Δυσανεξία : Τι πρέπει να προσέξετε

ΓΕΝΙΚΑ 

Η δυσανεξία στη λακτόζη είναι η ανικανότητα της χώνευσης μεγάλης ποσότητας λακτόζης, του κυρίου σακχάρου του γάλακτος δηλαδή. Αυτή η ανικανότητα προκύπτει από την έλλειψη του ενζύμου της λακτάσης, η οποία παράγεται από τα κύτταρα στο εσωτερικό του λεπτού εντέρου.

Η λακτάση διασπά τα σάκχαρα του γάλακτος σε απλούστερες μορφές που μπορούν ν’ απορροφηθούν από το αίμα. Όταν δεν υπάρχει αρκετή λακτάση για να μεταβολίσει την καταναλωθείσα ποσότητα λακτόζης, τα’ αποτελέσματα –αν και συνήθως ακίνδυνα- μπορεί να είναι εξαιρετικά δυσάρεστα. Αν δεν έχουν συμπτώματα όλοι οι άνθρωποι που πάσχουν από έλλειψη λακτάσης, όσοι εμφανίζουν συμπτώματα είναι αυτοί που θεωρούνται ως δυσανεκτικοί στη λακτόζη.

Μορφές δυσανεξίας

- Η πρωτοπαθής δυσανεξία στη λακτόζη μπορεί να ξεκινήσει οποιαδήποτε στιγμή, συνήθως όμως εμφανίζεται μεταξύ των τριών και των δεκατριών ετών και συνεχίζεται εφ’ όρου ζωής.

- Η δευτεροπαθής δυσανεξία στη λακτόζη εμφανίζεται μετά από παροδική βλάβη του εσωτερικού τοιχώματος του εντέρου, εξαιτίας διάρροιας ή φαρμάκων όπως τα στεροειδή αντιφλεγμονώδη, η ασπιρίνη και τ’ αντιβιοτικά, που μπορεί να σταματήσουν την παραγωγή λακτάσης για αρκετές ημέρες.

- Σπανιότερη είναι η συγγενής δυσανεξία στη λακτόζη, στην οποία το λεπτό έντερο δεν παράγει καθόλου λακτάση. Και η παραμικρή ποσότητα λακτόζης δεν γίνεται καθόλου ανεκτή, ενώ ίσως να είναι κι επικίνδυνη, ιδίως στα βρέφη στα οποία η διάρροια σύντομα οδηγεί σε αφυδάτωση. Η διαταραχή αυτή εκδηλώνεται μέσα στην πρώτη εβδομάδα ζωής του ανθρώπου.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

- Ναυτία

- Κράμπες

- Φούσκωμα

- Τυμπανισμός

- Διάρροια

ΕΝΗΜΕΡΩΣΤΕ ΑΜΕΣΑ ΤΟΝ ΓΙΑΤΡΟ ΟΤΑΝ…

- Ο τυμπανισμός συνοδεύεται από πόνο στο στομάχι ή στην κοιλιά για περισσότερες από τρείς ημέρες.

- Υποφέρετε από δυνατές κοιλιακές κράμπες ή από έντονη διάρροια

ΑΙΤΙΕΣ

Στ’ άτομα με πρωτοπαθή δυσανεξία στη λακτόζη, η παραγωγή λακτάσης στο έντερο μειώνεται σταθερά, από την πρώτη παιδική ηλικία μέχρι και την εφηβική, οπότε πλέον τα επίπεδα παραγωγής της έχουν πέσει στο 10% της αρχικής τιμής.

Όσον αφορά τα άτομα με δευτεροπαθή δυσανεξία στη λακτόζη, αυτή προκαλείται συνήθως από ορισμένες ασθένειες  του στομάχου και πληγές στο λεπτό έντερο, οι οποίες μπορεί να μειώσουν την ποσότητα του ενζύμου που παράγεται.

Στην περίπτωση της συγγενούς δυσανεξίας στη λακτόζη, γεννιούνται παιδιά χωρίς τη δυνατότητα να παράγουν λακτάση.

Για τους περισσότερους ανθρώπους όμως, η δυσανεξία στη λακτόζη είναι μία κατάσταση που εξελίσσεται φυσιολογικά με τον καιρό.

