Συνέντευξη της Κοέν Ρασέλ στον Αλέξανδρο Λαλάκο
Η αρθρίτιδα θεωρείται κοινό σύμπτωμα πολλών ασθενειών. Ποιες είναι αυτές;
Η αρθρίτιδα λοιπόν είναι κλινικό χαρακτηριστικό πολλών ασθενειών. Η αρθρίτιδα χαρακτηρίζεται από πόνο στην κίνηση και στην ψηλάφηση των αρθρώσεων. Η αρθρίτιδα είναι η φλεγμονή των αρθρώσεων που εκδηλώνεται με πόνο, δυσκαμψία, οίδημα, ερυθρότητα, θερμότητα, διόγκωση μαλακών μορίων, υπερτροφία του αρθρικού θύλακα, αύξηση των αρθρικού υγρού καθώς και περιορισμό της κινητικότητας σε μια ή περισσότερες αρθρώσεις.
Η αρθρίτιδα μπορεί να επηρεάσει άτομα κάθε ηλικίας. Σημαντικό ποσοστό των Ελλήνων επισκέπτονται το γιατρό τους με προβλήματα των αρθρώσεων και συγκεκριμένα οι γυναίκες προσβάλλονται πιο συχνά από αρθρίτιδα και συχνά παρουσιάζουν σοβαρότερα συμπτώματα.
Επίσης όπως προκύπτει από τα στατιστικά στοιχεία
- 400 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως ζουν με χρόνιους πόνους ή αντιμετωπίζουν σημαντικά προβλήματα από αρθρίτιδα και μυοσκελετικές νόσους
- 4 στους 5 ανθρώπους πάνω στον πλανήτη θα υποφέρουν κατά τη διάρκεια της ζωής τους από πόνο στην πλάτη.
- Οι πόνοι και τα προβλήματα στη μέση και την πλάτη είναι ο δεύτερος λόγος απουσίας από την εργασία.
- Η αρθρίτιδα και οι υπόλοιπες συνηθισμένες παθήσεις που σχετίζονται με το μυοσκελετικό σύστημα είναι από τις βασικές αιτίες αναπηρίας και νοσοκομειακής περίθαλψης.
Ποια είδη αρθρίτιδας υπάρχουν;
Με βάση την κλινική εικόνα και τον μηχανισμό γένεσης των αρθρίτιδων τις κατατάσσουμε σε:
Ø εκφυλιστικές
Ø φλεγμονώδεις (ανοσολογικές)
Ø μεταβολικές (από κρυστάλλους)
Η οστεοαρθρίτιδα είναι η πιο κοινή μορφή αρθρίτιδας.
Ποια είναι τα πιο κοινά συμπτώματα;
Η κατάσταση χαρακτηρίζεται από βαθμιαία ανάπτυξη οιδήματος, φλεγμονής, διόγκωσης και ακαμψίας των αρθρώσεων. Η βλάβη αρχίζει από το υποχόνδριο οστό και σαν αντίδραση παρατηρείται απώλεια του αρθρικού χόνδρου και υπερτροφία του οστού που εκφράζεται με δημιουργία οστεοφύτων. Οι αρθρώσεις που προσβάλλονται συνήθως είναι οι φάλαγγες των δακτύλων και οι μεγάλες αρθρώσεις όπως των ισχίων, των ώμων και των γονάτων. Επίσης μπορεί να προσβληθεί και η σπονδυλική στήλη.
