Γιατί γερνάμε
Η γήρανση είναι ένας σταδιακός εκφυλισμός ολόκληρου του σώματος και αποτελεί μια φυσιολογική διαδικασία που δεν κάνει διακρίσεις. Εκείνο που διαφέρει όμως από άτομο σε άτομο είναι ο ρυθμός κατά τον οποίο το σώμα, ο οργανισμός και το πρόσωπο μας γερνάνε. Ο λανθασμένος τρόπος ζωής μας είναι στις περισσότερες περιπτώσεις η κυριότερη αιτία πρόωρης γήρανσης. Άλλοι παράγοντες που παίζουν ρόλο είναι η κακή φυσική μας κατάσταση, οι χρόνιες εκφυλιστικές ασθένειες, η κληρονομικότητα και η υγεία της μητέρας κατά την εγκυμοσύνη.
Οι βλάβες των ελευθέρων ριζών
Αυτή η θεωρία εξηγεί τη διαδικασία της γήρανσης από τις βλάβες που προκαλούνται στα κύτταρα μας εξαιτίας των ελεύθερων ριζών. Έτσι ονομάζεται ένας αριθμός πολύ δραστικών χημικών ουσιών στον οργανισμό μας που έχουν ένα ή περισσότερα μοναχικά ηλεκτρόνια. Επειδή όμως η συντριπτική πλειοψηφία των χημικών ουσιών έχει ζευγαρωμένα ηλεκτρόνια, οι ελεύθερες ρίζες αποτελούν την εξαίρεση του κανόνα, καθώς από τη στιγμή της δημιουργίας τους αγωνίζονται να αποσπάσουν ηλεκτρόνια από οποιαδήποτε άλλη χημική ουσία, για να μπορέσουν να "ζευγαρώσουν" τα δικά τους μοναχικά ηλεκτρόνια και να μοιάσουν με τα εκατομμύρια των άλλων χημικών ουσιών. Αν και ο οργανισμός μας χρειάζεται ένα μικρό ποσοστό ελεύθερων ριζών, το πρόβλημα δημιουργείται αν οι ελεύθερες ρίζες που παράγονται είναι περισσότερες απ' όσες χρειάζονται, καθώς η περίσσεια αυτών προσβάλλει τα υγιή κύτταρα των διαφόρων ιστών και προκαλεί μεταξύ άλλων και πρόωρο γήρας. Έτσι, το να προλαμβάνουμε τις βλάβες που προκαλούν οι ελεύθερες ρίζες, είναι μια από τις βασικές αρχές για να καθυστερήσουμε τη γήρανση.
Παράγοντες που καθυστερούν τη γήρανση
- Ευτυχισμένος γάμος ή μία σταθερή συναισθηματική σχέση
- Επαγγελματική καταξίωση
- Καθημερινή εργασιακή απασχόληση
- Αίσθηση του χιούμορ
- Ευτυχισμένη σεξουαλική ζωή
- Καλές προσωπικές φιλίες
- Ευχάριστος ελεύθερος χρόνος (hobby, κ.λπ.)
- Προσαρμοστικότητα και ικανότητα αντίδρασης στις αλλαγές της ζωής
- Οικονομική ευφορία
Παράγοντες που επιτυγχάνουν τη γήρανση
- Κακή διατροφή
- Κατάθλιψη
- Υπερβολική έκθεση στον ήλιο
- Μοναξιά
- Απουσία καθημερινής εργασιακής απασχόλησης
- Άγχος και υπερβολικής υπευθυνότητες
- Ατυχής επαγγελματικός προσανατολισμός
- Υπερβολική εργασία
- Οικονομικά προβλήματα
- Ανικανότητα στην έκφραση συναισθημάτων
- Απελπισία, και συνεχής κριτική στάση στα πάντα
Το λάθη του DNA
Το ανθρώπινο DΝΑ βρίσκεται στον πυρήνα κάθε κυττάρου και η δομή αποτελείται από δισεκατομμύρια χημικές ουσίες απόλυτα κωδικοποιημένες. Αυτό το χημικό υλικό μεταβάλλεται, καθώς κάτω από την επίδραση ζημιογόνων επιδράσεων τα κύτταρα αδυνατούν να ανανεωθούν και καταστρέφονται. Τέτοιες επιδράσεις είναι οι ελεύθερες ρίζες, οι υπεριώδεις ακτίνες, οι τοξικές ουσίες οι μολύνσεις, τα μικρόβια και οι ιοί. Η γήρανση είναι αποτέλεσμα της ανικανότητας του DΝΑ να διορθώνει εγκαίρως τα εκατομμύρια των βλαβών που προκαλούνται από αυτές τις επιδράσεις.
