Τι είναι το συναισθηματικό μούδιασμα;

Το συναισθηματικό μούδιασμα ή συναισθηματική αμβλύτητα αναφέρεται στην περιορισμένη συναισθηματική ανταπόκριση σε εσωτερικά και εξωτερικά γεγονότα. Μπορεί να είναι σύμπτωμα ιατρικής πάθησης ή παρενέργεια ορισμένων φαρμάκων.

Το συναισθηματικό μούδιασμα μπορεί να δημιουργήσει μια αίσθηση κενού, απομόνωσης ή αποσύνδεσης από τον υπόλοιπο κόσμο. Μπορεί να παρατηρήσετε ότι άλλοι άνθρωποι αντιδρούν στα γεγονότα με διαφορετικό τρόπο και μπορεί να είναι δύσκολο για εσάς να καταλάβετε γιατί δεν αισθάνεστε το ίδιο.

Σημάδια και συμπτώματα συναισθηματικού μουδιάσματος

Δεν βιώνουν όλοι το συναισθηματικό μούδιασμα με τον ίδιο τρόπο. Γενικά, μπορεί να αισθάνεστε περιορισμένοι όταν πρόκειται για συναισθηματικές εμπειρίες. Μπορεί να έχετε μια σιωπηλή ανταπόκριση σε γεγονότα στα οποία αντιδρούσατε, ή μπορεί να βιώσετε το συναίσθημα και παρόλα αυτά να μην έχετε καμία εξωτερική έκφραση.

Μπορεί να βρίσκεστε σε μια κατάσταση που συνήθως απαιτεί λύπη ή χαρά και μπορεί να μην αισθάνεστε ούτε εσείς. Αυτό μπορεί να κάνει τη σχέση με άλλους πιο δύσκολη.

Άλλα σημάδια συναισθηματικού μουδιάσματος μπορεί να περιλαμβάνουν:

• επίμονη χαμηλή ενέργεια και κίνητρο (αβολισμός)
• αδιαφορία για τα πράγματα ή τους ανθρώπους που συνήθιζες να νοιάζεσαι
• μια αίσθηση ότι τίποτα δεν έχει πραγματικά σημασία
• νιώθετε αποκομμένοι από τον εαυτό σας και τα πράγματα στη ζωή σας
• επίπεδο συναίσθημα ή αδυναμία να βιώσετε όλο το φάσμα των συναισθημάτων
• δυσκολία να αναγνωρίσετε τα δικά σας συναισθήματα ή πώς κάποια πράγματα σας κάνουν να νιώθετε
• έλλειψη εκφράσεων του προσώπου που αντικατοπτρίζουν το πώς αισθάνεστε

Πώς είναι το συναισθηματικό μούδιασμα;

Το συναισθηματικό μούδιασμα, που μερικές φορές ονομάζεται συναισθηματική αμβλύτητα, μπορεί να είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς αν δεν το έχετε βιώσει.

Μερικοί άνθρωποι το περιγράφουν ως αίσθημα άδειας ή αποθάρρυνσης, ενώ άλλοι αναφέρουν ότι αισθάνονται απομονωμένοι.

«Συχνά, νιώθω αόρατος, σαν να είμαι φάντασμα. Παρακολουθώ την οικογένειά μου να αλληλεπιδρά μεταξύ τους, αλλά αισθάνομαι ότι υπάρχει ένα αόρατο εμπόδιο που με εμποδίζει να συμμετάσχω μαζί τους», περιγράφει μία ασθενής, η οποία έχει βιώσει συναισθηματικό μούδιασμα ως σύμπτωμα κατάθλιψης. «Είμαι σαν ένα υποβρύχιο που παρασύρεται απαρατήρητο, συλλαμβάνει τα συναισθήματα των άλλων όπως το σόναρ. Ωστόσο, αν με ρωτούσατε ποια είναι τα δικά μου συναισθήματα, δεν θα μπορούσα να σας πω».

Μια άλλη γυναίκα έχει παρόμοια εμπειρία με το μούδιασμα που προκαλείται από την κατάθλιψη: «Ο κόσμος γύρω μου φαίνεται συχνά ελαφρώς επιφανειακός, [σαν να κάνω] απλώς τις κινήσεις και δεν μπορώ να συνδεθώ με το περιβάλλον μου», εξηγεί. «Με κάνει να νιώθω σαν να υπάρχει στατική αναλογική τηλεόραση στον εγκέφαλό μου. Δεν μπορώ να επικοινωνήσω ή να σκεφτώ βαθιά».

Μερικοί άνθρωποι περιγράφουν το συναισθηματικό μούδιασμα ως αίσθημα έλλειψης εστίασης ή αβάσιμου. «Βασικά είναι σαν να βγαίνεις έξω πριν κοιμηθείς». «Αισθάνομαι σαν να μην εστιάζω. Και μερικές φορές, ειδικά όταν το περνάς, είναι πραγματικά δύσκολο να καταλάβεις πώς ο κόσμος συνεχίζει να κινείται ενώ θα έπρεπε να είχε σταματήσει». 