Ποιες αιτίες την προκαλούν;
Οι αιτίες της οστεοαρθρίτιδας μπορεί να είναι
Ø Υπερβολική κινητικότητα / μη σταθερότητα της άρθρωσης
Ø Κληρονομική προδιάθεση
Ø Φλεγμονή, λοίμωξη
Ø Ανισορροπία βιοχημική (συγκέντρωση άχρηστων ουσιών στον συκώτι)
Ø Αλλαγές που συμβαίνουν με την πάροδο ηλικίας στον μηχανισμό επιδιόρθωσης του κολλαγόνου
Ø Ορμονικοί παράγοντες
Ø Τραύμα ή μηχανική βλάβη
Ø Κακή διατροφή (Διαταραχή ισορροπίας οξέων - αλκαλίων)
Για τη θεραπεία της ΟΑ ποια φαρμακευτικά φυτά προτείνετε και ποια τα ευεργετικά αποτελέσματά τους;
Για την θεραπεία της Ο.Α. χρησιμοποιούμε φαρμακευτικά φυτά με τις παρακάτω ιδιότητες:
Ø Αντι-φλεγμονώδη (Anti-inflammatories): Τα φυτά με αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες βοηθούν τον οργανισμό να καταπολεμήσει όχι μόνο την εικόνα του συμπτώματος αλλά και να σταματήσει τις εκφυλιστικές αλλαγές που συμβαίνουν στον ιστό.
Ø Καθαριστικά του αίματος (Alternatives): Διεγείρουν την ικανότητα του σπλήνα, του συκωτιού, των νεφρών και των εντέρων ώστε να επιτυγχάνεται καλύτερη πέψη, αφομοίωση και έκκριση των τοξινών.
Ø Αντισπασμωδικά (antispasmodics): που θα μειώσουν την τριβή χαλαρώνοντας τον μυ γύρω από την άρθρωση.
Ø Τονωτικά της κυκλοφορίας (Circulatory stimulants): που θα αυξήσουν τη ροή του αίματος και έτσι θα επιταχύνουν την αποβολή των τοξινών που είναι συσσωρευμένες στις αρθρώσεις.
Ø Φλογιστικά (Rubefacient): χρησιμοποιούνται για τοπική υπεραιμάτωση και μυοχαλάρωση.
Ø Αναλγητικά (Analgesics): που θα ανακουφίσουν από τον πόνο και τη δυσφορία.
Ø Διουρητικά (Diuretics): που θα βοηθήσουν στην αποτοξινωτική λειτουργία των νεφρών με την αποβολή των τοξινών.
Ø Χαλαρωτικά - καταπραϋντικά (Nervines): τα οποία θα αποφορτίσουν τον ασθενή από τη συνεχή κατάσταση του stress και της δυσφορίας. Πολλά απ' αυτά είναι και αντισπασμωδικά ταυτόχρονα. Και τέλος
Ø Φυτά με άλλες ιδιότητες όπως αποχρεμπτικές, εμμηναγωγές, ηπατοκαθαριστικές και πικρές τονωτικές ώστε να επιτυγχάνεται αποβολή των τοξινών μέσω των νεφρών, του ήπατος, των πνευμόνων και του δέρματος
Μπορείτε να μας αναφέρετε τα νοσήματα που έχουν ως κλινικό εύρημα φλεγμονώδη αρθρίτιδα;
Χαρακτηριστικό γνώρισμα των αρθρίτιδων αυτών είναι ότι η παθολογική βλάβη αρχίζει από τον αρθρικό θύλακα. Στον παρακάτω πίνακα συνοψίζουμε τα νοσήματα που έχουν σαν κλινικό εύρημα φλεγμονώδη αρθρίτιδα.
Νόσοι με φλεγμονώδη αρθρίτιδα
Ø Ρευματοειδής αρθρίτιδα
Ø Ρευματοειδής πυρετός
Ø Συστημικός ερυθηματώδης λύκος
Ø Αγγειίτιδες
Ø Σύνδρομο του Reiter
Ø Αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα
Ø Σκληροδερμία
Ø Αρθρίτιδα εντεροπαθειών.
