Για να γνωρίζετε τη ποσότητα λιπαρών στο αίμα σας και να μπορέσετε να προασπίσετε την υγεία της καρδιάς σας, δεν αρκεί να κρατάτε υπό έλεγχο τα επίπεδα της «καλής» (HDL) και της «κακής» (LDL) χοληστερόλης.
Νέα επιστημονική έρευνα που διεξήχθη από τέσσερα διεθνή ερευνητικά κέντρα και δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση “New England Journal of Medicine, έφερε στο φως έναν τρίτο παράγοντα που συμμετέχει στη συσσώρευση λιπιδίων στο αίμα. Λέγεται λιποπρωτεΐνη Α και πρόκειται ουσιαστικά για έναν τρίτο τύπο χοληστερόλης που συντρέχει μαζί με τους άλλους δύο στην αύξηση του κινδύνου για την υγεία του καρδιαγγειακού συστήματος.
Στο γενικό πληθυσμό τα άτομα που έχουν στο αίμα τους υψηλά επίπεδα Lp(a), έχουν 2,5 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν στεφανιαία νόσο. Και το ερώτημα που προκύπτει είναι πόσοι από τους σύγχρονους Έλληνες αλλά και Ευρωπαίους γνωρίζουν κάτι για την κακή αυτή λιποπρωτεϊνη, πόσοι την προσδιόρισαν στο αίμα τους και πόσοι έλαβαν κάποια προστατευτικά μέτρα εναντίον της;
Δυστυχώς αν και πέρασαν πολλά χρόνια από τότε που την γνωρίσαμε, αν και προσδιορίζεται σήμερα σε κάθε εργαστήριο, είναι αλήθεια ότι ελάχιστοι γιατροί την γνωρίζουν και φυσικά ελάχιστοι συστήνουν τον προσδιορισμό της.
Η σημαντική ανακάλυψη που επιτρέπει μεγαλύτερη πρόληψη των καρδιαγγειακών διαταραχών, ήρθε από τη συνεργασία ερευνητών του βρετανικού Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, του Ινστιτούτου Καρολίνσκα της Στοκχόλμης, του Πανεπιστημίου Μίνστερ της Γερμανίας και του Ινστιτούτου Μάριο Νέγκρι του Μιλάνου.
Οι επιστήμονες ανέλυσαν το DNA χιλιάδων Ευρωπαίων και παρατήρησαν ότι τα υψηλά επίπεδα λιποπρωτεΐνης Α στο αίμα σχετίζονται ξεκάθαρα με τον κίνδυνο καρδιαγγειακών διαταραχών. Πιο συγκεκριμένα, η μελέτη έδειξε ότι τα υψηλά επίπεδα της εν λόγω λιποπρωτεΐνης δεν εξαρτώνται τόσο από έναν ανθυγιεινό τρόπο ζωής (μη-ισορροπημένη διατροφή, καθιστική ζωή, κάπνισμα…), αλλά από μία γενετική προδιάθεση, δηλαδή την παρουσία ενός συγκεκριμένου γονιδίου στο DNA.
Γνωστή από το 1963
Στην πραγματικότητα, η λιποπρωτεΐνη - a [Lp(a), είναι γνωστή εδώ και πολλά χρόνια, -την ανακάλυψε το 1963 ο Berg -παρόλα αυτά στα μέσα της δεκαετίας του 1980 διαπιστώθηκε ότι αυτή αποτελούσε ένα νέο, ανεξάρτητο και πολύ σημαντικό παράγοντα κινδύνου για στεφανιαία νόσο, ο οποίος μάλιστα κληρονομείται.
Κάποιοι την αποκαλούν «χοληστερόλη τρίτου τύπου», όμως ουσιαστικά ανήκει στην ίδια οικογένεια με τη χοληστερόλη HDL (High Density Lipoprotein) και τη χοληστερόλη LDL (Low Density Lipoprotein). Οι λιποπρωτεΐνες είναι μόρια που έργο τους είναι να συγκεντρώνουν και να μεταφέρουν στο αίμα τις λιπαρές ουσίες.
Ένοχο ένα γονίδιο…
Στα πλαίσια της νέας έρευνας, εξετάστηκαν δείγματα αίματος 16.000 Ευρωπαίων, στο κάθε ένα από τα οποία διεξήχθη έλεγχος DNA, δηλαδή της γενετικής κληρονομιάς που καθορίζει όλα τα χαρακτηριστικά ενός ανθρώπου, από το χρώμα των μαλλιών του μέχρι την προδιάθεσή του να εμφανίσει συγκεκριμένες ασθένειες.
Οι επιστήμονες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα επίπεδα της λιποπρωτεΐνης Α στο αίμα εξαρτώνται από δύο εκδόσεις του λεγόμενου γονιδίου LPA. Ένας στους έξι ανθρώπους που φέρει τη μία από αυτές τις δύο εκδόσεις στο DNA του, παρουσιάζει υψηλότερα επίπεδα λιποπρωτεΐνης Α και διπλάσιο κίνδυνο εμφράγματος σε σχέση με όποιον έχει έναν φυσιολογικό γονότυπο, ενώ ο κίνδυνος αποδεικνύεται τετραπλάσιος για τους φορείς και των δύο εκδόσεων του γονιδίου LPA.