Τι προκαλεί συναισθηματικό μούδιασμα;

Διάφοροι παράγοντες μπορεί να οδηγήσουν σε συναισθηματικό μούδιασμα. Ενώ η ζωή με την κατάθλιψη και το άγχος είναι η πιο κοινή αιτία συναισθηματικής αμβλύνσεως, άλλες μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Στρες και ορμόνες του στρες: Τα αυξημένα επίπεδα κορτιζόλης μπορεί να οδηγήσουν σε συναισθηματικό μούδιασμα και έλλειψη συναισθηματικής απόκρισης σε μερικούς ανθρώπους.
• Διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD): Το PTSD μπορεί να αλλάξει τα επίπεδα της ορμόνης του στρες και έχει συνδεθεί με συμπτώματα κατάθλιψης και άγχους, συμπεριλαμβανομένου του συναισθηματικού μουδιάσματος.
• Παρενέργειες φαρμάκων: Τα φάρμακα για το άγχος και την κατάθλιψη μπορεί να επηρεάσουν το επίπεδο των ορμονών που σχετίζονται με τη διάθεση και των διεργασιών του εγκεφάλου. Οι εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRIs) επηρεάζουν τα επίπεδα σεροτονίνης στον εγκέφαλό σας, τα οποία θα μπορούσαν επίσης να αλλάξουν τα επίπεδα ντοπαμίνης. Τα περισσότερα στοιχεία είναι ανέκδοτα, αλλά μια ανασκόπηση της έρευνας του 2021 υποδεικνύει ότι αυτό θα μπορούσε να εξηγήσει το συναισθηματικό μούδιασμα που προκαλείται από φάρμακα ενώ παίρνετε αυτά τα φάρμακα.
• Διαταραχή αποπροσωποποίησης-αποπραγματοποίησης: Τα άτομα με διαταραχή αποπροσωποποίησης-αποπραγματοποίησης μπορεί να εμφανίσουν μούδιασμα στο μυαλό ή το σώμα τους.
• Κόπωση: Η εμπειρία χρόνιας σωματικής κόπωσης και εξάντλησης θα μπορούσε να οδηγήσει μερικούς ανθρώπους σε συναισθηματική άμβλυνση.

Πώς να αντιμετωπίσετε το συναισθηματικό μούδιασμα

Το συναισθηματικό μούδιασμα είναι συχνά προσωρινό. Μπορεί να διαρκέσει μερικές ώρες έως μέρες κάθε φορά. Η θεραπεία είναι διαθέσιμη για την παροχή τόσο άμεσης όσο και μακροπρόθεσμης ανακούφισης.

Το πρώτο βήμα για τη θεραπεία του συναισθηματικού μουδιάσματος είναι ο εντοπισμός και η θεραπεία της υποκείμενης αιτίας. Ένας επαγγελματίας υγείας μπορεί να βοηθήσει με αυτό ή μπορεί να σας παραπέμψει σε έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας.

Μπορεί να ρωτήσουν για όλα τα φάρμακα που παίρνετε αυτήν τη στιγμή και αυτά που έχετε πάρει τον τελευταίο χρόνο. Μπορεί επίσης να θέλουν να διερευνήσουν ποια άλλα συμπτώματα αντιμετωπίζετε. Εάν ο επαγγελματίας υγείας σας πιστεύει ότι εμπλέκεται ένα από τα φάρμακά σας, μπορεί να σας αλλάξει σε διαφορετική μάρκα ή τύπο ή να προσαρμόσει τη δοσολογία σας.

Συμπέρασμα

Το συναισθηματικό μούδιασμα ή αμβλύτητα αναφέρεται στη δυσκολία να βιώσει κανείς και να εκφράσει όλο το φάσμα των συναισθημάτων. Μπορεί να νιώθετε αποκομμένοι, αδιάφοροι ή άδειοι.

Οι αιτίες του συναισθηματικού μουδιάσματος ποικίλλουν από παρενέργειες φαρμάκων έως συμπτώματα διαταραχών ψυχικής υγείας. Στις περισσότερες περιπτώσεις, μπορεί να νιώσετε ανακούφιση μόλις αντιμετωπιστεί η υποκείμενη αιτία.

Η θεραπεία ομιλίας, η αυτοφροντίδα και, σε ορισμένες περιπτώσεις, τα φάρμακα μπορεί να βοηθήσουν.

Πηγές

• Christensen MCC, et al. (2022). Emotional blunting in patients with depression. Part I: Clinical characteristics. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8981644/
• Depression. (2022). https://www.nimh.nih.gov/health/topics/depression/index.shtml
• Golonka K, et al. (2017). Neurophysiological markers of emotion processing in burnout syndrome. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5736989/
• Goodwin GM, et al. (2017). Emotional blunting with antidepressant treatments: A survey among depressed patients. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28628765/
• Horn M, et al. (2020). Emotional response in depersonalization: A systematic review of electrodermal activity. studies https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32739705/
• How much sleep do I need? (2017). https://www.cdc.gov/sleep/about_sleep/how_much_sleep.html
• Huang Q, et al. (2019). Linking what we eat to our mood: A review of diet, dietary antioxidants, and depression. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6769512/
• Kerig PK, et al. (2016). Numbing of positive, negative, and general emotions: Associations with trauma exposure, posttraumatic stress, and depressive symptoms among justice-involved youth. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27077492/
• Ma H, et al. (2021). Emotional blunting in patients with major depressive disorder: A brief non-systematic review of current research. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8712545/
• Richardson VE, et al. (2013). How does bereavement get under the skin? The effects of late-life spousal loss on cortisol levels. https://academic.oup.com/psychsocgerontology/article/70/3/341/544738