Μιλήστε μας για τη ρευματοειδή αρθρίτιδα; Γιατί προκαλείται; Ποια είναι τα συμπτώματά της;
Επειδή η ρευματοειδής αρθρίτιδα είναι η συχνότερη και περισσότερο μελετημένη θα αναφερθούμε σ' αυτή. Η ρευματοειδή αρθρίτιδα είναι μια σοβαρή διαταραχή που ανήκει σε μια κατηγορία γνωστή ως διαταραχές αυτοανοσοποίησης. Το ανοσοποιητικό σύστημα προσβάλλεται και δημιουργούνται αντισώματα που καταστρέφουν τους ιστούς του σώματος. Η ρευματοειδής αρθρίτιδα προσβάλλει όλες τις αρθρώσεις του σώματος όπου παρατηρούνται τα παρακάτω συμπτώματα:
Ø πόνος στις αρθρώσεις και δυσκαμψία
Ø πρήξιμο, ερυθρότητα και υπερβολική θερμοκρασία
Ø κούραση, αδυναμία, δυσκολία στον ύπνο
Ø τα συμπτώματα είναι χειρότερα το πρωί και ελαττώνονται με τις δραστηριότητες της ημέρας
Ø Η Ρ.Α. μπορεί να προσβάλλει και άλλα όργανα όπως φλεγμονή των αγγείων, έλκη, συμφόρηση λεμφαδένων, φλεγμονή των μεμβρανών γύρω από την καρδιά και πνεύμονες, διόγκωση του σπλήνα κ.ά.
Ποια φυτοθεραπεία ενδείκνυται για την αντιμετώπισή της και ποιες δράσεις πρέπει να έχουν τα φυτά που θα χρησιμοποιηθούν;
Όπως φαίνεται από τα παραπάνω τα φυτά που θα βοηθήσουν στη θεραπεία πρέπει να έχουν ποικίλες δράσεις όπως:
Ø Αντιρευματική δράση
Ø Τονωτική του αμυντικού συστήματος
Ø Αντιφλεγμονώδη δράση
Ø Αποτοξινωτική του αίματος
Ø Διουρητική
Ø Τονωτική της κυκλοφορίας
Ø Αντισπασμωδική
Ø Περιφερειακά αγγειοδιασταλτική
Ø Αναλγητική
Ø Καταπραϋντική του νευρικού συστήματος.
Τα φαρμακευτικά φυτά τα οποία χρησιμοποιούνται στις παθήσεις του μυοσκελετικού συστήματος υποστηρίζουν όλον τον οργανισμό. Για τον λόγο αυτό τα φαρμακευτικά φυτά θα τα κατατάξουμε στις παρακάτω κατηγορίες ανάλογα με τις φαρμακολογικές τους ιδιότητες.
Ø Αντι-φλεγμονώδη και αντιρευματική δράση: Dioscorea villosa, Ribes nigrum, Curcuma longa, Phytolacca americana, Apium graveolens, Filipendula ulmaria, Salix spp, Gaultheria procumbens, Guaiacun offic, Harpagophytum, procumbens, Menyanthes trifoliata.
Ø Καθαριστικά του αίματος και με αναλγητικές ιδιότητες : Phytolacca americana, Guaiacun offic. Menyathes trifoliata, Urtica dioica, Arctium lappa, Harpagophytun procumbens.
Ø Διουρητικά: Apium graveolens, Eupatoriun purpurem, Taraxacum officinalis, Petroselinum sativum.
Ø Τονωτικά της κυκλοφορίας: Zanthoxylun americanum, Capsicum, Rosmarinus officinalis, Eupatoriun purpureun, Zingiber off.
Ø Αντισπασμωδικά: Cimicifuga racemosa, Viburnum opulus.
Ø Τονωτικά του αμυντικού συστήματος: Echinacea spp., ginseng, eleutherococcus senticosus.
Ø Επουλωτικά: Arnica montana, Caulophyllum thalictroides, Symphytum officinalis.
Ø Άλλες δράσεις: Lobelia inflata.