Ο ρόλος του θυμοειδή αδένα
Σύμφωνα με μια άλλη θεωρία, η γήρανση είναι αποτέλεσμα της ελλιπούς επικοινωνίας μεταξύ του νευρικού κεντρικού συστήματος, του ενδοκρινολογικού και του ανοσοποιητικού. Τα συστήματα αυτά παρέχουν ένα δίκτυο ελέγχου και προστασίας του οργανισμού από διάφορους κινδύνους, όπως είναι οι βλάβες στο DΝΑ. Σημαντικός αρνητικός παράγοντας προς αυτή την κατεύθυνση, είναι ο θυμοειδής αδένας που αναπτύσσεται πολύ κατά την εφηβεία, ενώ κατά την ενηλικίωση αρχίζει προοδευτικά την αντίστροφη εξέλιξη. Ο θυμοειδής είναι ένας ευαίσθητος αδένας που γερνάει πρώτος, παρασύροντας μαζί του ολόκληρο τον οργανισμό, με αποτέλεσμα την εμφάνιση της πρόωρης γήρανσης.
Η κακή διατροφή μας γερνάει
Ο λανθασμένος τρόπος διαστροφής μας αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες επιτάχυνσης της γήρανσης. Το μεγαλύτερο διατροφικό λάθος που κάνουμε σήμερα είναι ότι καταναλώνουμε μεγάλες ποσότητες τροφών με υπερβολικά λίπη καθώς και πλήθος ραφιναρισμένων προϊόντων, όπως είναι η ζάχαρη και το αλάτι. Το υπερβολικό λίπος φράζει τις αρτηρίες μας, προκαλώντας ελαττωμένη ροή του αίματος και συνεπώς μειωμένη τροφοδότηση όλων των ιστών του σώματος, ενώ οι ραφιναρισμένοι υδατάνθρακες οδηγούν στην παχυσαρκία και επιταχύνουν την καταστροφή των ιστών του σώματος, προκαλώντας εκτός των άλλων και την πρόωρη γήρανση στο δέρμα μας.
Επιπλέον, η κακή διατροφή μας οδηγεί σε ένα εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, το οποίο παρουσιάζει μειωμένη αντίσταση στις ασθένειες. Κατά συνέπεια το σύστημα αδυνατεί να παράγει αντισώματα και συχνά βάλλεται από λοιμώξεις, οι οποίες προκαλούν πρόωρη γήρανση. Η φτωχή διατροφή είναι επίσης ένας βασικός παράγοντας και για την πρόκληση εκφυλιστικών ασθενειών, όπως είναι οι καρδιακές παθήσεις, ο καρκίνος, το εγκεφαλικό ή ο διαβήτης, ασθένειες οι οποίες εξασθενούν τον οργανισμό μας και επιφέρουν πρόωρη γήρανση.
Το στρες: ο αόρατος εχθρός
Και το στρες παίζει ένα πολύ σημαντικό ρόλο στην επιτάχυνση της γήρανσης, καθώς οι άνθρωποι που βιώνουν έντονο στρες για μεγάλο χρονικό διάστημα, οδηγούν τον οργανισμό τους σε φυσική και νοητική εξάντληση. Κι αυτό γιατί όταν ο εγκέφαλος αντιλαμβάνεται μια απειλή, ο οργανισμός βρίσκεται σε κατάσταση έντονου στρες, οπότε η πίεση του αίματος ανεβαίνει, οι μυς σφίγγονται, η λειτουργία της πέψης διακόπτεται, ο εγκέφαλος βρίσκεται σε κατάσταση μεγάλης προσοχής, η σεξουαλική λειτουργία και οι διαδικασίες ανάπτυξης διακόπτονται. Αν αυτή η κατάσταση του οργανισμού συνεχιστεί για πολύ ή επαναλαμβάνεται τακτικά, προκαλείται εξάντληση στις λειτουργίες των οργάνων και στην ενέργεια τους, γεγονός που κατά συνέπεια φθείρει τον οργανισμό μας, προκαλώντας πρόωρο γήρας.
Το πέρασμα των χρόνων και τα σημάδια του στο δέρμα μας
Μια από τις πιο ευδιάκριτες επιπτώσεις της γήρανσης στον οργανισμό, είναι αυτή που σχετίζεται με την αλλοίωση του δέρματος μας. Πιο συγκεκριμένα, όταν το δέρμα μας γερνάει, χάνει την ελαστικότητα του, γίνεται πιο τραχύ, το χρώμα του μεταβάλλεται από ροζέ σε κιτρινωπό και ζαρώνει διαγράφοντας τις γνωστές μας ρυτίδες. Παράλληλα, επειδή κάθε δεκαετία χάνεται το 10-20% των χρωστικών κυττάρων του δέρματος, με τη γήρανση του δέρματος η προστασία από τον ήλιο γίνεται ακόμη μικρότερη και ο κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου μεγαλύτερος. Το ενδεχόμενο προσβολής από καρκίνο γίνεται ακόμη πιο έντονο όταν επέρχεται το γήρας το δέρματος, αφού τότε χάνεται το 50% των λεγόμενων ανοσοποιητικών κυττάρων που προστατεύουν το δέρμα μας από τον καρκίνο. Επίσης, η γήρανση του δέρματος εκδηλώνεται και με μια χρωματική ανομοιομορφία στο δέρμα μας.
