Πόσο σημαντική είναι η αποδοχή του σώματός μας στην
ψυχοπαθολογία μας;
Τι είναι η εικόνα σώματος;
Η εικόνα του σώματος είναι ένας συνδυασμός των σκέψεων και των
συναισθημάτων που έχουμε για το σώμα μας. Η εικόνα σώματος μπορεί είναι για
κάποιον από μια θετική σκέψη έως και έκφραση αρνητικών εμπειριών όπως και ο
συνδυασμός και των δύο που εναλλάσσονται. Η εικόνα του σώματος επηρεάζεται
από εσωτερικούς (π.χ. προσωπικότητα) και εξωτερικούς (π.χ. κοινωνικό
περιβάλλον) παράγοντες.
Ο τρόπος που σκεφτόμαστε για το σώμα μας είναι η γνωστική εικόνα του σώματός
μας . Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ενασχόληση με το σχήμα και το βάρος.
Οι συμπεριφορές μας όμως είναι η συμπεριφορική εικόνα του σώματός μας . Όταν
ένα άτομο δεν είναι ικανοποιημένο με την εμφάνισή του, μπορεί να απομονωθεί ή
να χρησιμοποιήσει ανθυγιεινές ακόμα και ακραίες και επικίνδυνες συμπεριφορές
ως μέσο για να αλλάξει την εμφάνιση.
Τι λένε οι μελέτες;
Μια πρόσφατη μελέτη του Πανεπιστημίου του Μιζούρι σε σχεδόν 900 νεαρούς
ενήλικες που ερωτήθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας του κορωνοϊού
διαπίστωσε ότι πάνω από το 40% πίστευε ότι θα ήταν χειρότερο να πάρεις 25 κιλά
κατά τη διάρκεια της καραντίνας παρά να μολυνθείς από τον COVID-19. Για να
είμαστε σαφείς, σχεδόν οι μισοί από τους συμμετέχοντες θα προτιμούσαν να
έρθουν σε επαφή με έναν δυνητικά θανατηφόρο ιό παρά να πάρουν βάρος. Αυτό το
στατιστικό υπογραμμίζει τη συλλογική μας μάχη για την εικόνα του σώματος, καθώς
και την πολιτισμική «λιποφοβία» που την τροφοδοτεί.
Μια άλλη έρευνα διαπίστωσε ότι το 97% των γυναικών έχουν τουλάχιστον μία
σκέψη «Μισώ το σώμα μου» την ημέρα, και κατά μέσο όρο, 13 από αυτές τις
σκέψεις την ημέρα. Αυτή είναι σχεδόν μια αρνητική σκέψη για το σώμα τους κάθε
ώρα.
Πώς η εικόνα του σώματος σχετίζεται με τη ψυχοπαθολογία;
Η αρνητική εικόνα σώματος είναι ένα κοινό σύμπτωμα στις περισσότερες
διατροφικές διαταραχές. Εξαιτίας αυτού, η εξάσκηση της θετικότητας του σώματος
μπορεί να είναι ένα εξαιρετικό εργαλείο για την αποκατάσταση. Η θετικότητα του
σώματος έχει να κάνει με την αλλαγή του τρόπου με τον οποίο σκεφτόμαστε για το
σώμα μας και το φαγητό μας αντί να αλλάξουμε το ίδιο το σώμα μας εφόσον
βέβαια βρίσκεται στα όρια του ισορροπημένου βάρους.
Στην κοινωνία μας, η εμφάνιση είναι συχνά ο τρόπος με τον οποίο αξιολογούμαστε
αρχικά από τους άλλους. Οι περισσότεροι δεν μπορούν να μεταμορφώσουν το
γενετικά κληρονομημένο σώμα τους για να ανταποκριθούν στα ακραία ιδανικά
ανεξάρτητα από τη διατροφή και την άσκηση. Η σωματική δυσαρέσκεια προκύπτει
όταν ένα άτομο δεν είναι σε θέση να επιτύχει αυτό το κοινωνικά καθορισμένο
επίπεδο ελκυστικότητας (που προβάλλεται συνήθως μέσα από τα μέσα μαζικής
δικτύωσης) παρά τη μεγάλη προσπάθεια που καταβάλλεται για να αλλάξει.
Όταν το ρεαλιστικό σώμα ενός ατόμου και οι ιδανικές εικόνες των προβαλλόμενων
προτύπων δεν ταιριάζουν, αυτό μπορεί συχνά να οδηγήσει σε προβλήματα ψυχικής
υγείας, όπως διατροφικές διαταραχές , διαταραχές διάθεσης και αγχώδεις
διαταραχές . Όσοι παλεύουν με την ανορεξία και τη βουλιμία εμπλέκονται σε
επικίνδυνες συμπεριφορές όπως λιμοκτονία, αυτοπροκαλούμενος εμετός,
υπερβολική άσκηση και κατάχρηση καθαρτικών και διαφόρων ακραίων και
επικίνδυνων για την υγεία τρόπων ως τρόπων να ασκούν τον έλεγχο.