Πού πρέπει να εστιαστεί η θεραπευτική υποστήριξη και ποια είναι τα μέρη του σώματος που εμπλέκονται;
Η θεραπευτική υποστήριξη πρέπει κυρίως να εστιαστεί στο ανοσοποιητικό, στο μυοσκελετικό σύστημα, στην καλή απέκκριση των τοξινών αλλά ταυτόχρονα και στην τόνωση του νευρικού συστήματος διότι υπάρχει έμμεση εμπλοκή του (π.χ. όταν κάποιος πάσχει από χρόνιους πόνους τότε και η ευεξία του επηρεάζεται και ο ύπνος του επίσης). Δεν υπάρχει λοιπόν ειδική θεραπεία διότι πολλά συστήματα του σώματος μπορούν να επηρεαστούν από αυτή την νόσο.
Ποιες είναι οι μεταβολικές αρθρίτιδες;
Ποια τα χαρακτηριστικά της ουρικής αρθρίτιδας
Η ουρική αρθρίτιδα είναι μια μεταβολική αρθρίτιδα, μία νόσος που χαρακτηρίζεται από
α) αύξηση της συγκέντρωσης του ουρικού οξέος στον ορό του αίματος
β) από επανειλημμένες κρίσεις οξείας αρθρίτιδας όπου κρύσταλλοι ουρικού μονονατρίου βρίσκονται στα λευκοκύτταρα του υγρού της άρθρωσης
γ) αυξημένη εναπόθεση ουρικού μονονατρίου μέσα και γύρω από τις αρθρώσεις των άκρων πράγμα που πολλές φορές οδηγεί στην καταστροφή των αρθρώσεων,
δ) από νεφρική προσβολή στην οποία υπάρχει συμμετοχή του σπειράματος του σωληναρίου, του διάμεσου ιστού και των αγγείων και
ε) από ουρολιθίαση
Τι προκαλεί, και ποιες είναι οι ιδιότητες των φυτών που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία;
Η αύξηση του ουρικού οξέος προέρχεται
Ø από τον καταβολισμό των πουρινών που συνθέτουν το γενετικό υλικό. Όταν τα κύτταρα οδηγούνται σε απόπτωση ( φυσιολογικός θάνατος) απελευθερώνουν το DNA και τα χρωμοσώματά τους και οι πουρίνες αποικοδομούνται σε ουρικό οξύ και
Ø από την αποικοδόμηση των πουρινών που περιέχονται στις τροφές (ζωϊκά λευκώματα).
Η υπερουριχαιμία χωρίζεται στην α) πρωτογενή και β) δευτερογενή.
Η πρωτογενής υπερουριχαιμία μπορεί να έχει δύο διαφορετικές αιτίες:
i) ελαττωμένη απέκκριση του ουρικού οξέος στα ούρα ή
ii) αυξημένη βιοσύνθεση λόγω βλάβης της ρυθμίσεως.
Η δευτερογενής υπερουριχαιμία οφείλεται σε διαταραχές του μεταβολισμού του ουρικού οξέος οι οποίες επέρχονται δευτερογενώς λόγω άλλων μεταβολικών διαταραχών.
Στην κλασσική θεραπευτική το φάρμακο που χρησιμοποιείται είναι φυτικής προέλευσης το αλκαλοειδές κολχικίνη που απομονώθηκε από το Colchicum antumnale.
Η κολχικίνη δρα στο στάδιο της φαγοκυττάρωσης. Όπως παρατηρούμε στο σχήμα τα λευκοκύτταρα (ουδετερόφιλα πολυμορφοπύρηνα) που φαγοκυτταρώνουν τους κρυστάλλους κάνουν αμοιβαδοειδή κίνηση χάρη στα μικροσωληνάρια, ο σχηματιστής των οποίων αναστέλλεται από την κολχικίνη. Για τον λόγο αυτό ελαττώνεται η κατανάλωση ΑΤΡ, η γλυκόλυση (σχηματιστή γαλακτικού οξέος), το pH ανεβαίνει και αυξάνεται η διαλυτότητα του ουρικού οξέος.