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ

Οι πιο κοινές δοκιμές που χρησιμοποιούνται για να μετρήσουν την απορρόφηση της λακτόζης από το πεπτικό σύστημα είναι:

- Δοκιμή ανοχής της λακτόζης

- Δοκιμή αναπνοής υδρογόνου

- Δοκιμή οξύτητας των κοπράνων

Η δοκιμή ανοχής της λακτόζης ξεκινά με νηστεία (μη κατανάλωση) πριν από τη δοκιμή και κατόπιν την κατανάλωση υγρού που περιέχει λακτόζη. Διάφορα δείγματα αίματος λαμβάνονται κατά τη διάρκεια μίας περιόδου δύο ωρών προκειμένου να μετρηθεί το επίπεδο της γλυκόζης στο αίμα του πάσχοντος (σάκχαρο αίματος), προσδιορίζοντας κατά πόσο το σώμα είναι σε θέση ν’ αφομοιώσει τη λακτόζη. Κανονικά, όταν η λακτόζη φθάσει στο πεπτικό σύστημα, τα ένζυμα της λακτάσης διασπούν το μόριο αυτό σε γλυκόζη και γαλακτόζη. Το συκώτι μετατρέπει έπειτα τη γαλακτόζη σε γλυκόζη, η οποία μπαίνει στην κυκλοφορία του αίματος και αυξάνει το επίπεδο γλυκόζης στο αίμα του εξεταζόμενου. Εάν η λακτόζη διαχωρίζεται ημιτελώς, το επίπεδο της γλυκόζης στο αίμα δεν αυξάνεται και η διάγνωση της δυσανεξίας στη λακτόζη επιβεβαιώνεται.

Η δοκιμή της αναπνοής υδρογόνου μετρά το ποσό υδρογόνου στην αναπνοή του εξεταζόμενου. Το υδρογόνο απορροφάται από τα έντερα, μεταφέρεται μέσω της κυκλοφορίας του αίματος στους πνεύμονες και εκπνέεται. Στη δοκιμή, ο ασθενής πίνει ένα σκεύασμα πλούσιο σε λακτόζη και η αναπνοή του αναλύεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Τ’ ανεβασμένα επίπεδα υδρογόνου στην αναπνοή καταδεικνύουν την λάθος πέψη της λακτόζης. Αυτή η εξέταση είναι διαθέσιμη τόσο για παιδιά όσο και για ενηλίκους.

Μπορείτε και μόνοι σας να ελέγξετε το επίπεδο της ανοχής σας στη λακτόζη, απέχοντας απ’ όλα τα γαλακτοκομικά για 2 εβδομάδες. Αν τα συμπτώματα εξαφανιστούν κι επανεμφανιστούν όταν ξαναπιείτε γάλα, τότε πιθανότατα πάσχετε από δυσανεξία. Ακόμη και τότε πάντως είναι πιθανό πως θα μπορείτε ν’ ανεχθείτε χωρίς κανέναν κίνδυνο μικρές ποσότητες τροφών που περιέχουν λακτόζη.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Η δυσανεξία στη λακτόζη διαφέρει από οργανισμό σε οργανισμό. Για τον λόγο αυτό δεν υπάρχους σαφείς συμβουλές για τον τρόπο αντιμετώπισής της. Υπάρχουν όμως οι παρακάτω τρόποι προκειμένου να μπορείτε ν’ απολαμβάνετε γαλακτοκομικά προϊόντα:

Προσθέστε ένζυμα στο γάλα σας

Χρησιμοποιήστε ένζυμα σε δισκία, τα οποία πωλούνται στα περισσότερα φαρμακεία και σε καταστήματα υγιεινής διατροφής. Προσθέστε απλώς τα ένζυμα σε ένα ποτήρι γάλα από το προηγούμενο βράδυ και την επόμενη ημέρα η μισή περίπου ποσότητα της λακτόζης θα έχει εξαφανιστεί.

Πιείτε γάλα με κακάο

Πρόσφατες έρευνες αποκαλύπτουν ότι το κακάο πιθανότατα μειώνει την ένταση των συμπτωμάτων που προκαλούνται από τη δυσανεξία στη λακτόζη. Θα πρέπειι όμως να χρησιμοποιείτε κακάο σε σκόνη, το οποίο δεν περιέχει λιπαρά, αντί για σιρόπι σοκολάτας, το οποίο είναι εξαιρετικά λιπαρό.

Καταναλώνετε γαλακτοκομικά μόνο με τα γεύματά σας

Πολλοί άνθρωποι συνειδητοποιούν ότι τα συμπτώματα εξαφανίζονται όταν καταναλώνουν τα γαλακτοκομικά μαζί με τα γεύματά τους. Μην καταναλώνετε όμως ποτέ μεγάλες ποσότητες.

Προτιμήστε γαλακτοκομικά που έχουν υποστεί ζυμώσεις

Τα γαλακτοκομικά προϊόντα που έχουν υποστεί ζυμώσεις, όπως το γιαούρτι, το βούτυρο και τα σκληρά τυριά, είναι πλήρη ασβεστίου και δεν υποβάλλουν τον οργανισμό στην ίδια πίεση που τον υποβάλλει το γάλα.

Προσοχή! Το παγωμένο γιαούρτι προκαλεί στον οργανισμό την ίδια αντίδραση με το παγωτό και το παγωμένο γάλα, διότι με την ψύξη χάνονται τα ωφέλιμα βακτηρίδια.