Σε τι διαφέρει από τους άλλους τύπους;
Η διαφορά λοιπόν της λιποπρωτεΐνης Α από τους άλλους δύο τύπους χοληστερόλης, είναι ότι η παρουσία της στον οργανισμό είναι γενετικής αιτίας. Αποτελεί δηλαδή έναν παράγοντα καρδιαγγειακού κινδύνου ανεξάρτητο από τους παραδοσιακούς, όπως την ολική χοληστερόλη, την υπέρταση, τον διαβήτη και την παχυσαρκία, που εξαρτώνται από την κακή διατροφή, την καθιστική ζωή, την κατανάλωση αλκοόλ και το κάπνισμα.
Οι παράγοντες αυτοί μπορούν σε γενικές γραμμές να τροποποιηθούν με τη βελτίωση του τρόπου ζωής, τη σωματική άσκηση ή τη λήψη κατάλληλων φαρμάκων (π.χ. στατίνες). Αντιθέτως, τα επίπεδα της λιποπρωτεΐνης Α δεν φαίνονται να επηρεάζονται ιδιαίτερα από τις παραπάνω αλλαγές στον τρόπο ζωής.
Μέχρι στιγμής, το μοναδικό φάρμακο που φαίνεται να δρα κατά της λιποπρωτεΐνης Α είναι η νιασίνη, η οποία χορηγείται για τον σκοπό αυτόν εδώ και αρκετό καιρό. Από κει και πέρα, βρίσκονται σε φάση μελέτης και άλλα φάρμακα, όμως ακόμα δεν έχουν περάσει το στάδιο των πειραμάτων.
Όπως επισημαίνουν οι ειδικοί, ο καλύτερος τρόπος για να προστατέψει κανείς την καρδιά του παραμένουν οι υγιεινές συνήθειες ζωής, οι οποίες ακόμα κι αν δεν ωφελούν άμεσα κατά της συσσώρευσης της λιποπρωτεΐνης Α, έχουν γενικό ευεργετικό ρόλο για την υγεία της καρδιάς και των αρτηριών. Γι’ αυτό και συστήνεται να τις υιοθετεί κανείς από νεαρή ηλικία.
Για να ανακαλύψει κανείς τα επίπεδα λιποπρωτεΐνης Α στον οργανισμό του, δεν έχει παρά να υποβληθεί σε ένα ειδικό τεστ DNA, το οποίο πραγματοποιείται μέσω αιμοληψίας. Θα πρέπει να επισημανθεί ωστόσο ότι δεν πρόκειται για μία εξέταση ρουτίνας, όπως αποτελεί για παράδειγμα ο έλεγχος της χοληστερόλης.
Σαν αρχή λοιπόν, συστήνεται τουλάχιστον αυτοί που εμφάνισαν στο οικογενειακό τους ιστορικό στεφανιαία νόσο ή αγγειακά επεισόδια σε μικρές ηλικίες, να ελέγχονται για Lp(a), αφού αυτοί πολύ συχνά έχουν αυξημένα επίπεδα στο αίμα τους.
ΥΓΙΕΙΝΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΖΩΗΣ
Πώς να διατηρήσετε την καρδιά σας σε φόρμα από νεαρή ηλικία.
ü Τρώτε υγιεινά. Το ψάρι και το λάδι περιέχουν πολύτιμα λιπαρά οξέα Ωμέγα 3 και 6, που ευνοούν την αύξηση της «καλής» χοληστερόλης στο αίμα. Από την άλλη μεριά, τα λαχανικά, τα όσπρια και τα δημητριακά (κυρίως ολικής αλέσεως) είναι πλούσια σε ίνες που διευκολύνουν την εντερική μετάβαση και ενώνονται με τα λιπαρά που υπάρχουν στον οργανισμό. Με αυτόν τον τρόπο, η περίσσια χοληστερόλη δεν καταφέρνει να εναποτεθεί στα τοιχώματα των αιμοφόρων αγγείων.
ü Μην καπνίζετε. Η νικοτίνη, η πίσσα και τα υπόλοιπα παράγωγα του καπνού φτάνουν στο αίμα, με αποτέλεσμα να το τοξινώνουν και να το κάνουν πιο παχύρρευστο. Αυτό δεν έχει μόνο επιπτώσεις πάνω στην αρτηριακή πίεση, αλλά ευνοεί και τον σχηματισμό αθηρωματικών πλακών που εμποδίζουν την καλή κυκλοφορία.
ü Ασκηθείτε. Η καλύτερη σωματική άσκηση για την υγεία της καρδιάς είναι αυτή που απαιτεί μέτρια, αλλά παρατεταμένη προσπάθεια. Μόνο έτσι καθίσταται δυνατή η τόνωση του ιστού του μυοκαρδίου και η ρύθμιση της πίεσης. Αντιθέτως, οι έντονες, αλλά πιο σύντομες ασκήσεις καταπονούν την καρδιά χωρίς να τη γυμνάζουν.