Η αποδοχή σώματος
Η αποδοχή του σώματός μας στηρίζεται στο να συμπεριφερόμαστε στο σώμα μας
με σεβασμό και φροντίδα, συμπεριλαμβανομένων όλων των βαθύτερων
ανασφάλειών μας, και να γνωρίζουμε ότι κάποιες μέρες θα είναι πιο δύσκολες από
άλλες. Σε τελική ανάλυση, η αποδοχή του σώματος αφορά τον προβληματισμό
σχετικά με το γιατί νιώθουμε αρνητικά προς το σώμα μας και πώς μπορούμε να
βρούμε ειρήνη με το σώμα μας χωρίς να χρειάζεται να το αλλάξουμε σε ακραίο
βαθμό.
Αξίζει να διευκρινιστεί ότι είναι διαφορετική έννοια η βελτίωση μιας εικόνας από
την μετατροπή της σε ένα μη ρεαλιστικό πρότυπο. Εκεί η ισορροπία είναι
αμφιταλαντευόμενη τις περισσότερες φορές.
Όταν ένα άτομο είναι σε θέση να αποδεχτεί, να εκτιμήσει και να σεβαστεί το σώμα
του, αυτό μπορεί να περιγραφεί ότι έχει θετική εικόνα σώματος. Η υψηλότερη
αυτοεκτίμηση , η οποία υπαγορεύει το πώς αισθάνεται ένα άτομο για τον εαυτό
του, μπορεί να επηρεάσει κάθε πτυχή της ζωής και να συμβάλει στην ευτυχία και
την ευημερία.
Για την επίτευξη και την κατάκτηση της αποδοχής του σώματός μας προϋποθέτει να
έχουμε μια υγιή προοπτική και συμπεριφορά , να ακολουθούμε έναν ισορροπημένο
τρόπο ζωής με πιο υγιεινές στάσεις και πρακτικές σχετικά με το φαγητό και την
άσκηση και έτσι να είμαστε συντονισμένοι και ανταποκρινόμενοι στις ανάγκες του
σώματός μας.
Τα βήματα προς την αποδοχή του σώματος
Δεν υπάρχει σωστό ή λάθος όσον αφορά το σχήμα, το μέγεθος και την εμφάνιση
ενός σώματος όσο φυσικά ανήκει στα υγιή πρότυπα. Το να αμφισβητείς τα ιδανικά
ομορφιάς και να μάθεις να αποδέχεσαι το σχήμα του σώματός σου είναι ένα
κρίσιμο βήμα προς τη θετική εικόνα του σώματος. Έχουμε τη δύναμη να αλλάξουμε
τον τρόπο που βλέπουμε, αισθανόμαστε και σκεφτόμαστε το σώμα μας.
1. Το πρώτο βήμα είναι να συνειδητοποιήσουμε ότι δεν ήρθαμε σε αυτόν τον
κόσμο μισώντας το σώμα μας. Σκεφτείτε ότι για κάθε κακό που σκέφτεστε για το
σώμα σας, κάποιο σύστημα ή βιομηχανία θα ωφεληθεί. Η αληθινή
απελευθέρωση του σώματος απαιτεί την αποσυναρμολόγηση αυτών των
συστημάτων μέσω της μάθησης και της υπεράσπισης.
2. Χωρίς να κρίνετε τον εαυτό σας για τις κακές σκέψεις, αναγνωρίστε τις και
προσπαθήστε να απαγκιστρωθείτε από αυτές. Πείτε στον εαυτό σας:
«Σκέφτομαι άσχημα το σώμα μου» ή «Α, είναι πάλι η αφήγηση για το κακό
σώμα». Εστιάστε στην παρατήρηση των σκέψεων παρά στις ίδιες τις σκέψεις.
Αναγνωρίστε ότι δεν είστε οι κακές σκέψεις σας.
3. Ένα άλλο βήμα στηρίζεται στο γεγονός ότι πολλοί από εμάς συμμετέχουμε σε
επαναλαμβανόμενους ελέγχους σώματος κατά τη διάρκεια της ημέρας. Ίσως
ζυγίζεστε συχνά ή δοκιμάζετε ρούχα. Ίσως είναι πιο αυτόματο ή ασυνείδητο να
κοιταζόμαστε επανειλημμένα στον καθρέφτη, ειδικά να εστιάζουμε σε ορισμένα
μέρη του σώματος. Όταν εμφανίζεται αυτή η παρόρμηση, προσέξτε το,
ονομάστε το και δώστε στον εαυτό σας συμπόνια. Στη συνέχεια,
ανακατευθύνετε την προσοχή και τη συμπεριφορά σας σε κάτι άλλο.
