Η πρώτη αυτόματη σκέψη που περνάει από το μυαλό όλων όταν ακούσουν ή διαβάσουν τον όρο «διατροφική διαταραχή» σχετίζεται απλά και μόνον με πιθανά προβλήματα σχετικά με την κατανάλωση τροφής. Στην πραγματικότητα, μια τέτοιου είδους διαταραχή μεταφράζεται ως το σύμπτωμα κάποιων βαθύτερων προβλημάτων που πιθανόν αντιμετωπίζει ένα άτομο και διεισδύει σε όλες τις πτυχές της ζωής του. Τα αίτια που προκαλούν επεισόδια διατροφικής διαταραχής είναι πιθανό να είναι βιολογικά – ψυχολογικά και κοινωνικά. Ίσως το πιο σοβαρό ψυχολογικό αίτιο για την υιοθέτηση και εκδήλωση μιας τέτοιας συμπεριφοράς είναι η λανθασμένη διαχείριση των αρνητικών συναισθημάτων!
Τρώω . . . για να μη νιώθω!
Ποια είναι, άραγε, η ψυχολογία των ατόμων με διατροφική διαταραχή; Ποιοι είναι οι ψυχολογικοί παράγοντες που οδηγούν στην γέννηση μιας τέτοιας συμπεριφοράς;
1. τα άτομα νιώθουν να καταπνίγονται από αρνητικά συναισθήματα τα οποία αντιλαμβάνονται ως πιθανό κίνδυνο για τη ζωή τους. Τέτοια συναισθήματα συνήθως είναι ο φόβος, η μοναξιά, ο θυμός, η ενοχή, το άγχος και το stress, ο πόνος, η συναισθηματική αναστάτωση. Για το λόγο αυτό, προσπαθούν να τα αποφύγουν, υιοθετώντας κάποια διατροφική διαταραχή η οποία φαντάζει ως ένας αποτελεσματικός και «βολικός» τρόπος διαχείρισης ή/και αλλαγής των συναισθημάτων αυτών. Συνήθως, τα συναισθήματα αυτά προσπερνούν απαρατήρητα, είναι όμως υπαρκτά! Με τον καιρό, η δυσλειτουργική διατροφική συμπεριφορά γίνεται πιο σημαντική και χρήσιμη διότι μετατοπίζει την προσοχή του ατόμου από αυτό που «νιώθει» σε αυτό που «τρώει». Το φαγητό και η διαταραγμένη διατροφική συνήθεια αποτελεί, πια (όσο παράδοξο και οξύμωρο κι αν ακούγεται!) το εργαλείο εκείνο με το οποίο το άτομο μπορεί να αποφύγει τα δυσάρεστα συναισθήματά του ή τουλάχιστον, να μειώσει την έντασή τους. Με άλλα λόγια, το άτομο έχει την ικανότητα να αλλάζει τα συναισθήματά του μέσω μιας συμπεριφοράς (στη συγκεκριμένη περίπτωση, τρώγοντας!).
Επιπλέον:
-Κάποια τρόφιμα αυξάνουν τα επίπεδα ενδορφίνης τα οποία, με τη σειρά τους, δημιουργούν μια ευχάριστη αίσθηση ευτυχίας και ικανοποίησης.
-Η τροφή προσφέρει την αίσθηση της πληρότητας και αυτή, με τη σειρά της, συσχετίζεται άμεσα με την αίσθηση της άνεσης. Τα θετικά συναισθήματα, λοιπόν, παραγκωνίζουν τα αρνητικά!
Της Βασιλική Κ. Μαργέτη, MSc Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια BSc in Psychology with Criminology, MSc in Psychology and Health, www.psy-therapy.gr, psymargeti@yahoo.com
