος Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Πατρών. Άρθρα και μελέτες του έχουν δημοσιευθεί σε ελληνικά και ξένα περιοδικά με κριτές. Έχει ανακοινώσεις σε πολλά συνέδρια και σεμινάρια.
Είναι μέλος του δυναμικού του Εργαστηρίου Επικοινωνίας της Επιστήμης, της Τεχνολογίας και Ιατρικής της Σχολής Ανθρωπιστικών Σπουδών του ΕΑΠ. Το 2023 ξεκίνησε την μεταδιδακτορική του έρευνα στη Σχολή Ανθρωπιστικών Σπουδών του ΕΑΠ.
Ο «ψυχοσωματικός» παράγων των ασθενειών από την αρχαιότητα ως τον 20ο αιώνα αποτελεί το πρώτο του βιβλίο. Ασχολείται με εξειδικευμένα θέματα Ψυχοσωματικής Ιατρικής και Ιατρικής Ψυχολογίας. Στην τρέχουσα θέση του είναι Διευθυντής Παθολογίας στο Γενικό Νοσοκομείο 417 ΝΙΜΤΣ. Είναι μέλος πολλών ιατρικών εταιρειών και εκπαιδευμένος στο μετεκπαιδευτικό πρόγραμμα της Ακαδημίας Κλινικών Μελετών, Ορθή Κλινική Πρακτική στις κλινικές μελέτες.
Τομείς ενδιαφέροντος: Σχέση ιατρού ασθενούς, ψυχοσωματικές παθήσεις (κυρίως του πεπτικού συστήματος), ιατρική ψυχολογία, γηριατρική.
Ερευνητικοί τομείς: Ιστορία ιατρικής, ψυχοσωματικές παθήσεις, emotional stress και παθολογία «κατάθλιψη» και φλεγμονή, εκφυλιστικές παθήσεις του εγκεφάλου, νευροψυχοφαρμακολογία και λοιμώξεις σε ανοϊκούς ασθενείς.