4. Εξασκήστε τη ριζική αποδοχή: Η ριζική αποδοχή περιλαμβάνει την πλήρη και
ολοκληρωτική αποδοχή σε όλη την ύπαρξη: μυαλό, σώμα και πνεύμα. Η ριζική
αποδοχή δεν σημαίνει ότι κάτι σου αρέσει ή το εγκρίνεις, αλλά σημαίνει ότι το
αποδέχεσαι. Η ριζοσπαστική αποδοχή του σώματος μπορεί να ακούγεται σαν,
«Αυτό είναι το σώμα μου. Αποδέχομαι το σώμα μου όπως είναι». Πάρτε μια
στάση ή στάση που ευνοεί την αποδοχή ή την προθυμία να συμμετάσχετε σε
αυτή την πρακτική. Μετά σκεφτείτε το υγιές πρότυπο ποιο είναι.
5. Θεωρήστε το σώμα σας ως υποκείμενο, όχι ως αντικείμενο: Τόσο μεγάλο μέρος
της κουλτούρας της διατροφής μας ενθαρρύνει να πιστεύουμε ότι το σώμα μας
είναι κάτι που πρέπει να βλέπουμε, να επιδεικνύουμε, να κρύβουμε, να
κρίνουμε ή να συγκρίνουμε. Αλλά το σώμα σας είναι ικανό για πολλά
περισσότερα. Αντί να εστιάσετε στο πώς φαίνεται το σώμα σας (αντικείμενο),
σκεφτείτε τι μπορεί να κάνει.
6. Κάντε μια απογραφή αξιών: Ποιες είναι οι βασικές σας αξίες; Τι πρεσβεύεις;
Όταν μεγαλώσετε, ίσως κοντά στο τέλος της ζωής σας, φανταστείτε να κοιτάτε
πίσω στα χρόνια σας. Τι θα πεις ότι ήταν σημαντικό για σένα; Τι αφιερώσατε
πολύ χρόνο ανησυχώντας; Τι θα θέλατε να δώσετε μεγαλύτερη προτεραιότητα;
Αυτές οι ερωτήσεις μπορούν να σας βοηθήσουν να ξεκαθαρίσετε τις αξίες σας.
χρόνος, προσοχή.
7. Εξασκηθείτε στην ευγνωμοσύνη του σώματος : Κάθε μέρα, βρείτε τουλάχιστον
ένα πράγμα για το οποίο είστε ευγνώμονες στο σώμα σας. Αν το σώμα σας
μπορούσε να αντισταθεί σε όλες τις επικρίσεις, τις κρίσεις και τις καταχρήσεις
που έχετε πετάξει στο δρόμο του, τι θα έλεγε;
8. Τέλος η συνεργασία με έναν εξουσιοδοτημένο θεραπευτή μπορεί να βοηθήσει
ένα άτομο να βελτιώσει την εικόνα του σώματός του. Μια αρκετά βοηθητική
επιλογή είναι η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία (CBT). Η CBT μπορεί να
βοηθήσει στην αλλαγή συμπεριφορών, σκέψεων και συναισθημάτων σε
πολλούς τομείς.
Προτεινόμενη βιβλιογραφία:
António L. Et al. Change in body image and psychological well-being during
behavioral obesity treatment: Associations with weight loss and
maintenance. Body Image Volume 7, Issue 3, June 2010, Pages 187-193.
https://doi.org/10.1016/j.bodyim.2010.03.002
Burychka, D., et al. (2021). Towards a comprehensive understanding of body
image: Integrating positive body image, embodiment and self-compassion.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8323527/
Gillen, M. M. (2015). Associations between positive body image and
indicators of men's and women's mental and physical health.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25682474/
Guertin, C., et al. (2020). Examining fat talk and self-compassion as distinct
motivational processes in women's eating regulation: A self-determination
theory perspective.
https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/1359105318781943
Hosseini S. A., et al. (2022). Body image distortion.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK546582/
Mahon, C., et al. (2022). Systematic review of digital interventions for
adolescent and young adult women's body image.
https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fgwh.2022.832805/full
National LGBT Health Education Center. (2018). Addressing eating disorders,
body dissatisfaction, and obesity among sexual and gender minority youth.
https://www.lgbtqiahealtheducation.org/wp-
content/uploads/2018/04/EatingDisordersBodyImageBrief.pdf
Quittkat, H. L., et al. (2019). Body dissatisfaction, importance of appearance,
and body appreciation in men and women over the lifespan.
https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fpsyt.2019.00864/full
Tylka, T. L., et al. (2015). Exercise motives and positive body image in
physically active college women and men: Exploring an expanded acceptance
model of intuitive eating.
https://cpb-us
w2.wpmucdn.com/u.osu.edu/dist/1/10560/files/2015/02/Tylka_Homan_201
5-y1i8o1.pdf
Negar Yazdani, PhD Candidate et al. Relationship between Body Image and
Psychological Well-being in Patients with Morbid Obesity, Int J Community
Based Nurs Midwifery. 2018 Apr; 6(2): 175–184.PMCID: PMC5845121.
PMID: 29607346