Η φυτοθεραπευτική αντιμετώπιση αυτής της αρθρίτιδας αποσκοπεί στην εξάλειψη του πόνου (συμπτωματικά) στην ελάττωση των αποθεμάτων του ουρικού οξέος για την αποφυγή φλεγμονής στις αρθρώσεις και λιθίαση λόγω ουρικών κρυστάλλων. Επίσης στην αποτοξίνωση του συκωτιού και των νεφρών για καλύτερη υποστήριξη του οργανισμού.
Στην περίπτωση αυτή τα φυτά που είναι κατάλληλα είναι αυτά που έχουν:
Ø Διουρητική δράση για να αποβληθεί το ουρικό οξύ από την κυκλοφορία του αίματος. Π.χ. Agropyron repens
Ø Αντιφλεγμονώδη δράση –π.χ. Apium graveolens, Guaiacum off., Eupatorium purpureum.
Ø Αναλγητική δράση.
Ø Αποτοξινωτική δράση κυρίως υποστηρικτική του συκωτιού και των νεφρών π.χ. solidago Virgaurea.
Γενικά σε όλες τις μορφές αρθρίτιδας πρέπει να δοθεί προσοχή στη διατροφή για να εμποδιστεί η συσσώρευση τοξινών.
Πρέπει να αποφεύγονται οι ζωικές τροφές που είναι όξινες (κόκκινα κρέατα), η ζάχαρη, οι κατεργασμένες τροφές, τα αποφλοιωμένα δημητριακά, το αλκοόλ, η καφεΐνη. Πρέπει να προτιμούνται οι τροφές που είναι αλκαλικές όπως τα φρέσκα λαχανικά, τα φρούτα, τα φύτρα σπόρων, το μέλι οι ξηροί καρποί και τα όσπρια.
Η Κοέν Ρασέλ γεννήθηκε στη Λάρισα. Σπούδασε Φαρμακευτική στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Παρακολούθησε το διετές πρόγραμμα για Φαρμακοποιούς της Ελληνικής Εταιρείας Ομοιοπαθητικής Ιατρικής στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης. Στην συνέχεια παρακολούθησε το διετές μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών Αρωματοθεραπείας και Φυτοθεραπείας υπό την αιγίδα των τομέων Φαρμακολογίας και Φαρμακογνωσίας Πανεπιστημίου Αθηνών. Παρακολούθησε σειρά εκπαιδευτικών σεμιναρίων για τα Ανθοϊάματα του Dr. Bach. από τον ιατρό Ανδρέα Ζαρκαδούλα. Σπούδασε βελονισμό και Παραδοσιακή Kινέζικη Ιατρική από την HATCM (Traditional Chinese Medicine). Με μεταπτυχιακή υποτροφία πήρε μέρος σε ερευνητικά προγράμματα στο Karolinska Institute, Center for Biotechnology, στην Σουηδία. Εκπόνησε την διδακτορική διατριβή της στο εργαστήριο Βιοχημείας του Ιατρικού Τμήματος, Πανεπιστήμιου Θεσσαλίας. Συμμετείχε σε πολλά εκπαιδευτικά σεμινάρια και επιστημονικά συνέδρια με δημοσιεύσεις. Είναι από τα ιδρυτικά στελέχη της Ελληνικής εταιρείας της Εθνοφαρμακολογίας. Πήρε μέρος σε δύο μεγάλα εθνοφαρμακολογικά tour στον Αμαζόνιο ποταμό για μελέτη των τροπικών φαρμακευτικών φυτών υπό την επίβλεψη του American botanical Council. Δίδαξε Αρωματοθεραπεία και «Μέθοδους ευεξίας και χαλάρωσης –Spa” στο τμήμα εφαρμογών αισθητικής στο 1ο ΙΕΚ Λάρισας για αρκετά έτη. Εξασκεί το φαρμακευτικό επάγγελμα συστεγασμένη με τον Ηλία Καμπελή στην Λάρισα. To 2012 ιδρύει το κέντρο εναλλακτικών αγωγών υγείας και ευεξίας στην Λάρισα όπου είναι υπεύθυνη ως σήμερα.