Οι τρεις ηλικίες του ανθρώπου
Υπάρχουν τρεις ξεχωριστοί τρόποι για να μετρήσουμε την ηλικία μας: χρονολογικά, βιολογικά και ψυχολογικά.
- χρονολογική ηλικία: η ηλικία που αναγράφεται στην ταυτότητα μας.
- βιολογική ηλικία: η ηλικία του σώματος με βάση τις λειτουργίες των ζωτικών μας οργάνων και την κατάσταση των κυττάρων μας
- ψυχολογική ηλικία: η ηλικία που αισθανόμαστε ότι έχουμε. Η πρώτη ηλικία, η χρονολογική, είναι βέβαιη και αμετάβλητη, ενώ η βιολογική ηλικία δεν είναι ενιαία για όλα τα όργανα. Για παράδειγμα ένα άτομο που αθλείται μπορεί να έχει μυς και κυκλοφορικό σύστημα "νεαρό" αλλά για άλλους λόγους η όραση, η ακοή του ή το πεπτικό του σύστημα να είναι εξασθενημένο. Είναι βέβαια σίγουρο πως το σώμα μας παραμένει πιο νέο ή γερνάει, ανάλογα με το πώς του φερόμαστε (τρόπος ζωής, διατροφή, φυσική άσκηση κ.λπ.)Έτσι είναι προφανές πως κακή διατροφή, παχυσαρκία, κάπνισμα και αλκοόλ μπορούν να γεράσουν τον οργανισμό μας πρόωρα.
Η ψυχολογική ηλικία είναι ένα μυστήριο, αλλά μπορεί πραγματικά να καθυστερήσει τη διαδικασία της γήρανσης ή ακόμα και να "συγκρουστεί" με το φαινόμενο της γήρανσης. Είναι άλλωστε γνωστή η φράση "είμαστε όσο χρονών νιώθουμε πως είμαστε" κι αυτό προκύπτει από μια σειρά προσωπικών και κοινωνικών παραγόντων, που επηρεάζουν θετικά αρνητικά την ψυχολογική ηλικία.
Το βασίλειο της φύσης στην υπηρεσία της...αντιγήρανσης
Οι επιστήμονες διατείνονται ότι η γήρανση του δέρματος προκαλείται κατά ένα μεγάλο μέρος και από την καταστροφή του κολλαγόνου, το οποίο συγκολλά και συγκρατεί τα δερματικά κύτταρα ενωμένα. Με τη βλάβη που προκαλείται από τον ήλιο, η έλλειψη της είναι μια σημαντική αιτία καταστροφής του κολλαγόνου. Αντίθετα, η επαρκής ποσότητα βιταμίνης C διατηρεί τη συνοχή και την ελαστικότητα του κολλαγόνου, με αποτέλεσμα ένα σφιχτό, αρυτίδιαστο δέρμα και μια λεία, υγιή επιδερμίδα. Επαρκή ποσότητα βιταμίνης C βρίσκουμε στο πορτοκάλι και σε όλα τα εσπεριδοειδή, στο βατόμουρο, στο μαϊντανό, στα μπρόκολα, στις πράσινες πιπεριές, στο κάρδαμο, στα λαχανάκια Βρυξελλών, στο ακτινίδιο.
Μυστικά αντι-γήρανσης
Για να γίνουμε νεότεροι, σωματικά και διανοητικά, πρέπει να αντιστρέψουμε τα αποτελέσματα της γήρανσης είκοσι ή και περισσότερων χρόνων ζωής. Μπορεί όμως να γίνει κάτι τέτοιο; Η ακεραιότητα του ανοσοποιητικού συστήματος είναι βασική για την αναστροφή της γήρανσης, καθώς το ανοσοποιητικό μας σύστημα καταπολεμά τις ασθένειες οι οποίες ευθύνονται για την πρόωρη γήρανση.
- Κάνουμε υγιεινή διατροφή με πολλά φρούτα και λαχανικά και περιορίζουμε την κατανάλωση ζάχαρης και λίπους
- Κοιμόμαστε βαθιά και ξεκουράζουμε έτσι τον οργανισμό αλλά και το δέρμα μας
- Αποφεύγουμε τις καταχρήσεις όπως είναι το αλκοόλ και το τσιγάρο
- Γυμναζόμαστε κατά προτίμηση με αεροβική άσκηση, που αυξάνει την παροχή οξυγόνου και θρέφει το σώμα και το δέρμα
- Προσπαθούμε να ενισχύσουμε την πνευματική τόνωση και την εγρήγορση του εγκεφάλου
- Είμαστε αισιόδοξοι και κάνουμε θετικές σκέψεις για τον κόσμο γύρω μας
Του Αλέξανδρου Λαλάκου εκδότη του Υγεία Ευεξία. Αναδημοσίευση από την έντυπη έκδοση.
